Τα πεντηκοστά γενέθλια της Νέας Δημοκρατίας, δηλαδή ο μισός αιώνας από της ιδρύσεώς της από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, βρίσκουν το κόμμα στη διακυβέρνηση της χώρας και, συγχρόνως, την αντιπολίτευση αδύναμη, κατακερματισμένη και με προβληματική απήχηση στη κοινωνία.
Σε μία εποχή που η πιεστική πραγματικότητα από τα προβλήματα των κοινωνιών και οι ζητούμενες πρακτικές λύσεις έχουν ισοπεδώσει τις ιδεολογίες, η Νέα Δημοκρατία έχει κάνει πράξη τη διαχρονική ιδεολογία της του ριζοσπαστικού φιλελευθερισμού, συνδυάζοντας τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς με εκείνους της ρυθμιστικής επέμβασης του κράτους.
Κεντρώος χώρος
Εκτός όμως από τον ριζοσπαστικό φιλελευθερισμό, που ήταν μία πρωτοποριακή για την εποχή ιδεολογική προσέγγιση της πολιτικής, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε διαβλέψει την ανάγκη, στα χρόνια της Μεταπολίτευσης, να καλύψει το κόμμα του έναν ευρύτερο ιδεολογικοπολιτικό χώρο.
Ενορατικός πολιτικός, με οξυμένη όσφρηση των πολιτικών συγκυριών και των διαθέσεων της κοινής γνώμης, είχε αποφασίσει από πολύ νωρίς να πορευθεί με γνώμονα μία παράμετρο που λαμβάνεται σοβαρά υπ’ όψιν στις εκλογικές αναμετρήσεις τα τελευταία 50 σχεδόν χρόνια. Και που δεν είναι άλλη από τη διαπίστωση ότι στην ανάδειξη των κυβερνήσεων συμβάλλει σημαντικά η κατεύθυνση προς την οποία θα στραφεί μία μερίδα του εκλογικού σώματος που αυτοπροσδιορίζεται ως ανήκουσα στον κεντρώο χώρο.
Έτσι, όταν ίδρυσε την ΕΡΕ, αναλαμβάνοντας την πρωθυπουργία, μετά τον θάνατο του στρατάρχη Παπάγου -του επικεφαλής του Εθνικού Συναγερμού-, έκανε το πρώτο άνοιγμα προς τον φιλελεύθερο κεντρώο χώρο. Και ενέταξε στην ΕΡΕ σπουδαίες κεντρώες προσωπικότητες που έμελλε να παίξουν σημαντικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα της χώρας. Προσωπικότητες όπως ο Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας, που στα χρόνια της Μεταπολίτευσης διετέλεσε και αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, που διετέλεσε και Πρόεδρος της Δημοκρατίας πριν από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, αλλά και ο Γρηγόριος Κασιμάτης.
Διεύρυνση
Η ιστορία των διευρύνσεων της Νέας Δημοκρατίας συνεχίστηκε και στα χρόνια της Μεταπολίτευσης. Έτσι τον Μάιο του 1978 προσχώρησαν στη Νέα Δημοκρατία -μετά από συνεννοήσεις που είχε κάνει ο ίδιος ο ιδρυτής του κόμματος με τους προσχωρήσαντες- δύο εμβληματικές προσωπικότητες του Κέντρου: ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και ο Αθανάσιος Κανελλόπουλος. Ο Καραμανλής όμως δεν σταμάτησε τη διεύρυνση του κόμματος της ΝΔ στις δύο αυτές εμβληματικές προσωπικότητες. Προσήλκυσε και άλλα γνωστά πρόσωπα του κεντρώου χώρου, όπως ο Δημήτριος Παπασπύρου, που διετέλεσε και πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, ο Γεώργιος Μπακατσέλος, ο Ιωάννης Τούμπας και ο Θεοχάρης Ρέντης.
