Ποιες είναι οι στρατιωτικές δυνατότητες Ισραήλ και Ιράν σε έναν αεροπορικό πόλεμο με οπλισμό μεγάλου βεληνεκούς; Ιδού η σύγκριση των αεροπορικών δυνάμεων και των συστημάτων αεροπορικής άμυνας των δύο χωρών. Η πρώτη απευθείας επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ στις 13 Απριλίου έχει επαναφέρει το σημείο εστίασης στις ικανότητές του για αεροπορική άμυνα, καθώς οι Ισραηλινοί ηγέτες αποφασίζουν για το ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να απαντήσουν. Το πρακτορείο Reuters συνέκρινε τις αεροπορικές δυνάμεις και τα συστήματα αεροπορικής άμυνας των δύο χωρών:
Αχίλλειος πτέρνα για την Τεχεράνη η εξάρτησή της από τα ρωσικά Sukhoi-24
Η ιρανική Πολεμική Αεροπορία αριθμεί 37.000 μέλη προσωπικού, όμως δεκαετίες διεθνών κυρώσεων έχουν σε μεγάλο βαθμό αποκόψει τη χώρα από τον πιο πρόσφατο υψηλής τεχνολογίας στρατιωτικό εξοπλισμό, σύμφωνα με το International Institute for Strategic Studies (IISS) στο Λονδίνο. Η Πολεμική Αεροπορία έχει μόνο μερικές δεκάδες επιχειρησιακά επιθετικά αεροσκάφη, περιλαμβανομένων ρωσικών τζετ και παλαιών αμερικανικών μοντέλων που αποκτήθηκαν πριν από την Ιρανική Επανάσταση του 1979.
Η Τεχεράνη διαθέτει μια μοίρα εννέα μαχητικών F-4 και F-5, μια μοίρα ρωσικής κατασκευής αεριωθούμενων Sukhoi-24 και ορισμένα αεροσκάφη MiG-29, F-7 και F-14, ανέφερε το IISS. Οι Ιρανοί έχουν επίσης αεροσκάφη χωρίς πιλότο, που έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να πέφτουν πάνω στον στόχο και να εκρήγνυνται. Αναλυτές πιστεύουν ότι το οπλοστάσιο αυτών των drones μπορεί να αριθμεί λίγες χιλιάδες. Επιπρόσθετα, λένε, το Ιράν έχει πάνω από 3.500 πυραύλους εδάφους-εδάφους, μερικοί από τους οποίους μπορούν να φέρουν εκρηκτικές κεφαλές μισού τόνου. Ο αριθμός ωστόσο εκείνων που μπορούν να φθάσουν το Ισραήλ μπορεί να είναι μικρότερος.
Ο διοικητής της Πολεμικής Αεροπορίας του Ιράν έχει δηλώσει πως τα Sukhoi-24 είναι στην «καλύτερη κατάσταση ετοιμότητάς» τους. Όμως η εξάρτηση του Ιράν από τα Sukhoi-24, που κατασκευάστηκαν για πρώτη φορά το 1964, καταδεικνύει τη σχετική αδυναμία της Πολεμικής Αεροπορίας του. Η άμυνα του Ιράν εξαρτάται από ένα μείγμα ρωσικών και εγχωρίως παραγομένων συστημάτων πυραύλων εδάφους-αέρος και αεροπορικής άμυνας. Η Τεχεράνη παρέλαβε αντιαεροπορικά συστήματα S-300 από τη Ρωσία το 2016, τα οποία είναι μεγάλου βεληνεκούς συστήματα πυραύλων εδάφους-αέρος, που μπορούν να δεσμεύσουν πολλαπλούς στόχους ταυτόχρονα, περιλαμβανομένων πυραύλων αεροσκαφών και βαλλιστικών πυραύλων.
Το Ιράν διαθέτει επίσης την εγχωρίως παραγόμενη πλατφόρμα πυραύλων εδάφους-αέρος «Bavar-373», καθώς και τα αμυντικά συστήματα «Sayyad» και «Raad». Ο Φάμπιαν Χινζ, ερευνητής στο IISS, είπε: «Αν υπάρξει μια μεγάλη σύγκρουση μεταξύ των δύο χωρών, το Ιράν θα επικεντρωθεί πιθανόν σε σποραδικές επιτυχίες. Δεν έχει την ολοκληρωμένη αεροπορική άμυνα που έχει το Ισραήλ».
Ατσαλένια αεράμυνα με τον «Σιδηρούν Θόλο» και τη «Σφενδόνη του Δαβίδ»
Το Ισραήλ διαθέτει μια προηγμένη αεροπορική δύναμη, την οποία προμηθεύεται από τις ΗΠΑ, με εκατοντάδες μαχητικά πολλαπλών χρήσεων F-15, F-16 και F-35. Η Πολεμική Αεροπορία του δεν διαθέτει μεγάλου βεληνεκούς βομβαρδιστικά, αν και ένας μικρότερος στόλος Boeing 707 που χρησιμοποιούνται για άλλο σκοπό μπορούν να χρησιμεύσουν ως αεροσκάφη ανεφοδιασμού που θα έδιναν τη δυνατότητα στα μαχητικά του να φθάσουν στο Ιράν για εξόδους εντοπισμού.
