Όταν οι ναζί λήστευαν τους Έλληνες εφοπλιστές

Στη συζήτηση περί των γερµανικών αποζηµιώσεων, εκτός από τη δηµόσια περιουσία την οποία κατέκλεψαν, µπαίνει και η λαφυραγώγηση εις βάρος της ιδιωτικής περιουσίας
18:13 - 25 Φεβρουαρίου 2025
OΙ ΑΔΕΛΦΟΙ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΑΝΑΓΚΑΣΤΗΚΑΝ ΝΑ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ ΤΟ ΠΛΟΙΟ ΤΟΥΣ «ΣΑΜΟΣ», ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΒΡΙΣΚΟΤΑΝ ΣΤΗ ΜΑΣΣΑΛΙΑ. ΤΟ 1941 ΟΙ ΝΑΖΙ ΕΙΧΑΝ ΤΟΡΠΙΛΙΣΕΙ ΚΑΙ ΒΥΘΙΣΕΙ ΤΟ ΑΤΜΟΠΛΟΙΟ «GEORGE J. GOULANDRIS

Μία από τις σημαντικές εκκρεμότητες µε ιστορική σημασία για τη χώρα µας είναι οι γερμανικές αποζημιώσεις. Οι αποζημιώσεις δηλαδή που οφείλουν οι Γερμανοί στην Ελλάδα, όχι µόνο για τις καταστροφές που επέφεραν µε την Κατοχή τους, αλλά µε τις κλεψιές και ληστείες που έκαναν εις βάρος της δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας κατά την ίδια περίοδο.

Σε εμπεριστατωμένο άρθρο της, προ μερικών ετών, σχετικώς µε τις γερμανικές αποζημιώσεις, η διδάκτωρ Νεότερης Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Δέσποινα Κωνσταντινάκου, υπενθύμιζε ότι το 1961 είχαν μοιραστεί σε 96.876 Έλληνες δικαιούχους 115 εκατομμ. μάρκα. Όμως στη Συμφωνία του Λονδίνου του 1953, των νικητριών Δυνάμεων µε τη Γερμανία, υπήρχε άρθρο, σύμφωνα µε το οποίο «το ζήτημα της καταβολής των γερμανικών πολεμικών οφειλών αναβαλλόταν μέχρι την επανένωση των δύο Γερμανιών, αν και όποτε συνέβαινε αυτή, και την υπογραφή συνθήκης ειρήνης μεταξύ της ενιαίας Γερμανίας και των πρώην αντιπάλων της».

Όταν όμως το 1990 επανενώθηκε η Γερμανία, δεν υπογράφηκε κανένα σύμφωνο ειρήνης όπως προβλεπόταν κι έτσι εξακολουθεί να είναι σε ισχύ το προστατευτικό άρθρο της Συμφωνίας του Λονδίνου. Κάτι που καθιστά αδύνατη οποιαδήποτε συζήτηση για την καταβολή των γερμανικών αποζημιώσεων, αφού είναι πανευρωπαϊκό το ζήτημα βάσει των προβλέψεων της Συμφωνίας του 1953.

Επειδή έγινε αναφορά σε καταλήστευση από τον Γερμανό κατακτητή της δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας -και όχι µόνο για τα υποχρεωτικά δάνεια µε τα οποία «δανείσαμε» τους ναζί και επί των οποίων εδράζεται κυρίως η απαίτηση για πολεμικές αποζημιώσεις- ίσως φαίνεται περίεργη η αναφορά αυτή.

Όμως στο εξαίρετο από πλευράς στοιχείων βιβλίο µε τίτλο «Εις την Υπηρεσίαν της Γκεστάπο», του αστυνόμου Α. Βολταιράκη, που είχε κυκλοφορήσει λίγο μετά την Απελευθέρωση και συγκεκριμένα το 1946, περιγράφονται µε ανατριχιαστικές λεπτομέρειες οι γερμανικές μέθοδοι που χρησιμοποιούσαν τα SS για τη λήστευση -µε επιστημονικό μάλιστα τρόπο- του ελληνικού λαού.

