Εξακολουθούν οι εργασίες διάσωσης-συντήρησης των «Δεσμωτών του Φαλήρου», των 78 αλυσοδεμένων ανθρώπινων σκελετών που ανακαλύφθηκαν τον Μάρτιο του 2016 στο πλαίσιο ανασκαφής. Και τώρα βρίσκονται στην τελική ευθεία για να παραδοθούν στο κοινό. Η ανακάλυψη εκείνη τη χρονιά από τους αρχαιολόγους είχε συγκλονίσει την Ελλάδα. Ήταν στη διάρκεια της κατασκευής του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος που αποκαλύφθηκε η φρικαλέα μαζική ταφή ανθρώπων, που χρονολογείται στον 7ο αιώνα π.Χ.
Οι «Δεσμώτες του Φαλήρου» εκτελέστηκαν για άγνωστους μέχρι στιγμής λόγους εκεί και θάφτηκαν με τις αλυσίδες στα κορμιά τους σε τρεις συστάδες. Το οστεολογικό υλικό βέβαια είχε ήδη εκτεθεί σε φθορές λόγω των περιβαλλοντικών συνθηκών. Με τους επικεφαλής της Εφορείας Αρχαιοτήτων να υιοθετούν, από την πλευρά τους, όποια τεχνογνωσία είχαν στη «φαρέτρα» τους για τη διάσωση και συντήρηση των ευρημάτων. Τη μέριμνα, από την άλλη, των σχετικών εργασιών πήρε επ’ ώμου το αρμόδιο Τμήμα Συντήρησης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων.
Πέρσι λοιπόν, στις αρχές του 2023, επαναπροσδιορίστηκε το θέμα της διάσωσης των «Δεσμωτών», έργου που χρηματοδοτήθηκε με 6.500.000 ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ μετακινήθηκαν προσωρινά από τον χώρο εύρεσης οι σκελετοί σε διαμορφωμένη παρακείμενη θέση. Για τον έλεγχο των περιβαλλοντικών συνθηκών εγκαταστάθηκε εντός του προσωρινού κελύφους (τύπου τέντα) μηχανολογικός εξοπλισμός ύγρανσης-αφύγρανσης και κλιματισμού, ενώ οι συνθήκες καταγράφονται διαρκώς μέσω ηλεκτρονικών καταγραφέων.
Σκοπός των εργασιών -που επέβλεψε χθες σε αυτοψία της η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη- είναι η καλύτερη δυνατή διατήρηση και η προστασία του σπουδαίου ευρήματος. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στη συγκράτηση και υποστήριξη ετοιμόρροπων οστών, εκεί που υποχωρεί το αμμώδες υπόστρωμα που τα συγκρατεί. Επίσης, εκτελούνται στερεωτικές επεμβάσεις και επεμβάσεις ενίσχυσης του οπλισμού προστασίας.
Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων μέσω του Τμήματος Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης έχει θέσει ως άμεσο στόχο την ολοκλήρωση των εργασιών. Το έργο έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης. Αναμένεται η έγκριση της οριστικής μελέτης που θα σημάνει το τελευταίο στάδιο των εργασιών διάσωσης και ανάδειξης των ευρημάτων στον χώρο όπου ανακαλύφθηκαν.
