Το ελληνοκυπριακό μπλόκο στην «τουρκοσυριακή ΑΟΖ»

Το παζάρι της Άγκυρας στη Συρία και τα ανταλλάγματα, ο αντίκτυπος και η απάντηση Αθήνας - Λευκωσίας στα σχέδια Ερντογάν
17:06 - 29 Δεκέμβριος 2024

Η Συρία, μετά την πτώση του Μπασάρ αλ Ασαντ, βρίσκεται σε µια µεταβατική φάση. Αντιμετωπίζει σοβαρό οικονομικό πρόβλημα, µε αποτέλεσμα να εξαρτάται πλήρως από ξένους χρηματοδότες. Δεδομένου του ότι το Ιράν και η Ρωσία δεν δύνανται πλέον να συνδράμουν, της έχει απομείνει η Τουρκία, που ζητά ανταλλάγματα.

Ωστόσο, στην παρούσα χρονική συγκυρία δεν υφίσταται διεθνής νομιμοποίηση, δεν υπάρχουν πόροι και δεν υπάρχει πραγματική κυριαρχία. Μέχρι, λοιπόν, να ομαλοποιηθεί αυτή η ρευστή κατάσταση και να οδηγηθεί η χώρα σε εκλογές, ώστε να προκύψει μια «κανονική» κυβέρνηση που θα αναγνωριστεί από τον ΟΗΕ, η Συρία δείχνει έρμαιο στις διαθέσεις των Τούρκων.

Ενα από τα ανταλλάγματα που ζητά η Αγκυρα από τη ∆αµασκό είναι η υπογραφή µιας συμφωνίας για τον καθορισμό Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) που θα παρακάμπτει την Κύπρο.

Η «Κυριακάτικη Απογευματινή» αναδεικνύει σήμερα τις εκτιμήσεις για το ποιος θα είναι ο αντίκτυπος μιας τέτοιας τουρκοσυριακής συμφωνίας, στα πρότυπα του παράνομου και ανυπόστατου τουρκολιβυκού μνηµονίου και πώς θα απαντήσουν Αθήνα και Λευκωσία.

Στο τελικό στάδιο

Σύμφωνα µε καλά πληροφορημένες τουρκικές πηγές, το deal μεταξύ Τουρκίας και Συρίας συζητήθηκε κατά το πρόσφατο ταξίδι του υπουργού Εξωτερικών της γείτονος, Χακάν Φιντάν, στη ∆α[1]µασκό. Οταν συναντήθηκε µε τον επικεφαλής της Hay’at Tahrir alSham (HTS) που έχει αναλάβει τον προσωρινό (;) έλεγχο της Συρίας, Αλ Τζολάνι, συζητήθηκε το θέμα.

Μάλιστα, οι συνομιλίες φέρεται ότι είναι σε τελικό στάδιο, όπως δημοσίως δήλωσε ο Τούρκος υπουργός Μεταφορών και Υποδομών, Αµπντουλκαντίρ Ουράλογλου. «Θα συνάψουμε συμφωνία θαλάσσιας δικαιοδοσίας µε τη συριακή διοίκηση. Εργαζόμαστε για ένα σχέδιο δράσης έκτακτης ανάγκης που περιλαμβάνει αεροπορικές, σιδηροδρομικές, οδικές και υπηρεσίες επικοινωνίας στη Συρία», προανήγγειλε ο Ουράλογλου, μιλώντας στο TGRT Haber.

Τι σημαίνει

Αν επαναληφθεί το μοτίβο του 2019 («τουρκολιβυκό μνηµόνιο»), τότε θα επηρεαστούν αρνητικά οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, θα παγώσουν οι προσπάθειες για τον πολυσυζητημένο διάλογο Αθήνας – Αγκυρας και (κυρίως) θα πληγούν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου. Με περίσσιο θράσος, ο αρχιτέκτονας του αναθεωρητικού αφηγήματος της «γαλάζιας πατρίδας», ο απόστρατος ναύαρχος Τζιχάτ Γιαϊτζί, «ομολόγησε» ότι η Τουρκία -µε πιθανή συµµετοχή του ψευδοκράτους- θα επιχειρήσει να υφαρπάξει μέρος της κυπριακής ΑΟΖ: «Αυτή η συµφωνία θα δώσει κατά 12% περισσότερο χώρο, περισσότερη ΑΟΖ στη Συρία σε σχέση µε την πρόταση της ‘‘Ελληνοκυπριακής Διοίκησης της Νότιας Κύπρου’’. Επίσης, θα δώσει ένα κέρδος στην Τουρκία έκτασης 4.000 τ.χλµ. και θα χαλάσει το σχέδιο των Ελληνοκυπρίων. Ετσι, στην Ανατολή θα δημιουργηθεί µια τουρκική ασπίδα όπως είχε δημιουργηθεί και δυτικά µε τη συμφωνία µε τη Λιβύη».

