Τον περασμένο Οκτώβριο ολοκληρώθηκε η έρευνα στον βυθό της Κάσου, που ξεκίνησε το 2019, και τώρα το υπουργείο Πολιτισμού έφερε στο φως και δημοσιοποίησε τα εκπληκτικά αρχαιολογικά ευρήματα. Η ερευνητική ομάδα του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών σε συνεργασία με το υπουργείο αξιοποίησαν αρχαιολογικά και ιστορικά τεκμήρια, πηγές, μαρτυρίες και αναφορές στο νησί, ακόμα και από την «Ιλιάδα» του Ομήρου μέχρι τα νεότερα χρόνια. Για τι ευρήματα μιλάμε; Για δέκα ναυάγια, αλλά και για σημαντικά μεμονωμένα ευρήματα, που χρονολογούνται ακόμα και από τους προϊστορικούς χρόνους (3000 π.Χ.!), από την κλασική περίοδο (460 π.Χ.), από τα ελληνιστικά (100 π.Χ. έως 100 μ.Χ.) και τα ρωμαϊκά χρόνια (200 π.Χ. – 300 μ.Χ.), τη βυζαντινή περίοδο (800 – 900 μ.Χ.), έως και ευρήματα από τη μεσαιωνική και οθωμανική περίοδο.
Τα στοιχεία καταγράφηκαν και τεκμηριώθηκαν με σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους, ενώ πραγματοποιήθηκαν δειγματοληπτικές ανελκύσεις αρχαιολογικών αντικειμένων, η μελέτη των οποίων προσφέρει νέες πληροφορίες και αρχαιολογικά δεδομένα, πτυχές της ιστορίας της Κάσου αλλά και της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Μεσογείου. Ποια είναι τα πιο βασικά; Ένας ισπανικός αμφορέας τύπου Dressel 20 με σφράγισμα στη λαβή του που χρονολογείται μεταξύ 150-170 μ.Χ., αγγεία πόσης, φιάλες τύπου terra sigillata, οι οποίες ανήκουν στη ρωμαϊκή εποχή αλλά είναι αφρικανικής προέλευσης και λίθινη άγκυρα της Αρχαϊκής περιόδου. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά η χαρτογράφηση και βαθυμετρία του υφάλου Κάσου – Καρπάθου, ενώ επιπροσθέτως εντοπίστηκαν κατάλοιπα ναυαγίου της νεότερης περιόδου, πιθανόν της εποχής του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Στιγμιότυπα από την υποβρύχια έρευνα στα ναυάγια της Κάσου
ΤΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ
Αξίζει να αναφερθεί ότι η υποβρύχια έρευνα στην Κάσο αποτέλεσε το θέμα μίας πρωτότυπης κινηματογραφικής παραγωγής της Aori Films, υπό τον τίτλο «Κατάδυση στην ιστορία του Αιγαίου» (kasosproject.com). Η ταινία έχει ήδη επιλεγεί για συμμετοχή στο διαγωνιστικό τμήμα κορυφαίων διεθνών φεστιβάλ αρχαιολογικών ταινιών, μεταξύ των οποίων τα Τhe Archaeology Channel International Film Festival στην Αμερική και Firenze Archeofilm Festival στην Ευρώπη.
Η δημοσίευση της συνολικής έρευνας, εμπλουτισμένη με πρωτότυπες μελέτες από ιστορικούς, αρχαιολόγους, συντηρητές και άλλους επιστήμονες θα αποτελέσει το αντικείμενο ξενόγλωσσου συλλογικού τόμου που προγραμματίζεται να εκδοθεί στα τέλη του 2024 από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Τον δε Ιούνιο του 2024 προγραμματίζεται η επέκταση της έρευνας στη θαλάσσια περιοχή της Καρπάθου, η οποία αποτελεί ενιαίο γεωγραφικό σύνολο με την Κάσο. Σημειώνουμε ότι το ερευνητικό έργο (2019-2023) χρηματοδοτήθηκε από τον Δήμο Ηρωικής Νήσου Κάσου, από ιδιώτες, από τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος & Κλιματικής Αλλαγής ΟΦΥΠΕΚΑ, αλλά και -εδώ είναι το περίεργο- το Ναυτικό Μουσείο Νορβηγίας (Norwegian Maritime Museum).
