Σαν χάρτινος πύργος κατέρρευσε η επιχειρηματολογία των Βρετανών ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα αποκτήθηκαν νόμιμα. Η επικεφαλής του Τμήματος Καταπολέμησης της Παράνομης Διακίνησης Αρχαιοτήτων της Τουρκίας στην UNESCO στήριξε το ελληνικό αίτημα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα, καταρρίπτοντας τον βρετανικό ισχυρισμό περί νόμιμης αγοράς των αρχαιοτήτων. Η ελληνική αντιπροσωπεία, στην εκτενή της παρουσίαση, παρέθεσε το ιστορικό της υπόθεσης και τις θέσεις της Ελλάδας στο ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα. Ακριβώς εκεί ήρθε το σκωτσέζικο ντους, η ψυχρολουσία για τους Βρετανούς από την Τουρκία. Όπως γράψαμε προχθές, μας στήριξε στο αίτημα της επιστροφής τους στην Ελλάδα: Συμμετείχε ως παρατηρήτρια χώρα στην UNESCO και, διά στόματος της επικεφαλής του Τμήματος Καταπολέμησης της Παράνομης Διακίνησης Αρχαιοτήτων του υπουργείου Πολιτισμού της Τουρκίας, Ζεϊνέπ Μποζ, επιβεβαίωσε την ελληνική θέση για την ανυπαρξία φιρμανιού (διατάγματος) που δήθεν νομιμοποιούσε την πώληση των Γλυπτών, όπως υποστηρίζουν οι Άγγλοι. Εκ των υστέρων, χθες το απόγευμα, εκπρόσωπος του μουσείου εστιάστηκε στο να τεθούν σε νέες βάσεις οι σχέσεις των δύο χωρών για τα Γλυπτά.
«ΝΑ ΓΙΟΡΤΑΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ»
Η Ζεϊνέπ Μποζ, καταξιωμένη αρχαιολόγος, τόνισε στη διακυβερνητική διάσκεψη της UNESCO: «Ως επικεφαλής της Μονάδας Καταπολέμησης της Παράνομης Διακίνησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς στην Τουρκία, δεν γνωρίζουμε κανένα έγγραφο που να νομιμοποιεί την αγορά από το τότε αποικιοκρατικό Ηνωμένο Βασίλειο. Δεν υπάρχει περιθώριο να συζητήσουμε για οποιαδήποτε νομιμοποίηση, ακόμη και σύμφωνα με το δίκαιο της εποχής. Ανυπομονούμε να γιορτάσουμε την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα (σ.σ.: στην Ελλάδα). Πιστεύουμε ότι θα σηματοδοτήσει την αλλαγή συμπεριφοράς προς την κατεύθυνση της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς και θα είναι το ισχυρότερο μήνυμα που θα έχει δοθεί παγκοσμίως. Γι’ αυτό μείνετε δυνατοί», είπε εμφατικά, απευθυνόμενη στην ελληνική αντιπροσωπεία και στην Επιτροπή.
Για τις εξελίξεις στο θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα με επίκεντρο τη Διακυβερνητική Διάσκεψη της UNESCO, από την πλευρά της, η υπουργός Πολιτισμού της Ελλάδας, Λίνα Μενδώνη, ανέφερε: «Το περίφημο “φιρμάνι” του Έλγιν το τοποθετώ εντός εισαγωγικών, γιατί είναι επιχείρημα της βρετανικής πλευράς που έχει αποδειχθεί ότι δεν είναι γνήσιο. Δεν υπήρξε ποτέ φιρμάνι οθωμανικό που να έδωσε στον Έλγιν τη δυνατότητα να φερθεί με τέτοια βαρβαρότητα στα Γλυπτά. Η εκπρόσωπος της Τουρκίας επιβεβαίωσε αυτό που υποστηρίζει εδώ και χρόνια η ελληνική πλευρά: ότι δεν υπήρξε φιρμάνι». Χθες το απόγευμα ήρθε απάντηση από το Βρετανικό Μουσείο. Εκπρόσωπός του, απαντώντας στον Σκάι, είπε: «Το Βρετανικό Μουσείο αναγνωρίζει την ισχυρή επιθυμία της Ελλάδας τα Γλυπτά του Παρθενώνα στο Λονδίνο να επιστραφούν στην Αθήνα. Επιθυμούμε να αναπτύξουμε νέα σχέση -συνεργασία για τον Παρθενώνα- με την Ελλάδα και να εξερευνήσουμε την πιθανότητα καινοτόμων τρόπων συνεργασίας με τους Έλληνες φίλους μας.
Το Βρετανικό Μουσείο έχει φροντίσει τα Γλυπτά για περισσότερους από δύο αιώνες και η βαθιά επένδυση σε αυτό είναι κάτι κοινό με τους Έλληνες εταίρους μας. Ελπίζουμε ότι μπορεί να διαμορφώσει τη βάση για μία νέα σχέση και για τις ρεαλιστικές λύσεις στις οποίες προσβλέπουμε». Αξίζει εδώ ειδική αναφορά στο who is who της Τουρκάλας σύμμαχου της Ελλάδας Ζεϊνέπ Μποζ: Αφότου αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο της Άγκυρας και το Τμήμα Προϊστορικής Αρχαιολογίας, άρχισε να εργάζεται ως βοηθός εμπειρογνώμων στο υπουργείο Πολιτισμού το 2007. Το 2010 μάλιστα της απονεμήθηκε ο τίτλος του εμπειρογνώμονα με τη διατριβή «Σύμβαση UNIDROIT 1995 και διμερείς συμφωνίες». Το 2014 εργάστηκε στην UNESCO και το 2015 διορίστηκε ως εκπρόσωπος της UNESCO στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ στην εφαρμογή του διεθνούς δικαίου για τις αρχαιότητες. Στις αρχές του 2017, επέστρεψε στο πόστο της στο υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού.
Ο κρίσιμος μήνας Ιανουάριος
Σε αυτή τη χρονική συγκυρία, ο οργανισμός Parthenon Project, που προωθεί από το 2019 την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα μέσω μιας λύσης win-win, προτείνει συμφωνία μέσω διεθνούς σύμβασης ίδρυσης διακρατικού ιδρύματος, που θα εξασφαλίζει τη διαχείριση/χρηματοδότηση μιας πολιτιστικής σύμπραξης. Σύμφωνα με το σκεπτικό της πρότασης, τα Γλυπτά μπορούν να επιστραφούν χωρίς η ιδιοκτησία να μνημονεύεται στη συμφωνία και χωρίς να περιλαμβάνονται όροι που δεν δέχεται η Ελλάδα, όπως ο δανεισμός. Το κλειδί για την ιδέα, σύμφωνα με τον ιδρυτή του Parthenon Project, ομογενή βιομήχανο χημικών από τη Θεσσαλονίκη Γιάννη Λέφα, είναι ίδρυση διακρατικού ιδρύματος που θα διοικείται ισότιμα από εκπροσώπους των δύο χωρών, και από προσωπικότητες διεθνούς βεληνεκούς. Η πρόταση αφορά συμφωνία πολιτιστικής συνεργασίας, στο πλαίσιο της οποίας «τα Γλυπτά θα επιστραφούν στην Ελλάδα μόνιμα και κάποια ελληνικά τεχνουργήματα θα ταξιδεύουν στο Λονδίνο». Επ’ αυτού, αναφέρεται σε «επάνοδο» των Γλυπτών στη χώρα μας τον προσεχή Ιανουάριο.
