Υπήρχε μία εποχή που κανείς δεν ήθελε να το παραδεχτεί. Ακόμη και η ονομασία «second hand», όπως «δεύτερο χέρι» έμοιαζε ενοχική, σχεδόν απαγορευτική. Και ξαφνικά, με το άλλοθι της βιώσιμης μόδας, η μόδα, από αντικείμενα καθημερινής χρήσης μέχρι νυφικά, αποκτά μια νέα ζωή. Και κάπως έτσι στην Ελλάδα δειλά δειλά και στο εξωτερικό πολύ περισσότερο, το μέλλον της μεταπώλησης μοιάζει πιο φωτεινό από ποτέ.Η vintage αίσθηση σε κοσμήματα, φορέματα, φούστες, σακάκια, τσάντες, κρύβει νοσταλγία, και κυρίως συναίσθημα.
Θυμάμαι όταν σπούδαζα δημοσιογραφία στο Λονδίνο και επειδή μου άρεσε να ντύνομαι διαφορετικά και να μην φοράω «στολή», συνήθιζα να πηγαίνω κάθε Σάββατο στο Notting Hill στο Portobello Road και τις Κυριακές στο Camden Road για να ανακαλύψω θησαυρούς. Ήταν τότε που πήγαινε κανείς σε charity shops για να νιώσει καλύτερα και σαν άνθρωπος, ότι δεν καταναλώνει μόνο αλλά επενδύει σε μικρές και μεγάλες πρωτοβουλίες.
Έχει ενδιαφέρον να νιώθεις και να είσαι demode. Να αναζητάς πάντοτε κάτι που ξεφεύγει από τη νόρμα, γιατί θέλεις να αφηγηθείς μια ιστορία, ίσως ακόμη κι έναν ρόλο ζωής. Ειδικά σε μια μπουτίκ που θύμιζε σκηνή από ταινία είχα συναντήσει μία φορά και τον Ζαν-Πολ Γκοτιέ που συνήθιζε να συχνάζει μάλλον σε ναούς της μόδας για να εμπνευστεί για τις συλλογές του με δύναμη από το παρελθόν. Κι εμείς τι κάνουμε; Που δεν είμαστε σχεδιαστές μόδας αλλά μας αρέσει να σκηνοθετούμε την καθημερινότητα μας; Πηγαίνουμε σε thrift shops, καμία σχέση με την βιτρίνα, το βεστιάριο, τη γρήγορη μόδα με το κιλό. Μαθαίνουμε τι σημαίνει κυνήγι του κρυμμένου ή του χαμένου (ίσως ακόμη και του θαμμένου) θησαυρού.Στο γαλλικό, για παράδειγμα, Vestiaire Collective μπορείς να εξασφαλίσεις μια θέση στον κόσμο της πολυτέλειας, είτε αν θέλεις αν πουλήσεις, είτε να αγοράσεις κάτι. Από ένα ζευγάρι γυαλιά ηλίου με υπογραφή μέχρι μία αυθεντική τσάντα Hermes ή Chanel, πολλές φορές ακόμη και καινούργια, με το κουτί της, το υφασμάτινο περιτύλιγμα, ολόκληρο το παραμύθι.
Στην χώρα μας υπάρχουν πολλές λύσεις. Από αμερικανικές αγορές μέχρι thrift shops αλλά και πλατφόρμες, στις οποίες, γίνονται «επιχειρηματίες» από έφηβοι που θέλουν να αυξήσουν το χαρτζιλίκι τους. Πρόκειται για φαινόμενο με κοινωνική διάσταση. Ορισμένοι καταναλωτές το τολμούν και για περιβαλλοντικούς λόγους. Αλλά και για τη δελεαστική τιμή. Όσοι πιέζονται οικονομικά, στρέφονται σε μεταχειρισμένα αγαθά για να εξοικονομήσουν χρήματα.
