Η επίσηµη διπλωµατική παρουσία των ΗΠΑ στην Ελλάδα µετρά 157 χρόνια και 47 πρεσβευτές. Είναι ενδεικτικό ότι το κατώφλι της αµερικανικής πρεσβείας έχουν διαβεί άνθρωποι διαφορετικών πολιτικών αποχρώσεων που προσπάθησαν να ασκήσουν επιρροή -είτε σε µικρό είτε σε µεγάλο βαθµό- στην εγχώρια πολιτική σκηνή. Από το 1868 µέχρι σήµερα στη θέση του πρέσβη έχουν βρεθεί µόλις δύο Ελληνοαµερικανοί. Ο λόγος για τον Μάικλ Σωτήρχο -επί προεδρίας Τζορτζ Μπους του πρεσβύτερου- και τον Τζορτζ Τσούνη -επί προεδρίας Τζο Μπάιντεν– ο οποίος άφησε πολύ καλές εντυπώσεις στην εν Ελλάδι παρουσία του.
Σηµειώνεται πως όλα αυτά τα χρόνια υπήρξαν περιπτώσεις πρέσβεων, οι συµπεριφορές των οποίων ξεπερνούσαν τα διπλωµατικά όρια. Μία τέτοια περίπτωση ήταν αυτή του Τζον Πιουριφόι. Στον αντίποδα, υπήρξε η περίπτωση του Λίνκολν ΜακΒι, ο οποίος κατά την επίδοση των διαπιστευτηρίων του, όταν διορίστηκε πρέσβης το 1933, µίλησε στα αρχαία ελληνικά. Η αρχή όπως προαναφέραµε έγινε το 1868. Πρώτος πρέσβης ήταν ο Κάρολος Τάκερµαν, ο οποίος επέδωσε τα διαπιστευτήριά του στον βασιλιά Γεώργιο Α’. Παρέµεινε στην Ελλάδα για τέσσερα χρόνια. Κατά την παραµονή του αγάπησε τη χώρα µας, ενώ έγραψε και δύο βιβλία. Το πρώτο ήταν «Οι σηµερινοί Ελληνες», όπου µιλούσε µε «ενθουσιασµό» και «στοργή» για το ελληνικό έθνος και προχώρησε στην έκδοσή του λίγο µετά την αποχώρησή του. Το 1895 εξέδωσε ένα δεύτερο βιβλίο για την Ελλάδα µε τον τίτλο «Αναµνήσεις από έναν αξιόλογο λαό»
Οι αντικοµµουνιστές
Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσµίου Πολέ µου βρισκόµαστε σε µια περίοδο όπου ο κοµµουνισµός αποτελεί απειλή, σύµφω να µε την αµερικανική πλευρά. Ετσι στη
χώρα µας φτάνει ο Χένρι Φράνσις Γκρέι ντι, που είχε στόχο την ενεργό αντιµετώπιση της τότε ένοπλης κοµµουνιστικής απειλής και την αποτροπή της σοβιετικής επιρροής στη χώρα.
∆ιάδοχός του ήταν ο περιβόητος -κατά πολλούς- Τζον Πιουριφόι. Μάλιστα έχουν µείνει στην ιστορία οι εµφανίσεις του, όπως όταν συνάντησε αραχτός σε µία πολυθρόνα τον Σοφοκλή Βενιζέλο, τον οποίο είχε αποκαλέσει «κοντό µπάσταρδο», ενώ ο Ελληνας πολιτικός τον παροµοίαζε µε «γκαουλάιτερ». Ο Πιουριφόι ήταν αυτός που είχε προκρίνει τον σχηµατισµό κυβέρνησης υπό τον στρατάρχη Παπάγο, εκµεταλλευόµενος την εύθραυστη υγεία του Νικολάου Πλαστήρα. Για την ιστορία, το κόµµα του Παπάγου κέρδισε τις εκλογές µε 49,2%, κατακτώντας µία από τις µεγαλύτερες κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες στην ιστορία (247 έδρες σε σύνολο 300).
