Πέντε «κλειδιά» για τα πλαστά έργα τέχνης

Πώς ξεχωρίζει ένας αυθεντικός πίνακας από μία κόπια; - Ένας οδηγός από το BBC
09:12 - 19 Μαρτίου 2025

Οδηγό για (ναυτιλλομένους) συλλέκτες κυκλοφόρησε το BBC. Πρόκειται για πέντε «κλειδιά» που ξεκλειδώνουν ένα αυθεντικό από ένα πλαστό έργο τέχνης. Αφορμή, τα δεκάδες αντίγραφα Ρέμπραντ και Πικάσο που εντοπίστηκαν (19/2) από την ιταλική αστυνομία. Για μας, αφορμή στάθηκε και η επανεμφάνιση, ύστερα από 85 χρόνια, του πορτρέτου Αφρικανού «Πρίγκιπα» της Γκάνας του Γκούσταφ Κλιμτ, που εκλάπη, επί Χίτλερ, από την γκαλερί Wienerroither & Kohlbacher και τώρα πωλείται για 15.000.000 ευρώ.

Αρχικά, το BBC επικεντρώνεται στην εικαστικό-ιστορικό Ευφροσύνη Δοξιάδη και στην άποψή της για την ελαιογραφία «Σαμψών και Δαλιδά» του Πίτερ-Πολ Ρούμπενς, που κοσμεί τη λονδρέζικη Εθνική Πινακοθήκη: διατυμπανίζει ότι είναι πλαστή. Αναφέρεται πως, σε αντίθεση με τη γνώμη και το πόνημά της («NG6461: The Fake National Gallery Rubens, the painting Samson and Delilah») οι εκπρόσωποι της Πινακοθήκης εμμένουν στη γνησιότητά του –η Πινακοθήκη το αγόρασε για 2.500.000 λίρες το 1980.

Δεν είναι νεότερο κατά τρεις αιώνες, του 20ού, υπερτονίζεται. Ο αρθρογράφος επικαλείται υλικά που χρησιμοποιήθηκαν και προσδιορίζονται με ακρίβεια: από πινέλα έως χρώματα, ο εξπέρ πρέπει να γνωρίζει και Χημεία. Αλλιώς, δεν προβαίνουμε σε αξιολόγηση. Το «επίμαχο» διακρίνεται για τα υλικά που χρησιμοποιούνταν τότε, αλλά υπάρχει και μια σημαίνουσα διαφορά: σε αυτό, στην Αμβέρσα, ο Ρούμπενς πρωτοεφάρμοσε τεχνική που είχε διδαχθεί το αμέσως προηγούμενο διάστημα στην Ιταλία. «Κλειδί» πρώτο λοιπόν: Οι χρωστικές ουσίες λένε πάντα την αλήθεια!

«Κλειδί» Νο 2, χρειάζεται να εξετάζεις προγενέστερα και μεταγενέστερα έργα του δημιουργού. Εάν συναισθήματα που διακρίνεις σε συγκεκριμένο έργο δεν εντοπίζονται αλλού, είναι αντίγραφο. Αν διακρίνονται από ένα σημείο κι έπειτα συστηματικά, πάλι είναι γνήσιο: το παρελθόν «δείχνει» το παρόν.
Στο Νο 3, χαρακτηρίζοντας «δαχτυλικά αποτυπώματα στον καμβά» κάθε πίνακα, υποδεικνύεται η ένταση με την οποία ζωγραφίζεται: άλλοι δημιουργούν κρατώντας απαλά το πινέλο, άλλοι δυνατά.

Στο Νο 4, πρωταγωνιστές είναι οι προκάτοχοι του έργου, το ποιόν, η περιουσία τους: η απουσία «βιογραφικού» είναι ύποπτη, αναφέρει το BBC.
Τέλος, επικεντρώνεται στις «λεπτομέρειες», φέρνοντας ως παράδειγμα το «c» που ο Τζάκσον Πόλοκ έγραφε πριν από το «k» στο όνομά του. (Υπενθυμίζοντας ότι κόπια έργου του πωλήθηκε για εκατομμύρια στον συλλέκτη Πιέρ Λαγκράνζ).

Εφημερίδα Απογευματινή