Ένα όραμα δεκαετιών μπαίνει, πλέον, στην τελική ευθεία για την υλοποίηση και ολοκλήρωσή του. Tο Εθνικό Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων, στον Πειραιά, θα είναι έτοιμο το 2026! Ο ελληνικός βυθός αποτελεί το μεγαλύτερο υγρό μουσείο στον κόσμο και είναι γεμάτος με ναυάγια από τα χρόνια της αρχαιότητας, βυθισμένους οικισμούς και αρχαία λιμενικά έργα. Και, πλέον, ένα μέρος από αυτόν τον θησαυρό βρίσκει το «σπίτι» του. Το Εθνικό Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων θα αναδεικνύει λοιπόν τα αρχαιολογικά ευρήματα των ελληνικών θαλασσών, ενώ συγχρόνως θα αποτελεί το εμβληματικό πολιτιστικό τοπόσημο για το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας. Το έργο χρηματοδοτείται με το ποσόν των 93.000.000 ευρώ από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης (που διαχειρίζεται το υπουργείο Πολιτισμού) και αποτελεί το μεγαλύτερο έργο πολιτισμού που είναι σε εξέλιξη σήμερα.
Κατά τα άλλα, συνεχίζονται με ταχείς ρυθμούς οι εργασίες, με το υπό ανέγερση νέο κτίριο να συνδέεται οργανικά με το βιομηχανικό κτίριο του Σιλό στη νοτιοδυτική πλευρά του, προκειμένου να εξασφαλιστούν οι αναγκαίοι χώροι ενός πρωτοποριακού και καινοτόμου μουσείου. Μάλιστα, θα εκτίθενται περισσότερα από 2.500 εκθέματα και θα παρουσιάζονται πλήθος τεχνολογικών εφαρμογών, διαθέτοντας επίσης εργαστήρια συντήρησης και αποθηκευτικούς χώρους. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη: «Βασικός σκοπός της δημιουργίας του Εθνικού Μουσείου Ενάλιων Αρχαιοτήτων είναι να αναδειχθεί ο ελληνικός πολιτισμός στη μεγάλη διαχρονία του, στη μακρά ιστορική και αδιάλειπτη διάρκειά του, σε έναν χώρο στον οποίο θα εκτίθενται αποκλειστικά οι ενάλιες αρχαιότητες. Αυτά τα χαρακτηριστικά θέλουμε να αναδείξουμε στο Εθνικό Μουσείο Ενάλιων Αρχαιοτήτων, σχεδόν μοναδικό στο είδος του».
Στην πρώην σιταποθήκη
Η κατασκευή του μουσείου ξεκίνησε τον Δεκέμβριο 2023, με επεμβάσεις σε πρώτη φάση στο κτίριο της Σιταποθήκης, η οποία λειτούργησε από τον Νοέμβριο 1936 ως τα τέλη του 2010. Με την προσθήκη του νέου κτιρίου δημιουργείται μια ενιαία αφήγηση, στην οποία δημιουργούνται οι απαιτούμενοι χώροι, οι οποίοι υποστηρίζουν τη μουσειολογική μελέτη και τα εκθέματα, αλλά ταυτόχρονα αποτελούν -και από μόνοι τους- σημεία μιας διαδρομής.
Οι χώροι του μουσείου, συνολικής επιφανείας 26.380 τ.μ., κατανέμονται σε εκθεσιακούς χώρους για μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις (7.550 τ.μ.), σε χώρους για εκπαιδευτικά προγράμματα και επιστημονικές δράσεις (αμφιθέατρο, βιβλιοθήκη, πολυμέσα), σε εργαστήρια συντήρησης, σε χώρους παροχής υπηρεσιών προς τους επισκέπτες (υποδοχή, βεστιάριο, πωλητήριο, αναψυκτήριο, εστιατόριο, ιατρείο) και γραφεία διοίκησης. Όσο για την εκθεσιακή αφήγηση, διαρθρώνεται σε έξι θεματικούς άξονες: (1) Θάλασσα, περιβάλλον, άνθρωπος, (2) Ενάλια αρχαιολογία, (3) Χρονοκάψουλες στον βυθό, σταθμοί στον χρόνο, (4) Προσεγγίζοντας αποσπασματικά το παρελθόν: ένα ανοικτό ζήτημα προς διαχείριση, (5) Ενάλια πολιτιστική κληρονομιά ανοικτή στη κοινωνία, (6) Σιλό και Πειραιάς, αλληλένδετες ιστορίες.
Η ενάλια αρχαιολογία αναπτύχθηκε από το 1976, όταν επισκέφτηκε την Ελλάδα ο πλοίαρχος Ζακ Υβ Κουστό και ξεκίνησε τις έρευνες εδώ με την εποπτεία των Ελλήνων αρχαιολόγων, του Χαράλαμπου Κριτζά, του Λάζαρου Κολώνα και του ιδρυτή της Εφορίας Εναλίων Αρχαιοτήτων Γιώργου Παπαθανασόπουλου. Εκείνος ήταν που αμέσως μετά την αναχώρηση του Κουστό σκέφτηκε ότι έπρεπε να ιδρυθεί η συγκεκριμένη υπηρεσία για την προστασία και ανάδειξη της ενάλιας πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας μας. Όλα αυτά τα χρόνια, γίνονται πάρα πολλές υποβρύχιες αρχαιολογικές έρευνες, άλλες είναι εντοπισμού και άλλες ανασκαφικές στον ελληνικό βυθό και έχουν βρεθεί εξαιρετικής σημασίας ενάλια αρχαία. Τώρα, πολλά από αυτά θα μπορεί να τα απολαύσει κανείς στο Εθνικό Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων, το οποίο φιλοδοξεί να αποτυπώσει και να αναδείξει υποδειγματικά τη θαυμαστή ιστορία τους.
Πηγή: Εφημερίδα Απογευματινή
