Ανιστόρητος εμφανίστηκε για άλλη μία φορά ο Ταγίπ Ερντογάν, κατά τη διάρκεια ομιλίας του σε μαθητές ιερατικών σχολών, όπου προέβαλε ανερυθρίαστα τον προκλητικό ισχυρισμό ότι η Τουρκία απελευθέρωσε την… Αγία Σοφία! «Είμαστε εδώ για να μη μείνει δίχως μαχητές το πεδίο του Ιερού Πολέμου (Τζιχάντ)», είπε, για να προσθέσει προκλητικά: «Απελευθερώσαμε την Αγία Σοφία και απαλύναμε τον πόνο όλου του ισλαμικού κόσμου». Ακολούθησε στη συνέχεια μία νέα πρόκληση του «σουλτάνου» αναφερόμενου στη Μικρασιατική Καταστροφή – την «πληγή» εκείνη που εξακολουθεί να πονά τον απανταχού Ελληνισμό.
Ο Τούρκος πρόεδρος φρόντισε να αποτίσει και φόρο τιμής στον Κεμάλ και σε ανάρτησή του έγραψε: «Με τα πιο εγκάρδια αισθήματά μου συγχαίρω για την 102η επέτειο της απελευθέρωσης της Σμύρνης από την εχθρική κατοχή. Τιμώ με ευγνωμοσύνη όλους τους ήρωες του εθνικοαπελευθερωτικού μας αγώνα με πρώτο τον νικηφόρο Μουσταφά Κεμάλ». Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και το τουρκικό υπουργείο Άμυνας. Σε ανάρτησή του στο X ανέφερε: «Χρόνια πολλά για την 102η επέτειο της απελευθέρωσης της Σμύρνης από την εχθρική κατοχή! Τιμούμε με έλεος, ευγνωμοσύνη και σεβασμό τους ήρωες του εθνικού αγώνα, ιδιαίτερα τον Αρχιστράτηγό μας Γαζή Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ που έριξε τον εχθρό στη θάλασσα και δεν άφησε την ένδοξη σημαία μας να πέσει στο έδαφος».
Παράλληλα, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης οι Τούρκοι ανάρτησαν βίντεο και φωτογραφίες από τους εορτασμούς για την «απελευθέρωση» της Σμύρνης, με παρελάσεις και πανό του Κεμάλ -ύψους 350 μέτρων- να ξεχωρίζουν στα σχετικά πλάνα. Εκ μέρους της ελληνικής πλευράς δεν υπήρξε κάποιο σχόλιο για όλα αυτά. Ωστόσο ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, αναφερόμενος στα Ελληνοτουρκικά και συγκεκριμένα στην προσπάθεια να μη «ναυαγήσει» ο διάλογος -παρά τα ιστορικά τραύματα- είπε: «Ούτε εγώ ούτε κανένας υπουργός Εξωτερικών θα μπορούσε ποτέ να είναι τόσο αφελής, ώστε να πιστεύει ότι από τη μία ημέρα στην άλλη η Τουρκία θα αποστεί θεμελιωδών θέσεων. Εξάλλου, το ότι διατηρούμε τις βασικές μας θέσεις αποτελεί και μία παραδοχή, η οποία έχει ενσωματωθεί και στη Διακήρυξη των Αθηνών».
Στις 23 Σεπτεμβρίου το ραντεβού Μητσοτάκη – Ερντογάν
Σε λίγες ημέρες θα διεξαχθεί στη Νέα Υόρκη η Σύνοδος του ΟΗΕ. Οι συναντήσεις που θα πραγματοποιηθούν εκεί, στο περιθώριο αυτής, θα είναι κρίσιμες. Σύμφωνα με πληροφορίες, η συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται ότι θα γίνει τη Δευτέρα 23 Σεπτεμβρίου, στη «σκιά» όμως του επεισοδίου στην Κάσο και εν μέσω ενός δύσκολου κλίματος λόγω των αρκετών τουρκικών παλινδρομήσεων.