Κάτι που είναι άγνωστο, και στοιχεία του παρατίθενται στο συγκεκριμένο βιβλίο του Βολταιράκη, είναι ότι ένα από τα πρώτα θύματα της επιχειρηθείσας αρπαγής των ελληνικών περιουσιών από τους ναζί ήταν ο ελληνικός εφοπλισμός.  Μάλιστα πρώτο θύμα ήταν ο εφοπλιστής Π. Νομικός! Πρωταγωνιστής της υπόθεσης αυτής ήταν ο τότε Γερμανός πρόξενος στην Πάτρα, ονόµατι Μπρίγκφελντ, ο οποίος είχε παντρευτεί Ελληνίδα, το γένος Φιλιπποπούλου.

Αναγκαστικές υπογραφές

Αυτός λοιπόν υποχρέωσε τον Νομικό να υπογράψει συµβόλαιο µε το οποίο μεταβίβαζε στο γερµανικό ∆ηµόσιο το πλοίο του «Θηρεσία Νοµικού». Το πλοίο βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη και ο Νοµικός το είχε µαζί µε τον Ιδοµενέα Μανωλέτσο. Για να υπογραφεί το συµβόλαιο ο Μπρίγκφελντ είχε απειλήσει τον Νοµικό ότι θα τον φυλάκιζε στις φυλακές Αβέρωφ µέχρι να γίνει η µεταβίβαση του πλοίου. Ο Νοµικός υπέγραψε το συµβόλαιο και εξαναγκάστηκε µάλιστα να ειδοποιήσει τον καπετάνιο, ώστε να παραδώσει το πλοίο στους Γερµανούς «αγοραστές».

Μετά τον Νοµικό, σειρά είχαν οι αδελφοί Γουλανδρή, θύµατα και αυτοί του Μπρίγκφελντ. Εκβιάστηκαν να µεταβιβάσουν στους Γερµανούς το πλοίο τους «Σάµος», το οποίο εκείνη την εποχή βρισκόταν στη Μασσαλία. Ακολούθησαν οι εφοπλιστές Νοµικός και Σιγάλας, που υποχρεώθηκαν να µεταβιβάσουν δύο-τρία πλοία τους που βρίσκονταν σε ισπανικά και πορτογαλικά λιµάνια.

Τελικώς οι… µεταβιβάσεις δεν κατορθώθηκε να γίνουν είτε λόγω νοµικού κωλύµατος είτε διότι ειδοποιούνταν οι πλοίαρχοι των πλοίων να
καταφεύγουν σε άλλα λιµάνια, ώστε να µην τα βρίσκουν οι Γερµανοί.

Κάτι άλλο επίσης που εφάρµοζαν οι ναζί στη χώρα µας την περίοδο της Κατοχής ήταν ότι µε το πρόσχηµα της εφαρµογής ενός κατακτητικού προγράµµατος, που είχε εκπονήσει ο Χίτλερ, είχαν επιπέσει επί ελληνικών επιχειρήσεων, χρησιµοποιούντες τις ίδιες άθλιες εκβιαστικές µεθόδους που είχαν εφαρµόσει και στην προσπάθειά τους να υφαρπάξουν τα πλοία του ελληνικού εφοπλισµού. Ετσι κατόρθωναν να πλουτίσουν και το προϊόν της καταλήστευσής τους αυτής το
εξήγαγαν στη Γερµανία.

Μάλιστα επί των ελληνικών περιουσιών είχαν επιπέσει ευθύς ως οι Γερµανοί εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα. Εισέρχονταν σε διάφορες κατοικίες και άρπαζαν τιµαλφή, λεφτά που έβρισκαν, έπιπλα, ακόµη και είδη ρουχισµού και υπόδησης και τα έστελναν πίσω στην πατρίδα τους. Από την άλλη πλευρά, οι Γερµανοί ήταν οι οργανωτές της «µαύρης» αγοράς στη χώρα µας, σε βάρος του ελληνικού λαού. Ένας από τους µεγαλύτερους µαυραγορίτες υπήρξε ο Γερµανός πρόξενος στη Σάµο, ο Ακερ, ενώ συστηµατικό λαθρεµπόριο έκαναν οι Γερµανοί αεροπόροι. Ηταν λαθρεµπόριο χρυσών νοµισµάτων που διενεργούνταν µεταξύ Βελιγραδίου – Θεσσαλονίκης και Αθηνών. Συνεργάτης µάλιστα αυτών ήταν κάποιος Ανδρέας Ναούµ, πρώην κάτοικος Θεσσαλονίκης, που υπήρξε και επικεφαλής αντισηµιτικής
κίνησης στη συµπρωτεύουσα.

