Ντούσαν Ρέλιτς, σύµβουλος Ευρωπαϊκών Υποθέσεων σε Βρυξέλλες και Βερολίνο και πρώην επικεφαλής του γερµανικού Ινστιτούτου ∆ιεθνών Υποθέσεων και Ασφάλειας (Institute for International Security Affairs – SWP), βρέθηκε στην Ελλάδα καλεσµένος του Ινστιτούτου ∆ιεθνών Σχέσεων (Ι∆ΙΣ) για να µιλήσει σε εκδήλωση µε θέµα: «Η Ευρωπαϊκή Ενωση και τα ∆υτικά Βαλκάνια σε περιδίνηση: Τα νέα δεδοµένα της δεύτερης διακυβέρνησης Τραµπ». Στη συνέντευξη που παραχώρησε στην «Κυριακάτικη Α» µίλησε για τους κινδύνους από τις παρεµβάσεις του Ελον Μασκ στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή, πώς θα πρέπει να αντιδράσει η Ε.Ε. σε µια ενδεχόµενη επιβολή δασµών από τις ΗΠΑ, για την άνοδο της Ακροδεξιάς (AfD) στη Γερµανία, τον πόλεµο στην Ουκρανία και τον ρόλο τον Βαλκανίων στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ.
Πώς σχολιάζετε τις παρεµβάσεις του Ελον Μασκ στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή; Πιστεύετε ότι θα µπορούσε να είναι απειλή για τη δηµοκρατία;
Βρισκόµαστε σε µια νέα πολιτική εποχή και δοκιµάζουµε κάτι που δεν έχει υπάρξει ποτέ στο παρελθόν, τουλάχιστον στην Ευρώπη. Στις ΗΠΑ πάντα υπήρχε η επιρροή των πολύ σηµαντικών και πλούσιων ανθρώπων στην πολιτική, µέσω δωρεών, ή από τους ιδιοκτήτες µέσων µαζικής ενηµέρωσης, µε σκοπό να αποκοµίζουν προσωπικά οφέλη. Αλλά ποτέ δεν είχαµε αυτή την άµεση επιρροή, η οποία οφείλεται εν µέρει στα νέα µέσα ενηµέρωσης. Για παράδειγµα, κάνοντας µια ανάρτηση στα µέσα κοινωνικής δικτύωσης µπορείς αµέσως να στείλεις ένα µήνυµα σε όλο τον κόσµο. Επιπλέον, η πλουτοκρατία στη σηµερινή της µορφή είναι κάτι που ο κόσµος δεν έχει ξαναδεί. Νοµίζω πως για την Ευρώπη -και τουλάχιστον για την Ε.Ε.- είναι µια ευκαιρία να γίνει ένας πιο ισχυρός παίκτης, αντιστεκόµενος σε τέτοιες επιρροές. Εάν οι Ευρωπαίοι ηγέτες φοβηθούν τον Ντόναλντ Τραµπ, τότε η ευρωπαϊκή ιδέα είναι σε µεγάλο κίνδυνο. Και οι δύο επιλογές είναι στο τραπέζι.
Πώς θα µπορούσε να αντιδράσει η Ευρώπη στις απειλές Τραµπ για την επιβολή δασµών στα ευρωπαϊκά προϊόντα;
Πρώτ’ απ’ όλα µε το να είναι ψύχραιµη και να µη βιαστεί να αντιδράσει, αλλά να περιµένει αυτό που πρόκειται να συµβεί, γιατί ο Τραµπ ήταν πάντα απρόβλεπτος, κάτι που το γνωρίζουµε και από την πρώτη του προεδρία. Το ίδιο ισχύει και σήµερα. Τη µια µέρα αποφασίζει κάτι και στη συνέχεια αλλάζει γνώµη. Ετσι θα έλεγα ότι η Ευρώπη θα πρέπει να παραµείνει ψύχραιµη, να στραφεί στους κανονισµούς που διαθέτει και να απαντήσει µε βάση αυτούς. ∆εν θα πρέπει να αναζητήσει µαγικούς τρόπους για να αντιµετωπίσει τον Τραµπ. Θα πρέπει να εφαρµόσει τους υπάρχοντες κανονισµούς και εάν ο Τραµπ επιβάλει δασµούς, αυτό είναι κάτι που οφείλει να το διαχειριστεί στο πλαίσιο του Παγκόσµιου Οργανισµού Εµπορίου (WTO) και στη συνέχεια να κάνει χρήση των κανονισµών που ισχύουν από τις συµφωνίες της Ε.Ε. µε τις ΗΠΑ.
