Το μινωικό ανάκτορο των Αρχανών κυριολεκτικά ήταν υπέρλαμπρο! Αυτό αποκάλυψε η φετινή ανασκαφή της Αρχαιολογικής Εταιρείας υπό τη διεύθυνση της δρος Έφης Σαπουνά-Σακελλαράκη. Η ανασκαφή, που πραγματοποιήθηκε στο βορειότερο τμήμα του ανακτόρου, έφερε στο φως πολλά νέα στοιχεία για το κτίριο, την αρχιτεκτονική και την κατασκευή του.
Το πιο ενδιαφέρον ήταν η αποκάλυψη της χρήσης του λαμπερού γυψόλιθου, γνωστού από τη Φαιστό και την Κνωσό. Στις Αρχάνες χρησιμοποιήθηκε υπέρ το δέον -ισχυρίζονται ορισμένοι-, με αποτέλεσμα να προκύψει αυτή η ομορφιά.
Σημαντική ήταν και η αποκάλυψη του πολύθυρου του ανακτόρου: μαζί με το δίθυρο -που επίσης αποκαλύφθηκε- από γυψόλιθο και έναν κεντρικό κίονα συγκροτούν το τμήμα ενός «Minoan Hall», σημαντικού στοιχείου της πολυτελούς μινωικής αρχιτεκτονικής.
Ένα ακόμη νέο στοιχείο είναι ο εντοπισμός του σημείου από όπου είχε αρχίσει η πυρκαγιά, με αποτέλεσμα την καταστροφή αυτού του τμήματος του ανακτόρου. Από την ανασκαφή φάνηκε ότι η φωτιά προήλθε από χώρο ανώτερου ορόφου. Παχύ στρώμα στάχτης και καμένου ξύλου βρέθηκε κυρίως στο ΒΑ τμήμα και έφθασε μέχρι το δάπεδο. Από το σημείο αυτό μάλλον εξαπλώθηκε η φωτιά. Στη γωνία πρέπει να υπήρχε ένα ιερό, όπως δείχνουν τα λίγα διασωθέντα θραύσματα από λίθινα αγγεία: ένα από ορεία κρύσταλλο, ένα από λευκόλιθο, ένα από εγχάρακτο στεατίτη, καθώς και τμήματα οψιανού που πιθανότατα έχουν τελετουργικό χαρακτήρα.
Λίγο πιο μακριά βρέθηκαν βότσαλα μεγαλύτερου μεγέθους, που συμβολίζουν τη θαλάσσια υπόσταση της θεότητας. Τα θαλάσσια βότσαλα συλλέχθηκαν κοντά σε έναν πανέμορφο σφραγιδόλιθο με παράσταση ψαριού. Επιπλέον, οι όροφοι του κτιρίου υπήρξαν εξαιρετικά επιμελημένοι με βοτσαλωτά δάπεδα στον πρώτο όροφο, μωσαϊκό από μικρούς σχιστόλιθους, καθώς και πλάκες από πηλό.