Ο διάδοχός του ήταν ο Κάβεντις Κάνον, ο οποίος είχε υπηρετήσει ως πεζοναύτης στον Α’ Παγκόσµιο Πόλεµο. Θεωρείται πιο διακριτικός από τον προκάτοχό του, ενώ έβαλε την υπογραφή του στο κείµενο της εγκατάστασης αµερικανικών βάσεων στην Ελλάδα. Κατά την ίδια ώρα µάλιστα το υπουργικό συµβούλιο επικύρωνε τη σχετική συµφωνία. Στη συνέχεια, στη δεκαετία του ’60, η Ελλάδα µπαίνει σε µία ταραγµένη περίοδο, η οποία θα οδηγήσει στην κατάλυση του δηµοκρατικού πολιτεύµατος και στην επιβολή της χούντας.
«Οι ΗΠΑ γνώριζαν για το πραξικόπηµα»
Εκείνη την εποχή στο τιµόνι της πρεσβείας βρισκόταν ο Φίλιπ Τάλµποτ, ο οποίος όταν συνταξιοδοτήθηκε παραχώρησε µία αποκαλυπτική συνέντευξη στον «Εθνικό Κήρυκα», όπου είχε δηλώσει ότι οι ΗΠΑ γνώριζαν ότι θα πραγµατοποιηθεί πραξικόπηµα στην Ελλάδα και δεν έκαναν τίποτα προκειµένου να το αποτρέψουν. Μάλιστα, όπως είχε πει, έµαθε για το πραξικόπηµα από τον… πεζοναύτη της πρεσβείας, όταν τα τανκς είχαν βγει στους δρόµους της Αθήνας.
Το 1969 έφτασε στην Αθήνα ο Χένρι Τάσκα, ο οποίος ήταν ο διάδοχος του Φίλιπ Τάλµποτ. Ο ρόλος του Τάσκα ακόµα και σήµερα παραµένει αµφιλεγόµενος, καθώς ήταν υποστηρικτικός απέναντι στο χουντικό καθεστώς. Παράλληλα, έχει µείνει στην ιστορία η κόντρα του µε τον Χένρι Κίσινγκερ, µε φόντο την Κύπρο.
Ο Τάσκα είχε φτάσει στο σηµείο να προτείνει την ανάµιξη του 6ου Στόλου προκειµένου να αποφευχθεί η τουρκική εισβολή, ενώ σύµφωνα µε τους επικριτές του δεν είχε καταφέρει να πείσει τον Κίσινγκερ για τις τουρκικές επιδιώξεις.
Μάλιστα, όταν αποχώρησε το 1974 είχε πει ότι θα εκδώσει βιβλίο, µέσα από τις σελίδες του οποίου θα αναφερόταν στα σχέδια ανατροπής του Παπαδόπουλου από τον Ιωαννίδη. Το 1976, µιλώντας σε επιτροπή του Κογκρέσου, επιβεβαίωσε ότι το καθεστώς των «απριλιανών» είχε συνεισφέρει στην προεκλογική εκστρατεία του Νίξον και του Ελληνοαµερικανού αντιπροέδρου Σπύρου Αγκνιου. Ωστόσο το βιβλίο του δεν εκδόθηκε ποτέ, καθώς έχασε τη ζωή του τον Αύγουστο του 1979, σε ένα περίεργο τροχαίο δυστύχηµα. Σύµφωνα µε τον γιο του, αυτός που βρισκόταν πίσω από τον θάνατό του ήταν ο Κίσινγκερ, καθώς ήθελε «να του κλείσει το στόµα».