Εποχή Μητσοτάκη
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, που διαδέχτηκε τον Ευάγγελο Αβέρωφ, ηγετικό στέλεχος της Ενώσεως Κέντρου, ήταν το… Κέντρο από μόνος του. Έτσι, τα κεντρώα ανοίγματα της ΝΔ υπό την ηγεσία του έγιναν μέσω της πολιτικής που εφάρμοσε ως πρωθυπουργός. Λίγα χρόνια μετά, επί αρχηγίας Αντώνη Σαμαρά, είχαμε διεύρυνση της ΝΔ, αλλά αυτή τη φορά προς τα δεξιά. Διεύρυνση που δεν τη φοβήθηκε ο τότε αρχηγός της ΝΔ, αφού ο ίδιος θεωρούσε ότι δεν θα μπορούσε να παρεξηγηθεί πολιτικά, έχοντας βενιζελικές καταβολές.
Η διεύρυνση εκείνη έγινε τον χειμώνα του 2012 -μήνα Φεβρουάριο- και μάλιστα αποφασίστηκε μετά τη διαγραφή 21 νεοδημοκρατών βουλευτών που είχαν καταψηφίσει το δεύτερο μνημόνιο. Αυτοί που προσχώρησαν στη Νέα Δημοκρατία προέρχονταν από τον ΛΑΟΣ και ήταν ο Μάκης Βορίδης και ο Άδωνις Γεωργιάδης, από τους κορυφαίους λίγα χρόνια μετά υπουργούς στην κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη. Τρεις μήνες αργότερα εντάχτηκε στη Νέα Δημοκρατία και ο Θανάσης Πλεύρης.
Υπέρμαχος των διευρύνσεων του κόμματός του με ικανά πρόσωπα, έστω και αν προέρχονται από άλλους πολιτικούς χώρους, αποδείχτηκε και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, συνεχίζοντας την παράδοση. Τα πρώτα πρόσωπα που εντάχθηκαν στο κυβερνητικό σχήμα του Κυριάκου προέρχονταν από το εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ. Τα τρία αυτά πρόσωπα ήταν ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ο Κυριάκος Πιερρακάκης, που προέρχεται από το ΠΑΣΟΚ επί αρχηγίας Ευάγγελου Βενιζέλου, και η σημερινή υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη. Στους προερχόμενους από άλλον πολιτικό χώρο είναι και ο στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού, υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης. Και η διεύρυνση του Κυριάκου Μητσοτάκη προχώρησε και πέρα από αυτά τα πρόσωπα. Λόγω της πληθώρας πολιτικών προσωπικοτήτων που είχαν ηγετικά προσόντα λοιπόν και επειδή η Νέα Δημοκρατία υπήρξε πάντα κόμμα εξουσίας, ήταν φυσικό να εκδηλωθούν από τις προσωπικότητες αυτές τάσεις αρχηγικές, κατά καιρούς, που τροφοδότησαν τις ιστορικές δελφινομαχίες του κόμματος.
Μάχες για την αρχηγία
Οι διεκδικητικές αναταράξεις στην Νέα Δημοκρατία άρχισαν, όταν μεταπήδησε στην Προεδρία της Δημοκρατίας ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και πρωθυπουργός ανέλαβε ο Γιώργος Ράλλης. Πρώτος την αμφισβήτηση την έζησε ο Γιώργος Ράλλης από τον Ευάγγελο Αβέρωφ, που είχε και αυτός διεκδικήσει την αρχηγία της ΝΔ, αλλά έχασε -όπως θα λέγαμε- «στα σημεία».
Η Νέα Δημοκρατία έχασε τις εκλογές του 1981, και μάλιστα με μεγάλη διαφορά ποσοστών, και ο Ράλλης αποφάσισε να παραιτηθεί. Τη θέση στην αρχηγία κατέλαβε ο Ευάγγελος Αβέρωφ. Αντίπαλος του Αβέρωφ, χωρίς όμως να τον υπονομεύσει, ήταν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Τον οποίον μάλιστα προτίμησε ο Αβέρωφ για νέο αρχηγό, όταν παραιτήθηκε από την αρχηγία για λόγους υγείας. Συνυποψήφιος του Μητσοτάκη ήταν και ο Κωστής Στεφανόπουλος, αλλά εξελέγη ο Ψηλός.
Στο διάστημα της πρωθυπουργίας του, ο Μητσοτάκης αμφισβητείτο συνεχώς από τον Μιλτιάδη Έβερτ, μετέπειτα αρχηγό της ΝΔ, που, όντας σκληρός δεξιός, δεν συμμεριζόταν την κεντρώα πολιτική του νέου αρχηγού. Ο Μητσοτάκης προσφεύγει σε πρόωρες εκλογές τον Οκτώβριο του 1993, η ΝΔ τις χάνει από το ΠΑΣΟΚ και ο Μητσοτάκης δρομολογεί τις διαδικασίες για τη διαδοχή του στην αρχηγία.
