Το 2024 ήταν μία χρονιά φουλ σε αρχαιολογικά ευρήματα που προκάλεσαν παγκόσμια αίσθηση. Αρκετά μάλιστα είχαν και «άρωμα» -και «χρώμα»- Ελλάδας. Εξαιρετικής σημασίας θεωρήθηκε η ανακάλυψη στην Αιγιάλεια, στο καθολικό της Παλαιάς Μονής Ταξιαρχών, της μοναδικής προσωπογραφίας του τελευταίου αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κωνσταντίνου ΙΑ΄ Παλαιολόγου, που πιθανολογείται πως φτιάχτηκε επί των ημερών του από ζωγράφο που πιθανότητα προερχόταν από τον Μυστρά. Εκεί έζησε πέντε χρόνια ως δεσπότης, πριν ανεβεί στον μοιραίο θρόνο. Ο καλλιτέχνης είχε γνωρίσει προσωπικά τον μετέπειτα αυτοκράτορα – κάτι, που αποτυπώθηκε στο πολύτιμο αυτό έργο-μαρτυρία.
Στα της Αθήνας, σε δεύτερο χρόνιο, έκπληξη XXL επιφύλαξαν εργασίες για την τοποθέτηση δικτύου φυσικού αερίου κοντά στο Ηρώδειο: ήρθε στο φως η μορφή ακέφαλου μαρμάρινου αγάλματος του Ερμή, που χρονολογείται στον 1ο-5ο αιώνα μ.Χ. ανήκει στον λεγόμενο τύπο του Ερμή Ludovisi και βρέθηκε σε βάθος ενός μέτρου, μέσα σε κατασκευή χτισμένη από ορθογώνιες πλίνθους. Μαζί της ανασύρθηκαν μαρμάρινα θραύσματα από άνω και κάτω άκρα, που πιθανότητα σχετίζονται με το άγαλμα του Ερμή.
Εντυπωσιακό πάλι -και με πέπλο μυστηρίου- είναι το μινωικό μνημειακό σύνολο σε κυκλικό σχήμα που βρέθηκε στο Καστέλι της Κρήτης, σε έκταση όπου επρόκειτο να τοποθετηθεί ραντάρ για το υπό κατασκευή αεροδρόμιο του Ηρακλείου. Πρόκειται για εύρημα μοναδικό για τη μινωική αρχαιολογία, σε λόφο 494 μέτρων, με διάμετρο 48 μέτρων (!) που καλύπτει επιφάνεια περίπου 1.800 τ.μ.. Αποτελείται από οκτώ επάλληλους λιθόκτιστους δακτυλίους, που στο κέντρο διαμορφώνουν ένα κυκλικό κτίσμα!
Ο μεγάλος θησαυρός
Κοντά στο Αίγιο, από την άλλη, στο Ηρώο των αρχαίων Ρύπων, που άκμασε τους πρώιμους ιστορικούς χρόνους, οι ανασκαφές αποκάλυψαν πολύτιμα χρυσά αντικείμενα – μεγάλης αξίας και καλλιτεχνικά και… κυριολεκτικά. Αλλά και η ελληνική μυθολογία έχει την τιμητική της, καθώς και ο Τρωικός Πόλεμος και οι πρωταγωνιστές του, στις νέες τοιχογραφίες που έφεραν στο φως οι Ιταλοί αρχαιολόγοι στην Πομπηία. Στην Οικία της Λήδας, ένα από τα κτίρια που καταστράφηκε όταν εξερράγη ο Βεζούβιος το 79 μ.Χ., η μείζονος σημασίας τοιχογραφία εικονίζει τον Φρίξο και τη δίδυμη αδελφή του, Έλλη.
Να μην ξεχάσουμε και τον δεύτερο Ερμή, επίσης μαρμάρινο, που βρέθηκε στη Βουλγαρία σε υπόνομο από τη Ρωμαϊκή εποχή: ύψους δύο μέτρων, σχεδόν άθικτος, εντοπίστηκε στην πόλη Ηράκλεια Σιντική, την οποία είχε ιδρύσει ο βασιλιάς Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας μεταξύ 356 π.Χ. και 339 π.Χ., στο σημερινό Πιρίν. Τέλος, ένας αρχαίος αιγυπτιακός τάφος με έντεκα σφραγισμένες ταφές που χρονολογούνται στο Μέσο Βασίλειο (1938-1630 π.Χ.) ήταν το σπουδαίο εύρημα των αρχαιολόγων στο Λούξορ, στη φημισμένη και ομολογουμένως ιδιαίτερα εντυπωσιακή νεκρόπολη του Νότιου Ασασίφ κατά μήκος της δυτικής όχθης του ποταμού Νείλου.