Στα ’80s
Tην άνοιξη του 1981 έφτασε στην Αθήνα ο Μόντιγκλ Στερνς. Είναι η περίοδος όπου ένα από τα ζητήµατα που κυριαρχούν είναι η αποµάκρυνση ή όχι των αµερικανικών στρατιωτικών βάσεων. Ο Στερνς δεν ήταν άγνωστος στην Ελλάδα. Είχε βρεθεί στην Αθήνα τόσο από το 1958 έως το 1962 όσο και από το 1974 έως το 1977. Μάλιστα είχε άµεση επαφή µε τον Ανδρέα Παπανδρέου, καθώς η γνωριµία τους µετρούσε πολλά χρόνια. Ηταν γείτονες στο Παλαιό Ψυχικό. Η πρώτη τους συνάντηση χρονολογείται στις αρχές του ’60, όταν ο Ανδρέας είχε επιστρέψει στην Αθήνα για να αναλάβει τις τύχες του Κέντρου Προγραµµατισµού και Οικονοµικών Ερευνών, κατόπιν πρόσκλησης του Κωνσταντίνου Καραµανλή. Για την ιστορία, οι αµερικανικές βάσεις παρέµειναν στην Ελλάδα.
∆ιάδοχος του Στερνς, ακόµη ένας γνώστης της ελληνικής πραγµατικότητας. Ο λόγος για τον Ρόµπερτ Κίλι, ο οποίος θεωρούνταν από πολλούς φιλέλληνας, και
βρέθηκε στο πλευρό του Παπανδρέου, καθώς δεν πρέπει να ξεχνάµε ότι ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ θεωρούνταν «κόκκινο πανί» για τους Αµερικανούς.
Ο Μάικλ Σωτήρχος έγινε ο πρώτος Ελληνοαµερικανός πρεσβευτής στη χώρα µας. Υπήρξε προσωπικός φίλος του Τζορτζ Μπους του πρεσβύτερου. Πρόκειται για ένα πρόσωπο που είχε ισχυρές σχέσεις µε την Οµογένεια, αλλά και ισχυρές διασυνδέσεις µε την Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Βορείου και Νοτίου Αµερικής. Θεωρείται µετρ των δηµόσιων σχέσεων, ενώ είχε βρεθεί ακόµα και σε ποδοσφαιρικό αγώνα, καθώς τον Σεπτέµβριο του 1991 παρακολούθησε αγώνα Αρη – Ολυµπιακού.
Αλλος ένας φιλέλληνας Αµερικανός πρεσβευτής ήταν ο Τόµας Νάιλς, ο οποίος βρέθηκε στην Αθήνα σε µία περίοδο όπου η κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων ήταν ιδιαίτερα εύθραυστη. Μάλιστα ήταν ο πρέσβης που υπηρετούσε στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της κρίσης των Ιµίων. Ο Νίκολας Μπερνς διορίστηκε πρέσβης επί προεδρίας Μπιλ Κλίντον και κατά τη διάρκεια της εν Ελλάδι παρουσίας του δεν δίσταζε να µιλά ανοιχτά για τα κακώς κείµενα.
Συνοδευόµενος από τη σύζυγό του γύρισε σχεδόν όλη την Ελλάδα, ενώ µέχρι εκείνη τη στιγµή ήταν ο µοναδικός Αµερικανός αξιωµατούχος που έσπευσε να απολογηθεί, λόγω της στήριξης των κυβερνήσεων Τζόνσον και Νίξον στη χούντα. Οπως και ο Τάκερµαν, έτσι και ο Μπερνς υπήρξε σπουδαίος φιλέλληνας. Μάλιστα κατά τη θητεία του επεκτάθηκε η αµυντική συνεργασία ανάµεσα στις δύο χώρες. Σηµειώνεται ότι επί των ηµερών του εξαρθρώθηκε η τροµοκρατική οργάνωση «17 Νοέµβρη».
