ΜΙΑ ΑΠΟ τις πολλές λεκτικές «καραμέλες» που πιπιλίζονται επί πολλά χρόνια στην πολιτική ζωή και που επιδιώκεται να ταυτίζονται με συγκεκριμένες ιδεολογίες αποτελούν οι έννοιες της προοδευτικότητας και του συντηρητισμού. Πριν από αρκετό, είναι αλήθεια, καιρό είχαν διενεργηθεί δύο έρευνες. Μία του Kέντρου Kοινωνικών Eρευνών και μία άλλη της εταιρείας VPRC, με αντικείμενο τις κοινωνικές τάσεις των Eλλήνων. Το αποτέλεσμά τους είχε φέρει στην επιφάνεια τον προβληματισμό για τον λεγόμενο συντηρητισμό των Eλλήνων. Kαι αυτό, διότι οι απαντήσεις, που είχαν δοθεί από τους ερωτηθέντες και στις δύο έρευνες, είχαν κριθεί ως μία στροφή σε συντηρητικές απόψεις που, υποτίθεται, βρίσκονται σε προφανή αντίθεση προς την προοδευτικότητα.
ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, που ο προοδευτισμός περισσεύει, όπου δεν ενοχλούνται τα προσωπικά μας συμφέροντα, αλλά εξανιστάμεθα όταν αυτά θίγονται (αυτό αφορά βεβαίως τους ψευδοπροοδευτικούς), οι έννοιες των προοδευτικών αντιλήψεων και του συντηρητισμού έχουν υποστεί -όπως και τόσα άλλα- μία διαστρέβλωση, σκόπιμη ενίοτε. Οι παραπάνω έννοιες θα πρέπει να μην είναι ανελαστικές, αλλά, αντιθέτως, να λαμβάνουν υπ’ όψιν τις συγκεκριμένες κοινωνικές συνθήκες που επικρατούν, καθώς και τα ειδικότερα προβλήματα των κοινωνιών που καλούνται να πάρουν θέση σε διάφορα κοινωνικής φύσης προβλήματα – όπως αυτά που έθιγαν οι δύο έρευνες. Aπόδειξη ότι δεν αποτελεί στροφή προς τον συντηρητισμό της ελληνικής κοινωνίας είναι και το εκ πρώτης όψεως αντιφατικό αποτέλεσμα που προέκυπτε από δύο ερωτήσεις. Η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτώμενων τασσόταν κατά της κατάργησης της υποχρεωτικής διδασκαλίας των Θρησκευτικών στα σχολεία. Αλλά και κατά της απαγόρευσης των… εκτρώσεων. Aν η πρώτη απάντηση αποκάλυπτε θρησκευτικό φανατισμό και όχι αντιμέτωπιση των Θρησκευτικών ως μίας μορφής μαθήματος Ιστορίας και παράδοσης, τότε ασφαλώς θα υπήρχε και παρόμοια αντίδραση όσον αφορά τις εκτρώσεις, για τις οποίες θα ίσχυε η λογική ενός θρησκευτικοϊδεολογικού σκοταδισμού.
ΓΙΑΤΙ, επίσης, αποτελεί εκδήλωση συντηρητισμού, λόγου χάρη, η άποψη ότι τα παιδιά πρέπει να μαθαίνουν στο σχολείο να σέβονται την εξουσία; Eκτός βεβαίως και αν αποτελεί ο μηδενιστικός αναρχισμός μία από τις θεμελιώδεις αρχές της Δημοκρατίας και δεν το ξέρουμε… Ή μήπως είναι ψευδές ότι οι μετανάστες, καλώς ή κακώς, δημιουργούν έναν οικονομικό, βασικώς, κίνδυνο, που ανησυχεί τους Έλληνες, οι οποίοι εκτός των άλλων αντιμετωπίζουν καθημερινώς τον εφιάλτη της ανεργίας; Συντηρητισμός και προοδευτικότητα, είτε το θέλουμε είτε όχι, είναι έννοιες με αρκετό υποκειμενικό υπόβαθρο. Kαι αυτός είναι ένας παραπάνω λόγος να μη δογματίζουν οι «προοδευτικάριοι», αναλογιζόμενοι τουλάχιστον ότι ο δογματισμός ακυρώνει τη «ριζοσπαστική», υποτίθεται, σκέψη τους.
