Μεγάλες είναι οι αλλαγές που προτείνει το υπουργείο Εσωτερικών για τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Τους βασικούς άξονες για τη μεταρρύθμιση που αφορά τους ΟΤΑ παρουσίασε ο Θεόδωρος Λιβάνιος στο Ετήσιο Τακτικό Συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος στη Ρόδο. Μάλιστα, όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο κ. Λιβάνιος, «είναι μία μεταρρύθμιση που θα εφαρμοστεί και δεν θα μείνει στα χαρτιά». Οι αλλαγές που προτείνει το υπουργείο Εσωτερικών αφορούν τόσο το σύστημα εκλογής των δημοτικών και περιφερειακών Αρχών όσο και ζητήματα διακυβέρνησης, εποπτείας, οικονομικής διαχείρισης, καταστατικής θέσης των αιρετών και αρμοδιοτήτων της τοπικής αυτοδιοίκησης.
«Το σίγουρο είναι ότι οι αλλαγές που είμαστε έτοιμοι να εισαγάγουμε δεν πρόκειται να είναι μια μεταρρύθμιση που θα μείνει στα χαρτιά, αλλά ένα πραγματικό εργαλείο για τις αυτοδιοικητικές Αρχές, ώστε να σταθούν πιο στέρεα στα πόδια τους, να θεραπεύσουν δυσλειτουργίες και προβλήματα και να ωριμάσουν, προς όφελος όλων των πολιτών», τόνισε ο υπουργός. Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Λάζαρος Κυρίζογλου, ως πρώτη αντίδραση τόνισε: «Δεν είναι γραμμένα σε πέτρα τα λεγόμενα του υπουργού, θα ακολουθήσει διαβούλευση».
ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ
1.Εκλογή δημοτικών και περιφερειακών Αρχών σε έναν και μόνο γύρο.
Οι δημοτικές και περιφερειακές Αρχές της χώρας θα εκλέγονται σε έναν και μόνο γύρο. Ο εκλογέας θα έχει τη δυνατότητα επιλογής και δεύτερου συνδυασμού, στο ίδιο ψηφοδέλτιο. Σε περίπτωση που κανένας συνδυασμός δεν συγκεντρώσει το 50%+1 ψήφο επί των έγκυρων ψήφων της πρώτης επιλογής, οι δύο πρώτοι σε ψήφους συνδυασμοί προκρίνονται στη δεύτερη φάση καταμέτρησης. Οι δεύτερες ψήφοι (δεύτερη επιλογή) των ψηφοδελτίων των συνδυασμών που μένουν εκτός της δεύτερης φάσης προστίθενται στις ψήφους των δύο πρώτων συνδυασμών. Επιτυχών συνδυασμός θα ανακηρύσσεται όποιος έχει συγκεντρώσει α) κατά την πρώτη φάση, το 50%+1 ψήφο επί των εγκύρων της πρώτης επιλογής, ή β) κατά τη δεύτερη φάση τις περισσότερες ψήφους μεταξύ των δύο πρώτων συνδυασμών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι δεύτερες ψήφοι των ψηφοδελτίων των συνδυασμών που αποκλείστηκαν από τη δεύτερη φάση. Η προτεινόμενη αλλαγή του εκλογικού συστήματος, αφενός επιλύει το πρόβλημα της μειωμένης συμμετοχής των εκλογέων στον δεύτερο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών και αφετέρου εξαλείφει το σημαντικό κόστος διενέργειας του δεύτερου γύρου.
2.Προαιρετική ηλεκτρονική ψηφοφορία στις εκλογές δήμων και Περιφερειών.
Δίνοντας ένα ακόμη εργαλείο για τη διευκόλυνση των εκλογέων στην άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος, μετά την επιτυχημένη εισαγωγή της επιστολικής ψήφου στις ευρωεκλογές του 2024, το υπουργείο Εσωτερικών προανήγγειλε την εισαγωγή της δυνατότητας ηλεκτρονικής ψηφοφορίας στις αυτοδιοικητικές εκλογές για όποιον εκλογέα το επιθυμεί, διατηρώντας παράλληλα την κλασική ψηφοφορία με φυσική παρουσία.
3.Κήρυξη πρόωρων εκλογών, εντός των 3 πρώτων ετών της πενταετούς θητείας, για το υπόλοιπο της θητείας.
Η δυνατότητα αυτή θα μπορεί να αξιοποιηθεί εφόσον συμφωνούν τα 4/5 του συνολικού αριθμού των μελών του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου και ο δήμαρχος ή περιφερειάρχης αντίστοιχα.
4.Ορισμός επιπλέον υποψηφίων συμβούλων χωρίς σταυρό προτίμησης.
Κάθε συνδυασμός θα μπορεί να ορίσει επιπλέον υποψηφίους έως:
-1 υποψήφιο σε συμβούλια με έως 19 μέλη.
-2 υποψηφίους σε συμβούλια με 25 έως 39 μέλη.
-3 υποψηφίους σε συμβούλια με 43 μέλη.
Οι υποψήφιοι αυτοί εκλέγονται μόνο αν ο συνδυασμός τους ανακηρυχθεί νικητής των εκλογών. Στόχος της αλλαγής είναι η προσέλκυση ικανών επιστημόνων και υποψηφίων εγνωσμένου κύρους.
5.Δημιουργία ποσόστωσης για τη συμμετοχή υποψηφίων ηλικίας έως 30 ετών στους αυτοδιοικητικούς συνδυασμούς.
Στόχος, η ενίσχυση της συμμετοχής των νέων στη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων.
6.Κατάργηση της δυνατότητας απόσπασης αιρετών δημοσίων υπαλλήλων λόγω εκλογής.
Η εκλογή αποτελεί στάση προσφοράς στα κοινά και δεν πρέπει να εργαλειοποιείται ως όχημα αποσπάσεων, αποδυναμώνοντας τη στελέχωση υπηρεσιών.
7.Μείωση του αριθμού των υποψήφιων συμβούλων σε έως 50% επιπλέον των θέσεων, αντί 150% που ισχύει σήμερα.
Με τη μείωση του συγκεκριμένου ποσοστού, ένας συνδυασμός δημοτικών εκλογών σε ένα συμβούλιο 31 μελών, αντί για έως 78 υποψηφίους, που μπορούσε να είχε το 2023, θα έχει 47.
8.Εκλογή των δημοτικών συμβούλων ενιαία στο σύνολο του δήμου και όχι ανά δημοτική ενότητα.
15 χρόνια μετά την εφαρμογή του Καλλικράτη και τις συνενώσεις των καποδιστριακών δήμων, δεν υφίσταται πλέον λόγος να διατηρείται η διακριτή εκλογική περιφέρεια.
9.Ενιαίο παράβολο συνδυασμού.
Το ύψος του παραβόλου θα είναι ανάλογο με τον πληθυσμό του δήμου ή της περιφέρειας.
10.Διεξαγωγή των εκλογών την τελευταία Κυριακή του Νοεμβρίου.
Η αλλαγή αυτή θα μειώσει το χρονικό διάστημα από τη διεξαγωγή των εκλογών μέχρι την ανάληψη καθηκόντων από τις νέες Αρχές, μειώνοντας, αντίστοιχα, το ενδεχόμενο κενό εξουσίας.
