Τα έργα ανάδειξης του ναού της Παναγίας Αχειροποιήτου Θεσσαλονίκης, προϋπολογισμού 500.000 ευρώ, προχωράνε σε γοργούς ρυθμούς, το εντυπωσιακό «λίφτινγκ» είναι προ των πυλών και έτσι η «Απογευματινή» εστιάζει στις λεπτομέρειες. Αφού αρχικά θυμίσουμε πως η εκκλησία οφείλει το όνομά της στην εικόνα της Θεοτόκου Δεομένης, που, σύμφωνα με την παράδοση, δεν ζωγραφίστηκε από ανθρώπινο χέρι, εστιάζουμε στη χρηματοδότηση από το υπουργείο Πολιτισμού με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. «Το μνημείο εμφανίζεται σε χρυσόβουλο του Μιχαήλ του Θ΄. Αποτελεί εξαίσιο αρχιτεκτόνημα του τέλους του πέμπτου αιώνα και μείζον μνημείο βυζαντινής τέχνης της Θεσσαλονίκης. Τα ψηφιδωτά, ο διάκοσμος και οι φορητές εικόνες της συγκροτούν θησαυροφυλάκιο βυζαντινής τέχνης», αναφέρει η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη.
«Το 1988 η UNESCO συμπεριέλαβε στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς τα παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά μνημεία της πόλης, ανάμεσά τους τον ναό της Παναγίας Αχειροποιήτου. Το έργο, που εκτελεί η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, αφορά τη βελτίωση της προσβασιμότητας στο μνημείο, τη διαμόρφωση και ανάδειξη του περιβάλλοντος χώρου, την ενεργειακή αναβάθμιση και την πυρασφάλειά του. Στόχος είναι το 2026 το μνημείο να αποδοθεί στο κοινό, αναδεδειγμένο και απολύτως προβεβλημένο», προσθέτει η κυρία Μενδώνη.
Η Αχειροποίητος, λόγω της συμμετρικής ανάπτυξης της αρχιτεκτονικής, της μορφολογικής ομοιογένειας του γλυπτού διακόσμου και της νατουραλιστικής τεχνοτροπίας των διατηρημένων εντοίχιων ψηφιδωτών, θεωρείται η αρτιότερη αρχιτεκτονική σύνθεση της ύστερης αρχαιότητας στη συμπρωτεύουσα.
Ανεγέρθη χωρίς υπερώα στα τέλη του 5ου ή στις αρχές του 6ου αιώνα. Τα υπερώα -μη διατηρούμενος φωταγωγός και εκτεταμένα προσκτίσματα- προστέθηκαν στο κτίριο στα μέσα του 7ου αιώνα, ενώ εκτεταμένες επεμβάσεις στην ανωδομή επαναλήφθηκαν στο πρώτο μισό του 9ου αιώνα. Τον 13ο αιώνα συμπληρώθηκε στο νότιο κλίτος μνημειακή τοιχογραφία των Τεσσαράκοντα Μαρτύρων. Μεταγενέστερες επεμβάσεις της μετατροπής του ναού σε ισλαμικό ευκτήριο (1430) αλλοίωσαν τη μορφή του. Έλαβε την οριστική μορφή του κατά την αναστήλωσή του μεταξύ 1909 και 1914.
Εφημερίδα Απογευματινή