Σενάρια

Η Ελλάδα από την πρώτη στιγμή παρακολουθεί τις εξελίξεις και συντονίζει τις κινήσεις της τόσο µε την Κύπρο όσο και µε τα γειτονικά κράτη και φυσικά τα κράτη-µέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ώστε να είναι άπαντες ενήμεροι για τα σχέδια του Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος ήδη αντιμετωπίζει τη Συρία ως προτεκτοράτο του. Είναι ενδεικτικό ότι, σύμφωνα µε ασφαλείς πληροφορίες της «Κυριακάτικης Α», ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης επικοινωνεί τακτικά µε τον Κύπριο υπουργό, µε τους Αραβες ομολόγους του, αλλά και µε τη νέα ύπατη εκπρόσωπο της Ε.Ε. για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Κάγια Κάλας.

Τούτο, διότι η Ελλάδα, όπως αποκαλύπτουν ανώτατες διπλωματικές πηγές στην εφημερίδα µας, εξαρχής είχε επεξεργαστεί όλα τα δυνητικά σενάρια και είχε εκπονήσει ένα σχέδιο «απάντησης» στην τουρκοσυριακή ΑΟΖ.

Πρώτον, αν πέσουν αυτές οι υπογραφές, η Τουρκία θα βρει µπροστά της την Ελλάδα και την Κύπρο στην Ε.Ε. ∆ιότι ως κράτη-µέλη έχουν κάθε δικαίωµα να ασκήσουν βέτο σε αποφάσεις που απαιτούν την ομοφωνία των «27». Αρα, το 1 δισεκατομμύριο ευρώ που «υποσχέθηκε» η πρόεδρος της Κοµισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στον Ταγίπ Ερντογάν στις 17 ∆εκεµβρίου, ως ενίσχυση για το Μεταναστευτικό, θα αποτελέσει παρελθόν αν η Αθήνα και η Λευκωσία ασκήσουν βέτο ως απάντηση στο µνηµόνιο για την ΑΟΖ.

Δεύτερον, η διεθνής κοινότητα δεν θα «νομιμοποιήσει» µια συμφωνία που φέρει την υπογραφή µιας και σήμερα χαρακτηριζόμενης ως τρομοκρατικής οργάνωσης, εν προκειμένω της HTS.

Κοινώς, αν η συριακή ηγεσία προχωρήσει σε ένα τόσο επιθετικό και αυθαίρετο βήμα, παραβιάζοντας το ∆ιεθνές ∆ίκαιο και το ∆ίκαιο της Θάλασσας, όπως επίσης και το ευρωπαϊκό κεκτηµένο, η HTS δεν θα διευκολύνει την εξαίρεσή της από τον κατάλογο των τρομοκρατικών οργανώσεων και άρα δεν θα υπάρξει διεθνής αναγνώριση.

Νοµικά άκυρο

Η παρούσα ηγεσία στη ∆αµασκό κρίνεται ως µεταβατική, δεν έχει προκύψει κατόπιν εκλογών, επομένως ό,τι κι αν υπογράψει θεωρείται νοµικά άκυρο. Πηγές του υπουργείου Εξωτερικών σχολίαζαν ότι «πρόκειται για µεταβατική κατάσταση που δεν νομιμοποιεί τον οποιονδήποτε να κάνει µία τέτοια συμφωνία». Ενώ προσέθεταν ότι τα θαλάσσια σύνορα στην περιοχή είναι και ευρωπαϊκά, εξού και το θέμα έχει ήδη τεθεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση µε την κοινή επιστολή της Ελλάδας, της Κύπρου και της Αυστρίας. Το έγγραφο αυτό, µε συγκεκριμένες προτάσεις για την επόμενη ημέρα στη Συρία, κατατέθηκε εγκαίρως, διότι η Ελλάδα λειτούργησε προληπτικά και σύμφωνα µε ασφαλείς πληροφορίες της «Κυριακάτικης Α» έχει ήδη γίνει δεκτό το σκεπτικό που προέβαλε.