Η μυσταγωγία του βυζαντινού πολιτισμού και η Αφρική συγκυριαρχούν στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης (The Met), συγκεκριμένα στην έκθεση «Αφρική & Βυζάντιο» (Africa & Byzantium), την πρώτη που αναδεικνύει την επιρροή του Βυζαντίου στη «Μαύρη Ήπειρο». Ξεκίνησε χθες, θα διαρκέσει έως τις 3 Μαρτίου 2024 και εξιτάρει και λόγω concept και λόγω σπανιότητας εκθεμάτων.
Σε αυτή τη διεθνή, πρωτοποριακή παραγωγή παρουσιάζονται περισσότερα από 200 κομμάτια (όπως η μεγάλη λατρευτική εικόνα του Αγίου Γεωργίου της Μονής του Σινά) που προβάλλουν μια άγνωστη πτυχή της ιστορίας, διαμέσου της ώσμωσης του βυζαντινού πολιτισμού με τις ακμάζουσες τότε κοινωνίες της Βόρειας και Ανατολικής Αφρικής. Η έκθεση είναι ξεχωριστή, ακριβώς επειδή προβάλλει στη διεθνή κοινότητα, με τον πλέον εμφατικό τρόπο, τον -αναπάντεχα- σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισε το Βυζάντιο στην Αφρική. Μέσα από μια σειρά από αριστουργήματα -μωσαϊκά, έργα γλυπτικής, κεραμικής και μεταλλοτεχνίας, και πολυτελή αντικείμενα, αλλά και πίνακες και θρησκευτικά χειρόγραφα- ο επισκέπτης μυείται στο σύμπαν της βυζαντινής τέχνης.
Κομψοτεχνήματα
Εικόνα από ψαλτήρι του 16ου αιώνα στην Αιθοπία
Προβάλλοντας κομψοτεχνήματα που οι φιλότεχνοι δεν έχουν την τύχη να βλέπουν συχνά, η έκθεση ρίχνει νέο φως στα εντυπωσιακά καλλιτεχνικά επιτεύγματα της μεσαιωνικής Αφρικής, προσφέροντας μια πληρέστερη ιστορία των ζωντανών πολυεθνικών κοινωνιών της Βόρειας και Ανατολικής Αφρικής, σε σχέση με τον πολιτισμό του Βυζαντίου.
Έργο κόπτη αγιογράφου του 17ου αιώνα, που φοριόταν από ευγενείς Αιθίοπες κρεμασμένο στον λαιμό με κορδόνι
Αναδεικνύει, μάλιστα, ως μείζον πολιτισμικό επίτευγμα το γεγονός ότι η επίδραση του Βυζαντίου ξεπερνάει τον χρονικό ορίζοντα της μακράς μεσαιωνικής περιόδου (από τον 4ο έως τον 15ο αιώνα μ.Χ.) και εκτείνεται έως τους μετα-μεσαιωνικούς χρόνους. Για παράδειγμα, μετά την πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, το 1453, Αιθίοπες και Κόπτες καλλιτέχνες στην Ανατολική Αφρική συνέχισαν να εμπνέονται από τη ρωμαϊκή και βυζαντινή τέχνη μέχρι και τον 20ό αιώνα.
(Πάνω) ψηφιδωτό του 2ου αιώνα, στην Τυνησία, που απεικονίζει Αφρικανούς υπηρέτες που προετοιμάζονται για μια γιορτή και, (κάτω)εικόνα του 6ου αιώνα της Θεοτόκου με το Θείο Βρέφος στην αγκαλιά, ανάμεσα στον Άγιο Θεόδωρο (αριστερά) και τον Άγιο Γεώργιο – Μοναστήρι Αγίας Αικατερίνης του Σινά, Αίγυπτος
Το πιο βασικό, όμως, είναι ότι πρώτη φορά γίνεται ξεκάθαρη η πολύκλαδη επιρροή της χριστιανικής Ανατολής στην αφρικανική ήπειρο. Πρόκειται αναμφίβολα για μια σπουδαία προβολή της τεράστιας συνεισφοράς και σημασίας του βυζαντινού πολιτισμού σε παγκόσμια κλίμακα.