Πόσο µακρινό βλέπετε το ενδεχόµενο να υπάρξει µια ειρηνευτική συµφωνία στον πόλεµο µεταξύ Ουκρανίας – Ρωσίας και ποιος ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης;
Αυτό είναι ένα ζήτηµα το οποίο είναι εξαιρετικά δύσκολο να απαντηθεί. Οι Ουκρανοί είναι θύµατα και το ουκρανικό κράτος είναι υπό τον φόβο κατάρρευσης. Η αντίσταση των Ουκρανών µπορεί να διαρκέσει για όσο διάστηµα η ∆ύση τους υποστηρίζει. Οσο περισσότερο διαρκεί ο πόλεµος τόσο περισσότεροι Ουκρανοί και Ρώσοι σκοτώνονται. Αυτό που θα πρέπει να κάνει η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι να συνεχίσει να υποστηρίζει την Ουκρανία, ιδιαιτέρως σε ανθρωπιστικό επίπεδο. Θα πρέπει επίσης να αναλάβει διπλωµατικές πρωτοβουλίες, αλλά οι ΗΠΑ είναι αυτές που θα έχουν τον τελικό λόγο στις εξελίξεις. Η Αµερική παίζει πάντα ένα σηµαντικό ρόλο, καθώς είναι η «παγκόσµια κυβέρνηση», και έως ένα βαθµό δεν µπορούµε να είµαστε αυτόνοµοι, αλλά παρ’ όλ’ αυτά η αµερικανική κυβέρνηση έχει την επιρροή να επιβάλει οποιαδήποτε πολιτική απόφαση σε όλο τον κόσµο.
Οντας Γερµανός, πόσο σας ανησυχεί η άνοδος της Ακροδεξιάς (AfD) στις δηµοσκοπήσεις εν όψει των εκλογών στις 23 Φεβρουαρίου;
∆εν µε ανησυχεί τόσο το AfD, αυτό που µε ανησυχεί περισσότερο είναι ότι το 1/3 των Γερµανών υποστηρίζουν -σύµφωνα µε τις δηµοσκοπήσεις- ακροδεξιές απόψεις και αξίες. Η µεγαλύτερη ανησυχία µου είναι ότι τα κεντρώα κόµµατα θα προσπαθήσουν να ξεπεράσουν την Ακροδεξιά από τα δεξιά. Που σηµαίνει ότι θα υιοθετήσουν πιο σκληρές πολιτικές σε σχέση µε το µεταναστευτικό, µε το κλίµα, το φύλο και γενικά σε όλα όσα έχει πετύχει η Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, ώστε να είναι περισσότερο ανεκτική απ’ ό,τι ήταν στο παρελθόν. Με τροµάζει η µετατόπιση του Κέντρου προς τα δεξιά. Με τροµάζει το γεγονός ότι η κ. Μελόνι θεωρείται µια κανονική Ευρωπαία πολιτικός. Ανησυχώ επίσης και για τους συντηρητικούς της Γερµανίας, όπως ο υποψήφιος καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος υιοθετεί όλο και περισσότερο τη ρητορική του Τραµπ, λέγοντας ότι θα επιβάλει αυστηρούς ελέγχους στα γερµανικά σύνορα, που είναι και ευρωπαϊκά σύνορα. Καταργώντας ένα βασικό προνόµιο των Ευρωπαίων: αυτό της ελεύθερης µετακίνησης εντός της Ε.Ε. Αυτό που µε ανησυχεί είναι ότι τα επιτεύγµατα του πολιτισµού µας των τελευταίων 30 – 40 χρόνων στην Ευρώπη κινδυνεύουννα ακυρωθούν.
Πώς βλέπετε τον ρόλο της Ελλάδας µε βάση τις γεωπολιτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και στην Ευρώπη;
Παραδοσιακά η Ελλάδα είναι ένας σηµαντικός σύµµαχος του ΝΑΤΟ εξαιτίας της γεωπολιτικής θέσης της στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, καθώς και της εγγύτητάς της στις κρίσιµες περιοχές της Μέσης Ανατολής. Αυτό που κάνει την Ελλάδα ακόµη πιο σηµαντική είναι ότι διατηρεί καλές σχέσεις µε τις µουσουλµανικές χώρες της περιοχής, αλλά και µε το Ισραήλ. Ετσι έχει τη δυνατότητα να υποστηρίζει πρωτοβουλίες που θα µπορούσαν να φέρουν τις αντίπαλες πλευρές σε συµφωνία. Αυτό που είναι πρόβληµα για την Ελλάδα είναι οι σχέσεις της µε τον µεγάλο της γείτονα στην Ανατολή, την Τουρκία. Η Ελλάδα, ως µια µικρή χώρα που έχει περάσει µια µεγάλη οικονοµική κρίση, είναι σηµαντικό να παραµείνει σταθερά στη ∆ύση και στο ΝΑΤΟ και µέσα εκεί µπορεί να διαδραµατίσει σηµαντικό ρόλο.
Εφημερίδα Κυριακάτικη Απογευματινή
