Ένα πολυσύνθετο εκθεσιακό έργο από τη Βάνα Ξένου, που αναδεικνύει τα πολλαπλά αφηγήματα της Ελευσίνας μέσα από την έκθεση με τίτλο «Μυστήριο 15 – Το Ανοιχτό Μουσείο», θα εγκαινιαστεί την Κυριακή 9 Φεβρουαρίου στον χώρο «ΙΡΙΣ» της Ελευσίνας. Παράλληλα, θα έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε μια αναδρομική έκθεση-ρετροσπεκτίβα του έργου των τριάντα χρόνων της διεθνούς φήμης εικαστικού για την Ελευσίνα.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η καλλιτέχνιδα: «Η συνδυαστική αυτή συγχρονία των έργων προσδίδει νέες νοηματικές προεκτάσεις και συμβολισμούς στο εννοιολογικό υπόβαθρο των πολλαπλών μυθολογικών και ιστορικών θραυσμάτων, που απορρέουν από τη διαδικασία της αρχετυπικής υπόστασης της πόλης και τη διττή της ταυτότητα – ως το μεγαλύτερο ιερό του αρχαίου κόσμου και ως βιομηχανική περιοχή του νεοελληνικού κράτους». Πρόκειται για σύνθετο εγχείρημα το οποίο συνδυάζει πρωτότυπη μεθοδολογία έρευνας και σύνθεσης αρχείου, εικαστικό έργο και ερευνητικές σχεδιαστικές προσεγγίσεις για τον δημόσιο χώρο.
Παράλληλα, το εικαστικό και θεωρητικό έργο της Βάνας Ξένου κατά την τριαντάχρονη πορεία της στην Ελευσίνα και τα Μυστήριά της ενσωματώνει γραπτές και προφορικές αφηγήσεις, καθώς και απεικονίσεις, αναπαραστάσεις και χαρτογραφήσεις σχετικά με την πόλη σε συνδυασμό με πρωτότυπες θεωρητικές και καλλιτεχνικές προσεγγίσεις. Εξάλλου, σε όλη της την πορεία η Βάνα Ξένου ερεύνησε την επιρροή και τη θέση της αρχαιότητας στο σήμερα. Η ίδια διευκρινίζει ότι το ταξίδι της στην αρχαία ελληνική εμπειρία και το παρελθόν δεν αποτελεί κίνηση προς τα πίσω, αλλά -στην ουσία- μία στροφή προς τον εσωτερικό της κόσμο.
Το συγκεκριμένο πολυδιάστατο καλλιτεχνικό εγχείρημα παρουσιάστηκε διαδοχικά μέσα από την έκθεσή του σε διαφορετικούς χώρους, πόλεις και χώρες. Και είναι καρπός μιας μακροχρόνιας επίμονης έρευνας, με κεντρικό σημείο αναφοράς το μακρύ ταξίδι των Ελευσίνιων Μυστηρίων. Μάλιστα, το τρίπτυχο μύηση – τελετή- εποπτεία είναι αυτό που δεσπόζει στην έκθεση και το οποίο απαρτίζει τις τελετές, έτσι όπως αποκρυπτογραφούνται στις διηγήσεις του Πλούταρχου, του Ηρόδοτου, των τραγικών ποιητών και στον Ομηρικό Ύμνο προς τη Δήμητρα, στην ελευσίνια διαθήκη του Άγγελου Σικελιανού, αλλά και σε ανεξάντλητες μελέτες που έχουν δημοσιευτεί γύρω από την ερμηνεία τους στο πέρασμα των αιώνων.
Πάντως, γι’ αυτή την προσέγγιση άντλησε έμπνευση και από το βιβλίο του Αντρέ Μαλρό «Το φανταστικό μουσείο». Έτσι παρήχθη ένας καταλύτης που θα αναζωογονήσει και θα επιφέρει δυνητικά αλλαγές στην πόλη της Ελευσίνας. Άλλωστε, το εγχείρημα συνδιαλέγεται με τον τρόπο που η ίδια προσεγγίζει ερευνητικά και σχεδιαστικά την πόλη ως ανοιχτό μουσείο. Και έχει αφετηρία τη διπλή ταυτότητα της Ελευσίνας ως ενός από τα μεγαλύτερα ιερά του αρχαίου κόσμου και, συγχρόνως, του σημαντικότερου βιομηχανικού κέντρου της νεότερης Ελλάδας.