Ο µέχρι σήµερα υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, αρµόδιος για θέµατα Ενέργειας, Τζέφρι Ρος Πάιατ, βρέθηκε για πέντε χρόνια στη χώρα µας. Η περίοδος που ήταν πρέσβης συνέπεσε µε την οικονοµική κρίση, ενώ παρέµεινε στην Αθήνα και επί προεδρίας Τραµπ. Από πολλούς αναλυτές χαρακτηρίστηκε πολύ καλός συνοµιλητής των κυβερνήσεων, ενώ έπαιξε σηµαντικό ρόλο στην ανάδειξη της χώρας µας σε κόµβο ενέργειας, για όλη τη Νοτιονατολική Ευρώπη. Ακόµη είχε ενεργό συµµετοχή στην υπογραφή της αναβαθµισµένης Ελληνοαµερικανικής Συµφωνίας. Κατά τη διάρκεια της παρουσίας του στην Ελλάδα υπεγράφη η Συµφωνία των Πρεσπών, της οποίας ήταν υπέρµαχος.
O διάδοχος του κ. Πάιατ ήταν ο Τζορτζ Τσούνης, ο οποίος άφησε το δικό του ισχυρό αποτύπωµα στη χώρα µας. Από την πρώτη µέρα που έκανε την εµφάνισή του στην ελληνική πρωτεύουσα δεν σταµάτησε να µιλά για τις ρίζες του και ειδικότερα για το χωριό του, τον Πλάτανο Αιτωλοακαρνανίας.
Μάλιστα, στο αποχαιρετιστήριο µήνυµά του ο Τζορτζ Τσούνης χαρακτηρίζει τη θητεία του ως πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα ως τιµή της ζωής του. Συµπληρώνει µάλιστα ότι αυτό που έκανε ακό µη πιο ο0υσιαστικό το ταξίδι ήταν γιατί ως Ελληνοαµερικανός είχε την ευκαιρία να επιστρέψει στη γη όπου γεννήθηκαν οι γονείς του. «Η θητεία ως πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα ήταν τιµή ζωής. Ως Ελληνοαµερικανός, η επιστροφή µου για να υπηρετήσω στη γη όπου γεννήθηκαν οι γονείς µου έκανε αυτό το ταξίδι ακόµα πιο ουσιαστικό. Η φιλοξενία, η σοφία και το διαρκές πνεύµα που διαµόρφωσαν την παιδική µου ηλικία ενισχύθηκαν θαυµάσια κατά τη διάρκεια της παραµονής µου εδώ. Κάθε γωνιά της Ελλάδας -από το ιστορικό παρελθόν της µέχρι το λαµπρό µέλλον της- έχει προσφέρει µα θήµατα ηγεσίας και φιλίας που θα κουβαλάω για πάντα», ανέφερε µεταξύ άλλων.
Πλέον όλα τα βλέµµατα είναι στραµµένα στη διάδοχο του Τζορτζ Τσούνη, την Κίµπερλι Γκίλφοϊλ, η οποία θα έρθει στην Αθήνα το επόµενο διάστηµα προκειµένου να αναλάβει τα νέα της καθήκοντα.
Το Jefferson House
Σηµειώνεται ότι η πρεσβευτική κατοικία, το λεγόµενο Jefferson House, βρίσκεται στην καρδιά της Αθήνας, είναι σε πολύ µικρή απόσταση από την πρεσβεία και πρόσφατα η «New York Post» είχε ρεπορτάζ, µε αφορµή την επικείµενη άφιξη της νέας πρέσβειρας Κίµπερλι Γκίλφοϊλ.
Το Jefferson House, µοιάζει µε µικρή όαση που φιλοξενεί σηµαντικές εκδηλώσεις, κρίσιµες συναντήσεις για τις ελληνοαµερικανικές σχέσεις, ενώ γίνεται τόπος εορτασµού για την ελληνοαµερικανική κοινότητα και τους συµµετέχοντες στα πολλά αµερικανικά προγράµµατα και συνεργασίες που περνούν από τις αρµοδιότητες της πρεσβείας.
Κυριακάτικη Απογευματινή
