Η τριµερής συνάντηση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ στην Αθήνα σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών, η οποία επιχειρείται να αποτελέσει ορόσηµο για την αναζωογόνηση του σχήµατος συνεργασίας «3+1» (τα τρία κράτη συν τις ΗΠΑ), πραγµατοποιήθηκε στον απόηχο της πρόσφατης αρνητικής εξέλιξης στα ενεργειακά ζητήµατα της χώρας. Υπενθυµίζεται ότι έχει προηγηθεί η προ ηµερών η απόφαση του Α∆ΜΗΕ για αναστολή πληρωµής δόσης 70 εκατοµµυρίων € προς τη NEXANS, τη γαλλική εταιρεία κατασκευής του ηλεκτρικού καλωδίου διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου. Ταυτόχρονα αποχώρησαν τα δύο ιταλικά ερευνητικά πλοία τα οποία είχαν εξαντλήσει το έργο τους κινούµενα στην ίδια περιοχή βορείως της Κρήτης επί µήνες, καθώς δεν άναψε ποτέ το πράσινο φως για τη συνέχιση της έρευνας ανατολικά, λόγω των απειλών της Τουρκίας.
Οι έρευνες έχουν παγώσει από τον προηγούµενο Ιούλιο και το περιστατικό της Κάσου, όταν η Τουρκία έστειλε πολεµικά πλοία για να διακόψει την έρευνα, απαιτώντας να ζητηθεί άδεια από την ίδια για τη συνέχιση των εργασιών. Οκτώ µήνες µετά, το έργο παραµένει παγωµένο. Η κυβέρνηση αναζητά τρόπο να επανεκκινήσουν οι έρευνες δίχως να εκδηλωθεί πάλι κρίση µε την Τουρκία µε στρατιωτικές προεκτάσεις και χωρίς να αναγκαστεί να της αναγνωρίσει δικαιώµατα που δεν έχει σε περιοχή καθαρά άσκησης ελληνικών κυριαρχικών δικαιωµάτων. Αυτό δεν έχει καταστεί δυνατό.
Η Τουρκία δεν προτίθεται να υποχωρήσει και η κυβέρνηση δεν φαίνεται διατεθειµένη να επιβάλει την άσκηση των κυριαρχικών δικαιωµάτων, µε αποτέλεσµα να έχει σηµειωθεί αδιέξοδο. Το θέµα προκαλεί το ενδιαφέρον του Ισραήλ διότι αφορά και τη δική του άρση της ενεργειακής αποµόνωσης και τη σύνδεσή του µε τα ευρωπαϊκά ενεργειακά δίκτυα, καθώς η προέκταση του καλωδίου από την Κύπρο συνδέει στο σύστηµα και το εβραϊκό κράτος. Η Αθήνα προσβλέπει στην αρωγή του Ισραήλ, η οποία όµως είναι δεδοµένη και διατυπώνεται διαρκώς. ∆εν υπάρχει κάτι επιπλέον το οποίο µπορεί να κάνει, διότι το πρόβληµα υλοποίησης αφορά τη σύνδεση Ελλάδας – Κύπρου και όχι το τµήµα Κύπρου – Ισραήλ. Εξάλλου οι σχέσεις του Ισραήλ µε την Τουρκία είναι στα όρια της στρατιωτικής σύγκρουσης και προφανώς δεν τίθεται θέµα να στείλει πολεµικά πλοία για να περιφρουρήσουν την ελληνική έρευνα. Αυτή είναι δουλειά του Πολεµικού Ναυτικού, από το οποίο όµως δεν έχει ζητηθεί να προστατεύσει τα ερευνητικά πλοία.
Ατολµία
Την υπόθεση χειρίζεται το υπουργείο Εξωτερικών, στο οποίο εναπόκειται η απόφαση για τη συνέχιση ή µη των ερευνών, και όχι στο υπουργείο Ενέργειας, που µε την προηγούµενη ηγεσία του -µε τον ανασχηµατισµό άλλαξε- έδειξε ατολµία και έλλειψη βούλησης, εκχωρώντας τη διαχείριση πλήρως στο ΥΠ.ΕΞ. και όχι µόνο για το καλώδιο. Μία λύση η οποία εξεταζόταν ήταν να υπάρξει µία ισχυρή αµερικανική παρέµβαση, η οποία θα λειτουργήσει ως µήνυµα απέναντι στην τουρκική επιθετικότητα.
