Πού οφείλονται οι αλλεπάλληλες επιτυχίες των τελευταίων χρόνων απέναντι στο «τέρας» της αρχαιοκαπηλίας; Η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, μιλάει αποκλειστικά στην «Απογευματινή» για την παράνομη διακίνηση πολιτιστικών αγαθών και τη συστηματική δουλειά που γίνεται, η οποία έχει απτά αποτελέσματα:
«Ο αγώνας ενάντια στην παράνομη διακίνηση πολιτιστικών αγαθών απαιτεί ισχυρές διεθνείς συνεργασίες, συνέργειες, υπομονή και επιμονή. Από την αρχή της λειτουργίας της, το 2008, η Διεύθυνση Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του υπουργείου Πολιτισμού και ιδιαίτερα τα τελευταία πέντε χρόνια επιτελεί ένα σημαντικότατο έργο έρευνας και τεκμηρίωσης με απτά και μετρήσιμα αποτελέσματα. Πριν από λίγες εβδομάδες, έπειτα από προσπάθεια και συστηματική δουλειά 16 χρόνων, το Μουσείο Carlos της Ατλάντα επέστρεψε στην Ελλάδα μία μινωική λάρνακα, ένα γυναικείο άγαλμα του 2ου αιώνα π.Χ. και μία ανδρική μορφή από αττικό επιτύμβιο ναΐσκο του 4ου αιώνα π.Χ., που είχαν παρανόμως εξαχθεί από τη χώρα μας. Μια επιτυχία που προστίθεται στον επαναπατρισμό 30 αρχαιοτήτων τον περασμένο Δεκέμβριο, σε συνέχεια της επιστροφής 55 αρχαίων αντικειμένων επίσης το 2022 και άλλων 29 που ανακτήθηκαν την άνοιξη του 2023, και οι τρεις περιπτώσεις σε στενή συνεργασία με την Εισαγγελία της Νέας Υόρκης. Τον Μάιο του 2023 επαναπατρίστηκαν 351 αντικείμενα στο πλαίσιο της υπόθεσης Σάιμς-Μιχαηλίδη και έκλεισε έτσι μια εκκρεμότητα 17 ετών.
Οι υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού συνεργάζονται στενά με αλλοδαπά πολιτιστικά ιδρύματα, που έχουν το θάρρος να γνωστοποιήσουν τα αποτελέσματα των ερευνών τους και να επιστρέψουν στις χώρες προέλευσής τους τα αντικείμενα που διαπιστώνουν ότι συνδέονται με παράνομες πράξεις. Ευαισθητοποιώντας έτσι την παγκόσμια κοινή γνώμη απέναντι στη μάστιγα της αρπαγής και παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών από κυκλώματα αρχαιοκαπήλων, που προσδοκούν μόνο το κέρδος, οδηγώντας στην απώλεια αναντικατάστατων και πολύτιμων αρχαιολογικών, ιστορικών και επιστημονικών πληροφοριών. Δίνοντας έμφαση σε καινοτόμες προσεγγίσεις, με γνώμονα τη θεωρητική και εφαρμοσμένη επιστημονική έρευνα, την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και τεχνολογίας, μπορούμε να αναπτύξουμε από κοινού δημόσιες πολιτικές που θα βοηθήσουν τις χώρες και τις κοινωνίες μας να αντιμετωπίσουν με επιτυχία παλιές και νέες προκλήσεις.
H διατήρηση της ανθεκτικότητας, της ενότητας και της ακεραιότητας της πολιτιστικής κληρονομιάς σε ένα διαρκώς αυξανόμενο φάσμα απειλών πρέπει να αντιμετωπιστεί σε όλα τα επίπεδα διαμόρφωσης στρατηγικής και σχεδιασμού πολιτικής. O επαναπατρισμός και η επιστροφή των πολιτιστικών αγαθών, που έχουν αφαιρεθεί παράνομα, στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους και στον τόπο προέλευσής τους πρέπει να αντιμετωπιστεί πρωτίστως σε επίπεδο συντονισμένης διεθνούς συνεργατικής δράσης. Ο καλοπροαίρετος διάλογος μεταξύ εγχώριων και αλλοδαπών φορέων θα πρέπει να είναι η βάση για κάθε διεκδίκηση και κάθε επιστροφή πολιτιστικών αγαθών στη χώρα προέλευσής τους».