Μαυραγορίτες

Η «µαύρη» αγορά υπήρξε µία αποτελεσµατική µέθοδος για να εξανεµιστούν οι περιουσίες των Ελλήνων προς όφελος των Γερµανών και των συνεργατών τους και να πεινάσει βεβαίως ο αθηναϊκός λαός. Κορυφαίος από τους µαυραγορίτες Γερµανούς και στυγνός εκβιαστής ήταν ο φρούραρχος του Πειραιά το καλοκαίρι του 1941, ο λοχαγός Λίτκε. Μέσα στις αρµοδιότητες που του είχαν παραχωρήσει τα SS και η Γκεστάπο ήταν η χορήγηση αδειών για την εξαγωγή από τις αποθήκες του λιµανιού των εµπορευµάτων και τροφίµων που είχαν αποµείνει, διότι δεν είχαν καταστραφεί από τους βοµβαρδισµούς. Βεβαίως οι άδειες χορηγούνταν από τον Λίτκε έναντι αδρού ανταλλάγµατος.

Τότε που οι µηχανικοί του Στρατού ανοικοδοµούσαν τη χώρα

Οι ΜΟΜΑ (Μικτές Οµάδες Μηχανηµάτων Ανασυγκροτήσεως) ήσαν Μονάδες του Μηχανικού του Στρατού που είχαν στα χρόνια µετά τον Πόλεµο σηµαντική συµβολή σε δηµόσια έργα. Στην ιστορία του Σώµατος του Μηχανικού αναφέρεται ότι: «Το Μηχανικό συγκροτήθηκε επί του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια την 28η Ιουλίου 1829 και ονοµάστηκε “Σώµα Αξιωµατικών Οχυρωµατοποιίας και Αρχιτεκτονικής”, µε έδρα το Ναύπλιο. Αποστολή του ήταν η σύνταξη µελετών και σχεδίων για την κατασκευή, συντήρηση και βελτίωση των οχυρωµατικών έργων, Στρατιωτικών και ∆ηµοσίων κτιρίων, γεφυρών και οδών».

Μετά την απελευθέρωση από τη γερµανική Κατοχή και τη λήξη του Εµφυλίου πολέµου, το Μηχανικό ανέλαβε την περισυλλογή-εξουδετέρωση των εκατοντάδων χιλιάδων ναρκών, βληµάτων πυροβολικού και όλµων και λοιπών πυροµαχικών που είχαν διασπαρεί κατά τη διάρκεια των συρράξεων. Σηµαντικότατη είναι η συνεισφορά του Μηχανικού στην αντιµετώπιση των συµφορών που έπληξαν τη χώρα από τις κατά καιρούς θεοµηνίες, ιδίως δε στους καταστροφικούς σεισµούς της περιόδου 1953-1999. Ιδιαίτερης σηµασίας είναι και η προσφορά της Στρατιωτικής Υπηρεσίας Κατασκευής Εργων Ανασυγκροτήσεως (ΣΥΚΕΑ), µε τις Μικτές Οµάδες Μηχανηµάτων Ανασυγκροτήσεως (ΜΟΜΑ), στην ταχύτερη ανασυγκρότηση και ανάπτυξη ολόκληρης της Ελλάδας από το 1957 έως το 1992.

Στις ΜΟΜΑ οφείλουν πολλά ορεινά χωριά της χώρας τους δρόµους που κατασκευάστηκαν και µέσω των οποίων συνδέονταν κυρίως µε τα αστικά κέντρα της περιοχής. Οι τεχνικές αυτές Μονάδες του Στρατού χρησιµοποιούσαν τη µέθοδο των προκατασκευών και έτσι είχαν ανεγείρει νοσοκοµεία, σχολεία, πολυτεχνικές σχολές κ.ά

Εφημερίδα «Κυριακάτικη Απογευματινή»