Επειδή οι δίαυλοι της Αθήνας µε την κυβέρνηση Τραµπ δεν είναι ιδιαιτέρως λειτουργικοί, τουλάχιστον ακόµα, υπήρχε σκέψη αυτό να γίνει µέσω Ισραήλ και να εκµαιευθεί έτσι η αµερικανική στήριξη. Αλλά αυτό έχει και προφανείς αντενδείξεις, καθώς δεν µπορεί να προεξοφληθεί ο τρόπος της αµερικανικής παρέµβασης, τι ενδεχοµένως θα µπορούσε να «υποδείξει» η Ουάσινγκτον και πώς θα αξιολογηθεί η παραδοχή της ελληνικής αδυναµίας να διασφαλίσει ένα έργο σε περιοχή καθαρά ελληνικής δικαιοδοσίας.
Υπάρχει ο κίνδυνος να αποδυναµώσει τη θέση µας στον ευρύτερο σχεδιασµό, π.χ. στο πλαίσιο του µεγάλου εµπορευµατικού και ενεργειακού διαδρόµου Ινδίας – Μέσης Ανατολής – Ευρώπης – ΗΠΑ (IMEC). ∆ιότι αν η χώρα εµφανίζεται να µην µπορεί να υλοποιήσει το έργο του καλωδίου, το οποίο µάλιστα χρηµατοδοτείται και από την Ευρωπαϊκή Ενωση µε 657 εκατοµµύρια €, πώς θα υποστηρίξει πιο απαιτητικά projects όπως οι γεωτρήσεις; Η ηλεκτρική διασύνδεση όµως είναι έργο προτεραιότητας για την Ευρωπαϊκή Ενωση, διότι είναι και προϋπόθεση για την ολοκλήρωση άλλων ενεργειακών διασυνδέσεων σε άλλες περιοχές της Ευρώπης, δηλαδή για τον συνολικό ενεργειακό σχεδιασµό. Εξού και η γενναία χρηµατοδότηση, η µεγαλύτερη που έχει δοθεί
ποτέ σε ενεργειακό έργο.
Το Ισραήλ και η βούληση Τραµπ
Πληροφορίες αναφέρουν ότι το επόµενο διάστηµα θα επανέλθει στο επίκεντρο της συζήτησης και το θέµα της αναβίωσης του αγωγού φυσικού αερίου East Med. Πρόθεση των Ισραηλινών είναι να το θέσουν µαζί µε το καλώδιο στην επικείµενη τριµερή συνάντηση κορυφής Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, όπου θα τεθεί από τον ίδιο τον Μπενιαµίν Νετανιάχου, ενώ υπάρχει και αµερικανικό επιχειρηµατικό ενδιαφέρον και µάλιστα από κύκλους εγγύς του περιβάλλοντος του Αµερικανού προέδρου. Οπερ σηµαίνει ότι το θέµα των διασυνδέσεων στην Ανατολική Μεσόγειο συνολικά, ως απαραίτητος κρίκος για τον ευρύτερο στρατηγικό σχεδιασµό που περιλαµβάνει ένα σύνολο χωρών από την Ινδία µέχρι την Ευρώπη, θα τεθεί µετ’ επιτάσεως, οπότε όλες οι πλευρές, συµπεριλαµβανοµένης της ελληνικής, θα αναγκαστούν να λάβουν αποφάσεις.
Η αναφορά του Ελληνα υπουργού Εξωτερικών µετά την τριµερή στην πρόθεση επανενεργοποίησης του «3+1», δηλαδή διαβουλεύσεις σε τακτική βάση και ουσιαστική συµµετοχή των ΗΠΑ, παραπέµπει στην προσδοκία λειτουργίας του σχήµατος ως ασπίδας για την προσπάθεια να ξεµπλοκάρει το έργο. Κυρίως από την κυβέρνηση Τραµπ, η οποία είναι ιδιαίτερα φιλική προς τέτοιου είδους έργα, µε ενεργειακό και επενδυτικό ενδιαφέρον
Κυριακάτικη Απογευματινή