Την ίδια ημέρα φαίνεται πως ο Κύπριος Πρόεδρος, Νίκος Χριστοδουλίδης, θα συναντά τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, με αντικείμενο τις προσπάθειες επανέναρξης των συνομιλιών για το Κυπριακό. Πληροφορίες λένε ότι στο τραπέζι μαζί τους θα κάθεται και ο ηγέτης του ψευδοκράτους, Ερσίν Τατάρ. Μία ημέρα μετά θα γίνει και η τριμερής συνάντηση Ελλάδας – Κύπρου – Αιγύπτου. Ένα σημαντικό ραντεβού δεδομένης της επαναπροσέγγισης Τουρκίας – Αιγύπτου και των αλλαγών που ενδέχεται να επιφέρει αυτό το διπλωματικό φλερτ στις σχέσεις Αθήνας – Καΐρου. Δύο ημέρες αργότερα θα γίνει μία άτυπη υπουργική συνάντηση με θέμα την ειρηνευτική διαδικασία στη Μέση Ανατολή, όπου η κατάσταση πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο, με το ανθρωπιστικό δράμα στη Γάζα να παίρνει ακραίες διαστάσεις. Θα τη διοργανώσει το Arab League και θα συμμετάσχουν και οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Κύπρου.
Σύσκεψη στην Κύπρο και έρευνες «υψηλής τάσης» στο Αιγαίο
Μπροστά σε ιδιαίτερα λεπτές γεωπολιτικές ισορροπίες βρίσκεται το μεγάλο έργο για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου, καθώς κανείς δεν αποκλείει η Άγκυρα να επιχειρήσει να δημιουργήσει προβλήματα κατά την υλοποίησή του. Λευκωσία και Αθήνα καλούνται σήμερα να δώσουν προτεραιότητα στο οικονομικό σκέλος του έργου συζητώντας για τη συμφωνία καταβολής 125.000.000 ευρώ στον ΑΔΜΗΕ και ότι το έργο θα έχει εγγυημένη απόδοση 8,3%. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ωστόσο το γεγονός ότι την ώρα που ο υπουργός Περιβάλλοντος, Θεόδωρος Σκυλακάκης, είναι έτοιμος να πάει στη Λευκωσία για να συμμετάσχει στη σύσκεψη (αν παρευρεθεί ο Νίκος Χριστοδουλίδης), το ιταλικό ερευνητικό σκάφος «Ievoli Relume» πλέει νοτίως της Κάσου και της Καρπάθου.
Το ιταλικό ερευνητικό βρίσκεται από χθες τα ξημερώματα σε περιοχή εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων, αν και βγήκε για λίγο εκτός των δικών μας νερών, διενεργώντας έρευνες για την πόντιση του καλωδίου. Οι έρευνες πραγματοποιούνται με ελληνική NAVTEX, η οποία προβλέπει τη διεξαγωγή εργασιών έως και σήμερα. Οι ημερομηνίες της NAVTEX συμπίπτουν με το παρασκήνιο της κρίσιμης συνάντησης στην Κύπρο για την ηλεκτρική διασύνδεση με τη χώρα μας. Ενδεχομένως λοιπόν αυτό να είναι μήνυμα της Αθήνας, ότι θα ξεπεραστεί κάθε γεωπολιτικό ρίσκο και πως το έργο δεν πρόκειται να παρεμποδιστεί. Μέχρι στιγμής πάντως δεν έχει υπάρξει αντίδραση από την Άγκυρα, όπως είχε συμβεί σε ανάλογη απόπειρα ερευνών στα τέλη Ιουλίου σε περιοχή που επικαλύπτει το παράνομο τουρκολυβικό μνημόνιο.
Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας και Κύπρου είναι εμφανές πως έχει ευρύτερη γεωπολιτική αξία. Και αυτό αποτυπώνεται στο διπλό αμερικανικό μήνυμα από τη ΔΕΘ διά στόματος του Τζέφρι Πάιατ και της πρέσβειρας στην Κύπρο Τζούλι Φίσερ: τόσο στη δήλωση του υφυπουργού για θέματα ενέργειας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ότι το έργο αφορά τη γενικότερη διασυνδεσιμότητα της Ανατολικής Μεσογείου κάνοντας μνεία και στο Ισραήλ, όσο και σε αυτή της κυρίας Φίσερ, που πήρε ακόμη πιο ξεκάθαρη θέση λέγοντας ότι «τώρα είναι η ώρα να το κάνουμε, γιατί αυτές οι ευκαιρίες θα περάσουν και η Κύπρος θα μείνει πίσω». «Έφτασε τώρα η στιγμή να μη σκεφτόμαστε μόνο τα χρήματα και την εμπλοκή της ΕΕ σχετικά με το Great Sea Interconnector», ανέφερε η Αμερικανίδα πρέσβειρα στη Λευκωσία.
