Είναι η στιγμή που εξαργυρώνεται το χειροκρότημα. Και κάπως έτσι ολοκληρώθηκε το 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης, με τους προβολείς να φωτίζουν στην τελετή βράβευσης στην κατάμεστη Αποθήκη Γ΄ του λιμανιού όλους τους συντελεστές των ταινιών που συζητήθηκαν (και χειροκροτήθηκαν) περισσότερο, ύστερα από δέκα ημέρες προβολών, συζητήσεων, εικόνων και ιδεών που έφεραν αντιμέτωπους κριτικούς και θεατές με τον ρεαλισμό.
Ποιες ήταν αυτές; Στον κόσμο των ντοκιμαντέρ ένα φιλμ πρέπει να «μιλάει» στο συναίσθημα. Στο φετινό φεστιβάλ λοιπόν με Χρυσό Αλέξανδρο (που συνοδεύεται από το χρηματικό ποσό των 12.000 ευρώ) βραβεύτηκε η ταινία της Φαραχνάζ Σαριφί (η οποία δεν μπορούσε να βρεθεί στη Θεσσαλονίκη, καθώς της έχει αφαιρεθεί το διαβατήριο) με τίτλο «Ο κλεμμένος πλανήτης μου», που συμμετείχε στο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα. Πρόκειται για μια ιστορία τρυφερής εσωτερικής αναχώρησης, έναν (αυτοβιογραφικό) ύμνο στην ελευθερία, ένα ντοκιμαντέρ-εργόχειρο με τις αναμνήσεις της Φαράχ. Μια γυναίκα που αποτυπώνει την ομορφιά της καθημερινότητάς της στο Ιράν στη διάρκεια της Ισλαμικής Επανάστασης, η οποία συλλέγει θραύσματα super8 από αγνώστους. Και κάπως έτσι, το ντοκιμαντέρ της Φαραχνάζ Σαριφί, παραγωγής Γερμανίας-Ιράν, μπαίνει αυτομάτως στη λίστα προεπιλογής για το Oscar καλύτερου ντοκιμαντέρ.
Ο Αργυρός Αλέξανδρος, που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 5.000 ευρώ, απονεμήθηκε στο φιλμ «Δάσος» της Λίντια Ντούντα. Ειδική μνεία στην κατηγορία του Διεθνούς Διαγωνιστικού, όπου συμμετείχαν συνολικά 12 ταινίες άνω των 70 λεπτών, απονεμήθηκε στο ντοκιμαντέρ «Αδέσποτα κορμιά» της Ελίνας Ψύκου, την ταινία που προκάλεσε αντιδράσεις λόγω της αφίσας της και σίγουρα δεν πέρασε απαρατήρητη. Για τις δύο διακρίσεις, Amnesty International Special Mention και International Competition Special Mention, η σκηνοθέτιδα δήλωσε: «Για μένα αποτελεί σημαντικό λόγο περηφάνιας και ικανοποίησης ότι η ταινία προβλήθηκε χωρίς καμία παρέμβαση ή δυσάρεστες εκπλήξεις».
Στην κατηγορία όπου νέοι σκηνοθέτες δοκιμάζουν με το πρώτο ή δεύτερο ντοκιμαντέρ τους να αποτυπώσουν την πραγματικότητα με μία προσωπική ανάγνωση και αφήγηση, στο Διεθνές Διαγωνιστικό Newcomers, το βραβείο Χρυσός Αλέξανδρος-Δημήτρης Εϊπίδης, που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 10.000 ευρώ, απονεμήθηκε στο ντοκιμαντέρ «Ποτήρι, μισογεμάτη ζωή» του Ροχίερ Κάπερς. Όσο για τον Αργυρό Αλέξανδρο, που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 4.000 ευρώ, απονεμήθηκε στο φιλμ «Δράκοι εναντίον δαιμόνων» της Καμίλα Μάγκιντ, ενώ ειδική μνεία δόθηκε στο «Tack» της Βάνιας Τέρνερ.
Από το Διαγωνιστικό Τμήμα Film Forward, το οποίο παρουσιάζει το έργο νέων αλλά και τολμηρών σκηνοθετών που αμφισβητούν τις συμβάσεις των κινηματογραφικών ειδών, εξελίσσοντας τα όρια της κινηματογραφικής γλώσσας, Χρυσό Αλέξανδρο (που συνοδεύεται από το χρηματικό έπαθλο 6.000 ευρώ) έλαβε η ταινία «Ρέες» της Λόλα Αρίας. Ο Αργυρός Αλέξανδρος (με χρηματικό έπαθλο που αντιστοιχεί σε 3.000 ευρώ) απονεμήθηκε στο ντοκιμαντέρ «Γραμμές της επιθυμίας» του Τζουλς Ρόσκαμ, με ειδική μνεία για την ταινία «Avant-drag!» του Φιλ Ιερόπουλου.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους λάτρεις του κόσμου των ντοκιμαντέρ παρουσίασε το Διαγωνιστικό Τμήμα Immersive: All Around Cinema, με δημιουργίες που αξιοποιούν τις πιο σύγχρονες νέες τεχνολογίες. Η κριτική επιτροπή του τμήματος απένειμε τον Χρυσό Αλέξανδρο -που συνοδεύεται από 2.000 ευρώ- στην ταινία «Αυτοκράτορας» των Μαριόν Μπουρζέ και Ιλάν Τζ. Κόεν, ενώ δόθηκε και ειδική μνεία στο ντοκιμαντέρ «Νωπές αναμνήσεις: Το βλέμμα» των Βολόντομιρ Κολμπάσα και Όντρεϊ Μόραβετς.
Η αυλαία της απονομής έκλεισε με το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου να απονέμει βραβείο ντοκιμαντέρ πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη ή σκηνοθέτιδας στο ελληνικό πρόγραμμα, με χρηματικό ποσό 3.000 ευρώ, εξ ημισείας στα ντοκιμαντέρ «Πανελλήνιον» των Σπύρου Μαντζαβίνου και Κώστα Αντάραχα και «Λεσβία» της Τζέλης Χατζηδημητρίου. Επιπλέον, το Κέντρο Κινηματογράφου χορήγησε και φέτος χρηματικό βραβείο αξίας 3.000 ευρώ σε ταινία τεκμηρίωσης που συμμετείχε στο Τμήμα Docs in Progress και το οποίο κατέκτησαν «Τα μυστικά της κουκουβάγιας» σε σκηνοθεσία Ειρήνης Βουρλούμη.
Και κάπως έτσι οι θεατές παρακολούθησαν το φιλμ «Γιάννης Σπανός: Πίσω απ’ τη μαρκίζα» στην αίθουσα «Ολύμπιον» για το φινάλε. Και το ανκόρ στο σκοτάδι.
