Έντονο ελληνικό «χρώμα» με αρχαία έργα τέχνης και -κυρίως- με τον αριστουργηματικό πίνακα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (1541-1614), που απεικονίζει τον άγιο Σεβαστιανό, περιλαμβάνει η Classic Week των Christie’s, στη Νέα Υόρκη, την πρώτη εβδομάδα του Φεβρουαρίου. Ένας Ελ Γκρέκο, λοιπόν, που, αν και έζησε και δημιούργησε τον 16ο με αρχές του 17ου αιώνα, θεωρείται σήμερα ότι επηρέασε τη σύγχρονη τέχνη όσο λίγοι. Μία αττική ερυθρόμορφη κύλικα, που αποδίδεται στον «Ζωγράφο του Βρύγου», έναν από τους σημαντικότερους της Ύστερης Αρχαϊκής εποχής. Και, ακόμη, ένα ζευγάρι σπάνια χρυσά σκουλαρίκια από την Αθήνα της Ύστερης Γεωμετρικής εποχής – αυτά τα ελληνικής προέλευσης αριστουργήματα, δεσπόζουν στην περίφημη δημοπρασία.
Με εκτίμηση από 7 έως 9 εκατ. δολάρια βγαίνει σε δημοπρασία στις 5 Φεβρουαρίου το έργο του Ελ Γκρέκο, που χρονολογείται μεταξύ 1600 και 1605. Ένα έργο που σχετίζεται με τις δύο πρώιμες απογραφές οι οποίες είχαν γίνει στο εργαστήριο του καλλιτέχνη στο Τολέδο, μετά τον θάνατό του. Η πρώτη έγινε ακριβώς το 1614 καταγράφοντας τα υπάρχοντά του ενώ η δεύτερη από τον γιο του Μανουέλ Θεοτοκόπουλο, λίγα χρόνια αργότερα, το 1621. «Υπάρχουν αρκετοί “Άγιοι Σεβαστιανοί” που αναφέρονται σε αυτούς τους καταλόγους, αλλά μόνο τρεις σώζονται σήμερα. Όμως μετά τη συγκέντρωση όλων των στοιχείων καταλήγει κανείς ότι αυτός ο πίνακας σχετίζεται πειστικά και με τις δύο απογραφές», αναφέρει η Τζόνκουιλ Ο’Ράιλι, επικεφαλής της δημοπρασίας των «Μεγάλων διδασκάλων». Η ίδια μάλιστα, δεδομένου, ότι το έργο βρισκόταν στο εργαστήρι του Ελ Γκρέκο, όταν έφυγε από τη ζωή, θεωρεί ότι καθίσταται «ξαφνικά πολύ πιο προσωπικό». «Κοιτάζοντας τον πίνακα μέσα από το πρίσμα αυτών των απογραφών ήταν σαν να μπήκα μέσα στη ζωή του Ελ Γκρέκο. Πραγματικά, σε μεταφέρει σε εκείνη τη στιγμή», λέει χαρακτηριστικά.
«Ο ζωγράφος του Βρύγου»
Από την άλλη, η αττική ερυθρόμορφη κύλικα (490-480 π.Χ.) που δημοπρατείται στις 4 Φεβρουαρίου προς 700.000-900.000 δολάρια, αποδίδεται στον «Ζωγράφο του Βρύγου», από τους σημαντικότερους της γενιάς του. Και όπως εξηγεί ο ειδικός αρχαίας τέχνης του οίκου Μάξουελ Μέρφι: «Οι λεπτομέρειες δείχνουν πόσο πραγματικά σπουδαίος καλλιτέχνης ήταν, καθώς ήταν εξαιρετικά προσανατολισμένος τόσο στην απόδοση των ανατομικών χαρακτηριστικών των προσώπων που απεικονίζει όσο και στη ζωντάνια των σκηνών, με τρόπο μάλιστα που εξακολουθεί να μιλάει και στον σύγχρονο θεατή». «Δεν ξέρουμε πολλά για τον “Ζωγράφο του Βρύγου”. Αλλά η καλλιτεχνική του προσωπικότητα λάμπει σε ολόκληρο το έργο του, όπως δείχνει αυτό το αγγείο. Γι’ αυτό και είναι ένα από τα καλύτερα κομμάτια αγγειοπλαστικής που έχουμε προσφέρει εδώ και τρεις δεκαετίες», καταλήγει ο Μέρφι.
Όσο για το πανέμορφο ζευγάρι με ελληνικά γεωμετρικά χρυσά σκουλαρίκια, θεωρείται ότι κατασκευάστηκε στην Αθήνα κατά την Ύστερη Γεωμετρική περίοδο, μεταξύ 750-725 π.Χ. Ο ειδικός των Christie’s στην αρχαία τέχνη Τζ. Μαξ Μπερνχάιμερ είναι κατηγορηματικός, εκθειάζοντας τη μοναδικότητα των σκουλαρικιών: «Η ποιότητα της κοκκοποίησης είναι που τα κάνει να ξεχωρίζουν. Αν κοιτάξει κανείς προσεκτικά, μπορεί να δει τα περίπλοκα σχέδια, που σχηματίζονται από τις μικροσκοπικές μπάλες χρυσού, που έχουν συγκολληθεί στη θέση τους».
Σύμφωνα με τον ίδιο, υπάρχουν μόνον τρία τέτοια ζευγάρια αυτής της εποχής. Και αυτό, γιατί δεν εμφανίζεται πολύς χρυσός σε αυτήν την περίοδο. Η εκτίμησή τους, περιέργως, δεν είναι υψηλή: στη δημοπρασία της 4ης Φεβρουαρίου διατίθενται για 10.000 με 15.000 δολάρια. Οπότε, σπεύσατε…
Εφημερίδα Απογευματινή