Πρωτοπόρο στην τεχνολογία drone, το Ισραήλ διαθέτει αεροσκάφη χωρίς πιλότο «Heron», που μπορούν να πετούν για πάνω από 30 ώρες, αρκετές για μακρινές επιχειρήσεις. Οι πύραυλοι «Delilah» έχουν εκτιμώμενο βεληνεκές 250 χλμ., πολύ μακριά από τον Κόλπο, αν και η Πολεμική Αεροπορία μπορεί να κλείσει το κενό παραδίδοντας έναν πύραυλο πιο κοντά στα σύνορα του Ιράν. Θεωρείται ευρέως πως το Ισραήλ έχει αναπτύξει μακρού βεληνεκούς πυραύλους εδάφους-εδάφους, αλλά ούτε το επιβεβαιώνει ούτε το διαψεύδει αυτό. Το 2018 ο τότε υπουργός Άμυνας, Αβίγκντορ Λίμπερμαν, ανακοίνωσε πως ο ισραηλινός στρατός θα αποκτούσε μια νέα «πυραυλική δύναμη». Ο στρατός δεν έχει πει μέχρι ποιου σημείου έχουν φθάσει τώρα τα σχέδια αυτά.
Ένα πολλαπλών στρωμάτων σύστημα αεροπορικής άμυνας που αναπτύχθηκε με τη βοήθεια των ΗΠΑ μετά τον πόλεμο στον Κόλπο το 1991 παρέχει στο Ισραήλ αρκετές επιπλέον επιλογές για την κατάρριψη μακρού βεληνεκούς ιρανικών drones και πυραύλων. Το σύστημα μεγαλύτερου ύψους είναι το «Arrow-3», το οποίο αναχαιτίζει βαλλιστικούς πυραύλους στο διάστημα. Ένα παλαιότερο μοντέλο, το «Arrow-2», λειτουργεί σε χαμηλότερο ύψος. Το μέσου βεληνεκούς «Σφενδόνη του Δαβίδ» αντιμετωπίζει βαλλιστικούς πυραύλους και πυραύλους Κρουζ, ενώ ο μικρού βεληνεκούς «Σιδηρούς Θόλος» αντιμετωπίζει το είδος των ρουκετών και των όλμων που χρησιμοποιούν υποστηριζόμενοι από το Ιράν παραστρατιωτικοί στη Γάζα και στον Λίβανο, αλλά μπορεί επίσης, θεωρητικά, να χρησιμοποιηθεί εναντίον οιωνδήποτε πιο ισχυρών πυραύλων που ξεφεύγουν από το «Arrow» ή τη «Σφενδόνη του Δαβίδ».
Τα ισραηλινά συστήματα έχουν σχεδιαστεί ώστε να συνδέονται με αντίστοιχα αναχαιτιστικά των ΗΠΑ στην περιοχή για την άμυνα του συνασπισμού. «Η αεροπορική άμυνα του Ισραήλ απέδωσε καλά κατά την επίθεση (της 13ης Απριλίου)», δήλωσε ο Σιντάρτ Κάουσα, ερευνητής στο Royal United Strategic Institute στο Λονδίνο. Σημείωσε πως ορισμένοι από τους εισερχόμενους στόχους, ιδιαίτερα drones, καταρρίφθηκαν από συμμαχικά αεροσκάφη προτού φθάσουν στο Ισραήλ, «το οποίο περιόρισε τον βαθμό έκθεσής του σε ορισμένους τύπους απειλών, και φαίνεται να υπήρξε επαρκής έγκαιρη προειδοποίηση που επέτρεψε την προετοιμασία μιας απάντησης του συνασπισμού, το οποίο σημαίνει πως το σύστημα ήταν καλύτερα προετοιμασμένο απ’ ό,τι θα ήταν αν είχε εκτεθεί σε μια παρόμοια επίθεση με μικρότερη έγκαιρη προειδοποίηση».
Θρίλερ στο αεροδρόμιο της Βηρυτού! Θέλουν να φύγουν και δεν μπορούν
Χάος στο αεροδρόμιο της Βηρυτού. Πολλοί προσπαθούν να φύγουν από τον Λίβανο, φοβούμενοι την κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή. Πληροφορίες ότι επίκεται άμεσο χτύπημα από πολλά διαφορετικά μέτωπα κατά του Ισραήλ μετέδωσε η «Jerusalem Post». Έναν ολοκληρωτικό πόλεμο μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ φοβούνται οι πιο πολλοί που αναχωρούν από το αεροδρόμιο της Βηρυτού στον Λίβανο, με τις πτήσεις να ακυρώνονται η μία μετά την άλλη.
Την ίδια ώρα, επικαλούμενη αναφορά από το Bloomberg και πηγή των πληροφοριών Ισραηλινούς αξιωματούχους, η «Jerusalem Post» έκανε γνωστό ότι αναμένεται άμεση πολυμέτωπη επίθεση στο Ισραήλ. Με έκδηλη την ανησυχία, οι επιβάτες περιμένουν επί ώρες στο αεροδρόμιο.