Ποιος θα το περίμενε ότι το Vestiaire Collective, μία διαδικτυακή μπουτίκ με μεταχειρισμένα ρούχα πολυτελείας, θα γινόταν σημείο αναφοράς σε μια πετυχημένη τηλεοπτική σειρά του Netflix όπως είναι το «Emily in Paris»… Ένα site που «ανεβάζει» 30.000 αντικείμενα ημερησίως.
Αλλά ακόμη και το eBay, ακόμη μια διαδικτυακή πλατφόρμα αγορών, σίγουρα πιο μαζική, συνεργάστηκε με το «Love Island», το δημοφιλές βρετανικό reality show, για να ντύσει τους συμμετέχοντες με ρούχα δεύτερο χέρι. Στην Εβδομάδα Μόδας του Λονδίνου, είδαμε παρουσιάσεις από την Vinted, ιστοσελίδα από την Λιθουανία με μεταχειρισμένα, και την Oxfam, την φιλανθρωπική οργάνωση που έχει συνδεθεί με την Αγγλία και το βιώσιμο στιλ.
Και πώς μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα το νέο φαινόμενο με αριθμούς; Μόνο στην Αμερική η αγορά μεταφράζεται σε περίπου 100 δισεκατομμύρια δολάρια. Το 2020 δεν ξεπερνούσε τα 30-40 δισεκατομμύρια δολάρια. Κι αυτό κάτι σημαίνει. Καθώς ο κόσμος της πολυτέλειας κλονίζεται, οι πλατφόρμες μεταπώλησης ανθίζουν. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν 200 δισεκατομμύρια δολάρια αξίας πολυτελών αγαθών στις ντουλάπες μας, που είναι έτοιμα για μεταπώληση, εκ των οποίων μόνο το 3% φτάνει στην αγορά. Τα φιλανθρωπικά ιδρύματα και οι διαδικτυακές αγορές δεν είναι ο μόνος τρόπος για να αγοράσεις πλέον μεταχειρισμένα ρούχα. Εταιρείες όπως η Lululemon και η The North Face μπαίνουν και αυτές στον τομέα της μεταπώλησης. Όλο και περισσότεροι καταναλωτές αγοράζουν μεταχειρισμένα ρούχα και από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το TikTok.
Πότε ήταν η τελευταία φορά αλήθεια που διαμαρτυρηθήκατε πως δεν έχετε τίποτα να φορέσετε ή πως μετανιώνετε για τόσα ρούχα και αξεσουάρ που παρέμειναν κρεμασμένα στη ντουλάπα ή μέσα στα κουτιά τους χωρίς να δουν ποτέ το φως της ημέρας; Μήπως είναι η στιγμή να αποχωριστούμε τις ενοχές, μαζί και τη μόδα που δεν φορέθηκε ποτέ; Είναι εύκολο και γρήγορο και δεν υπάρχουν δικαιολογίες. Συχνά δεν χρειάζεται να πληρώσεις καν το ταχυδρομείο αφού υπάρχει συνεργασία με διεθνείς εταιρίες διανομής. Απαιτείται μόνο χρόνος για να τα φωτογραφίσεις, να γράψεις το σωστό μέγεθος, τις πληροφορίες που θα έπρεπε να γνωρίζει ο ενδιαφερόμενος αγοραστής, κυρίως χρόνος για να τα αποχωριστείς. Συναισθηματικά.
Θυμάμαι ένα μαγιό του Giorgio di Sant’Angelo που είχα βρει σε μια Αμερικάνικη Αγορά στο Χαλάνδρι, ενός διάσημου Αμερικανού σχεδιαστή που «έφυγε» νωρίς από Αids. Αλλά και έναν αρχαιοελληνικό χιτώνα της Madame Gres. Ή ένα φόρεμα της Diane von Furstenberg με το καρτελάκι ακόμη κρεμασμένο. Αν τα φόρεσα ποτέ; Έχει σημασία; H μόδα μπορεί να αποκτήσει και μια τρίτη ζωή.
Κυριακάτικη Απογευματινή