Εκλέγεται ο Έβερτ, έχοντας επικρατήσει του άλλου συνυποψηφίου, του Γιάννη Βαρβιτσιώτη. Μετά την εκλογική ήττα της ΝΔ το 1996 παραιτείται, ανακαλεί όμως την απόφασή του να μην είναι και πάλι υποψήφιος, υπερτερεί της κοινοβουλευτικής ομάδας του Γιώργου Σουφλιά στις εκλογικές διαδικασίες, αλλά οι ρωγμές στη ΝΔ είναι μεγάλες. Σε έκτακτο συνέδριο του 1997 και με πρωτοβουλίες του Γιάννη Βαρβιτσιώτη και του Γιάννη Κεφαλογιάννη προωθείται η υποψηφιότητα του Κώστα Καραμανλή, ο οποίος και εκλέγεται στην ηγεσία του κόμματος!
Τον Κώστα Καραμανλή, όπως προαναφέρθηκε, δεν τον είχε αμφισβητήσει κανείς ως αρχηγό. Μετά την εκλογική του ήττα από τον Γιώργο Παπανδρέου κινεί και αυτός τις διαδικασίες για την εκλογή νέου αρχηγού του κόμματος. Εκλέγεται ο Αντώνης Σαμαράς, τον οποίον είχε επαναφέρει στη ΝΔ ως ευρωβουλευτή ο Κώστας Καραμανλής.
Το 2012 ο Αντώνης Σαμαράς μετά από τις εκλογές που διενεργήθηκαν γίνεται πρωθυπουργός τρικομματικής κυβέρνησης, με το ΠΑΣΟΚ του Ευάγγελου Βενιζέλου και τη ΔΗΜΑΡ του Φώτη Κουβέλη. Οι συνθήκες της εποχής και ο φόβος για το ενδεχόμενο να έλθει ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία και ο Αλέξης Τσίπρας δεν ευνοούν εσωκομματικές αμφισβητήσεις του Σαμαρά.
Τον Σαμαρά διαδέχτηκε στην αρχηγία ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στην πολιτική του οποίου έχουν ασκήσει τελευταίως κριτική οι πρώην Καραμανλής και Σαμαράς. Όμως είναι παραδοσιακή η πολυφωνία σε ένα κόμμα αυθεντικά δημοκρατικό. Και οι δύο διατυπώνουν πάγιες θέσεις τους, ιδίως στα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής. Η δε πολιτική τους εμπειρία δεν τους επιτρέπει να υπονομεύσουν, αν είχαν τέτοια πρόθεση, έναν αρχηγό που έχει πλειοψηφική αποδοχή στην κοινή γνώμη έναντι των πολιτικών του αντιπάλων.
Η 10 ΠΡΟΕΔΡΟΙ ΤΗΣ ΓΑΛΑΖΙΑΣ ΠΑΡΑΤΑΞΗΣ
- Κωνσταντίνος Καραμανλής/4 Οκτωβρίου 1974-8 Μαΐου 1980
- Γεώργιος Ράλλης/8 Μαΐου 1980-9 Δεκεμβρίου 1981
- Ευάγγελος Αβέρωφ/9 Δεκεμβρίου 1981-1 Σεπτεμβρίου 1984
- Κωνσταντίνος Μητσοτάκης/1 Σεπτεμβρίου 1984-3 Νοεμβρίου 1993
- Μιλτιάδης Έβερτ/3 Νοεμβρίου 1993-21 Μαρτίου 1997
- Κώστας Καραμανλής/21 Μαρτίου 1997-30 Νοεμβρίου 2009
- Αντώνης Σαμαράς/30 Νοεμβρίου 2009-5 Ιουλίου 2015
- Βαγγέλης Μεϊμαράκης/5 Ιουλίου 2015-24 Νοεμβρίου 2015
- Ιωάννης Πλακιωτάκης (υπηρεσιακός)/24 Νοεμβρίου 2015-10 Ιανουαρίου 2016
- Κυριάκος Μητσοτάκης/10 Ιανουαρίου 2016-ΣΗΜΕΡΑ
