Ο σεισμός των 6,2 Ρίχτερ στην Τουρκία, άνοιξε και πάλι τη συζήτηση στην επιστημονική κοινότητα για το τι θα συμβεί στην περίπτωση μιας ακόμα πιο ισχυρής δόνηση σε σχέση με τη στατικότητα της Αγια-Σοφιάς. Είναι, ομολογουμένως, θαύμα που αυτό το αριστούργημα, μολονότι σείεται εδώ και αιώνες από σεισμούς, δεν καταρρέει. Και, πράγματι, σε συνολικά 65 μεγάλους σεισμούς έχει αντέξει η Αγια-Σοφιά!
Οι λόγοι είναι πολλοί κι έχουν να κάνουν με τις θαυμαστές τεχνικές και την ιδιοσυστασία των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν για την ανέγερσή της, κάτι που δεν ακολουθείται σήμερα κατά τα έργα συντήρησης. Το τελευταίο φάνηκε περίτρανα στον τεράστιο σεισμό των 7,6 Ρίχτερ του 1999: τα θεμέλιά της δεν επλήγησαν – το αντίθετο ακριβώς συνέβη, ωστόσο, με τις εργασίες ανακαίνισής της, όταν όλοι οι νέοι σοβάδες έπεσαν!
Έξι τουλάχιστον υπήρξαν οι ακραία καταστροφικοί σεισμοί στην Κωνσταντινούπολη από τα εγκαίνια της Αγια-Σοφιάς, το 537, χωρίς πάντως ο ίδιος ο ναός να υποστεί σοβαρές ζημιές. Οι πρώτοι έγιναν το 553 και το 557, ενώ στον σεισμό του 869, ο οποίος -κατά τους σημερινούς υπολογισμούς είχε μέγεθος 6,6 Ρίχτερ- ο ναός, καίτοι άντεξε στη δοκιμασία, ρηγματώθηκε σε πολλά σημεία.
Την ανησυχία του για το μνημείο των 1.500 ετών εκφράζει και ο πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ) Ευθύμιος Λέκκας, ο οποίος θέτει σοβαρό ζήτημα για την κατάσταση της Αγια-Σοφιάς απέναντι σε έναν ισχυρό σεισμό. Αλλά και ο Τούρκος ιστορικός Ιλμπέρ Ορταϊλί, σε άρθρο του τον Σεπτέμβριο του 2023, εξέφραζε ανησυχία για τις φθορές που είχαν προκληθεί στο μνημείο από τη μετατροπή του σε τέμενος – κάτι που αναμένεται να επηρεάσει τη στατικότητά του σε έναν μεγάλο σεισμό. Καλύτερα θα ήταν να την αφήσουν στην ησυχία της… (Φευ).
