Αν έχεις δει, έστω και μία φορά στη ζωή σου, έκθεση με έργα του Κώστα Τσόκλη ή, ακόμη καλύτερα, τον ίδιο να μιλάει, σίγουρα θυμάσαι έναν άνθρωπο με πάθος, έναν καλλιτέχνη που δεν φοβάται τις λέξεις, να τσαλακωθεί, να μοιραστεί κομμάτια της αλήθειας του. Κάπως έτσι τον φανταζόμαστε στην εξομολογητική ομιλία που έχει προγραμματιστεί για αύριο, στις 7.30 το απόγευμα, στο The Hellenic Centre στο Λονδίνο, με ελεύθερη είσοδο, για όσους τον γνωρίζουν, θέλουν να τον μάθουν, τον αγαπούν ή αγαπούν να τον μισούν. Γιατί ο Κώστας Τσόκλης, ο οποίος γεννήθηκε το 1930, επιστρέφει 50 χρόνια μετά στον… τόπο του εγκλήματος, στο Λονδίνο, για να ανοίξει την καρδιά του. Δεν θα ξεχάσω πώς είχα νιώσει όταν τον είχα δει να μιλάει στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών σε μία εξομολόγηση ζωής και δημιουργίας σε κόκκινο και μαύρο φόντο. Και λίγο λευκό.
Άραγε πόσα συμπεράσματα ζωής και τέχνης αντέχουμε ακόμη; Τίτλος της ομιλίας του Έλληνα δημιουργού είναι «From the early days to living painting and NFTs» ή από τα πρώτα χρόνια στη ζωντανή ζωγραφική, τα NFTs (τα ψηφιακά αρχεία με ηλεκτρονική σφραγίδα) και πέρα από αυτά. Έχουν περάσει 50 χρόνια από την τελευταία φορά που ο καταξιωμένος καλλιτέχνης βρέθηκε στο Λονδίνο στην έκθεση του Ινστιτούτου Σύγχρονων Τεχνών, με τον Παύλο, τον Τάκη, τον Γιάννη Κουνέλλη…
Τι έχει αλλάξει από τότε; Ο ίδιος θέλει να μας παρασύρει σε ένα οικείο ταξίδι μέσα από τις δημιουργίες του στη σύγχρονη τέχνη αλλά και τις πρόσφατες καινοτομίες του NFT. Για να μας παροτρύνει να γίνουμε όλοι μαζί μάρτυρες της συγχώνευσης της καλλιτεχνίας και της ψηφιακής εξερεύνησης. Μην περιμένετε έναν μονόλογο. Η καλλιτεχνική διευθύντρια του «Future Everything», Ειρήνη Μιρένα Παπαδημητρίου, έχει αναλάβει να συντονίσει μια συζήτηση με ερωταπαντήσεις. Στη συζήτηση συμμετέχουν η Χρυσάνθη Κουτσουράκη, διευθύντρια του Μουσείου Κώστα Τσόκλη, και ο Σπύρος Γαλάνης από το «Nelum».
«ΖΩΝΤΑΝΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ»
Για να θυμηθούμε την εποχή που σπούδαζε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα, να ταξιδέψουμε στη Ρώμη, το Παρίσι και το Βερολίνο, να ενημερωθούμε για την ίδρυση του μουσείου του στην Τήνο, να δούμε πώς πέρασε από την παραδοσιακή ζωγραφική στην «ζωντανή ζωγραφική» από το 1985 και τα NFTs. Το καινοτόμο πνεύμα του Κώστα Τσόκλη είναι αυτό που τον χαρακτηρίζει σαν προσωπικότητα και σαν καλλιτέχνη.
«Τι θα έκανα αν ζούσα ως αιώνιος εξόριστος στο Παρίσι ή στη Νέα Υόρκη; Και τι πραγματικά πέτυχα στην Ελλάδα, ανάμεσα σε πραγματικούς φίλους και εχθρούς; Αυτό είναι ένα ερώτημα που δεν έχει απάντηση, αλλά θα με βασανίζει πάντα», γράφει ο Κώστας Τσόκλης στην ιστοσελίδα του The Hellenic Centre, αντί βιογραφικού. «Έχω κάνει πολλή τέχνη από το 1985, όταν επέστρεψα στην Ελλάδα για να μείνω. Κάποια καλά, κάποια μέτρια, κάποια κακά. Και μέσα σ’ αυτά, περίπου 20 έργα που ανέλαβαν να σώσουν το όνομά μου και, θέλω να πιστεύω, την ελληνική συμμετοχή στην Τέχνη παγκοσμίως κατά τη διάρκεια της ζωής μου».
Είναι η στιγμή για να γίνει ένας απολογισμός ζωής. «Έρχεται κάποια στιγμή που το σήμερα δεν σας ταιριάζει πια ή δεν σας θέλει πια, που οι εικόνες του αλλάζουν τόσο γρήγορα που δεν προλαβαίνετε να τις συλλάβετε και να τις επεξεργαστείτε. Μόνο το χθες μοιάζει ακίνητο (μια στήλη άλατος), ώστε να μπορείς να το δεις, να το καταλάβεις, να το επεξεργαστείς. Ίσως και το αύριο να σου δώσει λίγο χρόνο για να το παρατηρήσεις, μέχρι να πέσει πάνω σου σαν χιονοστιβάδα, να σε παρασύρει και να σε θάψει. Μερικές φορές γίνεσαι σήμερα, ή έτσι νομίζεις. Έτσι εξασφαλίζεις μια θέση στο παρελθόν, που από ζωντανός οργανισμός μετατρέπεται σε ένα ενδεικτικό -συνήθως παραπλανητικό και άρα ελπιδοφόρο- τόξο. Γιατί κάθε καλή πρόβλεψη σκοτώνει το απροσδόκητο. Αλλά δεν περιμένουμε πάντα το απροσδόκητο από την Τέχνη;»