Μετά τη δολοφονία του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, στην Τεχεράνη και το ισραηλινό πλήγμα στη Βηρυτό μία ημέρα νωρίτερα, από το οποίο σκοτώθηκε ο στρατιωτικός ηγέτης της Χεζμπολάχ, Φουάντ Σουκρ, πολλές αεροπορικές εταιρείες, όπως η Lufthansa και η Air France, ανέστειλαν τα δρομολόγιά τους από και προς τη Βηρυτό.
Ταυτόχρονα, μετά τις απειλές για αντίποινα σε βάρος του Ισραήλ, πολλές χώρες (Σουηδία, ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Ιορδανία, Σαουδική Αραβία) κάλεσαν τους πολίτες τους να εγκαταλείψουν τον Λίβανο το συντομότερο δυνατόν. Εξάλλου, οι μνήμες από τον προηγούμενο πόλεμο μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ, το 2006, είναι ακόμη ζωντανές. Εκείνο το καλοκαίρι είχε βομβαρδιστεί το αεροδρόμιο της Βηρυτού.
Στην αίθουσα αναχωρήσεων οικογένειες, με παιδιά στην αγκαλιά των γονιών τους, παρακολουθούν τις στοίβες με τις αποσκευές τους και τον πίνακα των δρομολογίων – οι περισσότερες πτήσεις έχουν προορισμό την Κωνσταντινούπολη, το Αμάν και το Κάιρο.
Στον δρόμο προς το αεροδρόμιο, που διασχίζει τα νότια προάστια της Βηρυτού -περιοχή προπύργιο της Χεζμπολάχ-, ένα τεράστιο πανό με τις φωτογραφίες του Ισμαήλ Χανίγια και του Φουάντ Σουκρ προειδοποιεί: «Θα εκδικηθούμε».
Δεν υπάρχει θέμα ελληνικής εμπλοκής
Με μεγάλη ανησυχία παρακολουθεί η Αθήνα την κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή αναμένοντας ουσιαστικά το μέγεθος και την έκταση της ιρανικής πολεμικής αντίδρασης και ισόποσα αυτής του Ισραήλ, καθώς ουδείς αποκλείει να χτυπήσουν πρώτοι οι Ισραηλινοί.
Η ελληνική πλευρά δεν δείχνει αισιόδοξη, πάντως, καθώς η σύγκρουση στην περιοχή θεωρείται περίπου αναπόφευκτη – «άλυτη εξίσωση» όπως την είχε προ ημερών χαρακτηρίσει ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης. Διπλωματικές πηγές περιορίζονταν να εκφράσουν την ευχή το χτύπημα, είτε από την ιρανική πλευρά είτε την ισραηλινή, να μην είναι τέτοιο που να οδηγήσει σε γενικευμένη σύρραξη. Σε αυτό το κλίμα δεν πέρασε απαρατήρητη μια αποστροφή της Ισραηλινής υπουργού Μεταφορών, Μίρι Ρέγεφ, η οποία ανέφερε ότι «εάν δεχτούμε επίθεση, μπορεί να ζητήσουμε βοήθεια από την ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία και πλοία από την Αθήνα στην Ελλάδα και τη Λάρνακα στην Κύπρο».
Η κυρία Ρέγεφ εννοούσε, προφανώς, ότι θα ζητηθεί από τη χώρα μας να διευκολύνει με επιβατηγά πλοία την επιστροφή Ισραηλινών από το εξωτερικό προς τη χώρα τους, ωστόσο προκλήθηκαν ποικίλα σχόλια και ερμηνείες περί ελληνικής εμπλοκής η οποία, βέβαια, δεν υφίσταται σε καμία περίπτωση.
Όσον αφορά την κατάσταση των Ελλήνων στον Λίβανο, και σύμφωνα με πληροφορίες από το υπουργείο Εξωτερικών, κανείς από τους 3.500 πολίτες ελληνικής καταγωγής που ζουν στη χώρα (μαζί με 1.500 εξαρτώμενα μέλη) δεν έχει καταθέσει αίτημα στην ελληνική πρεσβεία στη Βηρυτό για παροχή βοήθειας, ώστε να αποχωρήσουν. Οι πληροφορίες από την ελληνική πρεσβεία αναφέρουν ότι δεν υπάρχει πανικός, ούτε φόβος στους Έλληνες για γενικευμένο χτύπημα ή σύρραξη, καθώς οι αψιμαχίες και οι πολεμικές συγκρούσεις μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ τα τελευταία χρόνια καταγράφονται στις νότιες περιοχές. Εκφράζεται δε η σιγουριά πως η όποια κλιμάκωση δεν θα συμπεριλαμβάνει τη Βηρυτό, όπου και κατοικεί η μεγάλη πλειονότητα των πολιτών ελληνικής καταγωγής.
Στο επιχειρησιακό σκέλος στην περιοχή νοτίως της Κρήτης βρίσκεται, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης δύναμης, ελληνική φρεγάτα, η οποία αν χρειαστεί θα συμμετάσχει σε επιχείρηση εκκένωσης.