Πρέπει να μιλάμε, ακόμα και αν διαφωνούμε. Αυτό ήταν το μήνυμα που εξέπεμψαν από την Άγκυρα ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ταγίπ Ερντογάν, οι διαφωνίες όμως και τα «αγκάθια» παραμένουν, με κορυφαία αυτά της εκκρεμότητας για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ και του Κυπριακού. Ωστόσο οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να διατηρήσουν ανοιχτό τον δίαυλο επικοινωνίας ώστε να μην παράγονται κρίσεις. Από το βορειότερο άκρο της χώρας, από τον ακριτικό Έβρο, όπου το 2020 ο Τ. Ερντογάν εξαπέλυε υβριδική επίθεση, ο κ. Μητσοτάκης δήλωσε: «Επιδιώκουμε καλές σχέσεις με τη γείτονα. Η Ελλάδα δεν αποκλίνει από τις εθνικές θέσεις και θα υπερασπίζεται πάντα με αυτοπεποίθηση την κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Το κάνουμε όμως από θέση ισχύος. Το κάνουμε με τις Ένοπλες Δυνάμεις και με την οικονομία μας θωρακισμένη».
Αποτιμώντας το ταξίδι στην Άγκυρα, η ελληνική πλευρά θεωρεί ότι τα Ελληνοτουρκικά πέρασαν σε μια νέα φάση. Οι τακτικές επαφές, ο μηδενισμός των παραβιάσεων και η μείωση των ροών βοηθούν να προχωρήσει η συζήτηση ένα βήμα παρακάτω, με άλλα λόγια στα… δύσκολα. Κυβερνητικά στελέχη ξεκαθαρίζουν ότι θέματα κυριαρχίας δεν συζητήσαμε στην Άγκυρα και ούτε θα συζητήσουμε στο μέλλον. Ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, πάντως άφησε να εννοηθεί, μιλώντας στην ΕΡΤ, ότι ο ίδιος και ο ομόλογός του Χακάν Φιντάν αναμένουν την εντολή των δύο ηγετών στα επόμενα ραντεβού τους εντός του έτους ώστε να ξεκινήσουν οι συζητήσεις για την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ. Την ίδια ώρα όμως ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών προχωρούσε σε μία ακόμα πρόκληση αναφερόμενος στα θαλάσσια πάρκα. «Εκφράσαμε τις επιφυλάξεις μας στην ελληνική πλευρά για το θέμα αυτό, το οποίο, αν προχωρήσει, θα μπει σε θέματα που αφορούν την υφαλοκρηπίδα. Είναι μία κόκκινη γραμμή που μας προβληματίζει», τόνισε ο κ. Φιντάν.
Η προχθεσινή ήταν η τέταρτη συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού και του Τούρκου προέδρου μέσα σε ένα διάστημα δέκα μηνών. Επίκεινται τρία ακόμα ελληνοτουρκικά ραντεβού ως το τέλος του 2024. Τον Ιούλιο οι δύο ηγέτες θα βρεθούν στην Ουάσινγκτον για τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ. Λίγους μήνες αργότερα, τον Σεπτέμβριο, θα συμπέσουν στη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη, όπου θα γίνει η επόμενη συνάντηση των κυρίων Μητσοτάκη και Ερντογάν, ενώ τον χειμώνα θα συνεδριάσει και το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας στην Άγκυρα, το οποίο προγραμματίζεται μεταξύ Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου. Θα γίνει στην έδρα τους, διότι η προηγούμενη συνεδρίαση του ΑΣΣ έγινε στην Αθήνα (7 Δεκεμβρίου). Εκτιμάται ότι προς το φθινόπωρο θα αρχίσουμε να τεστάρουμε τα «νερά» για το αν πράγματι μπορούμε να τολμήσουμε ένα βήμα πιο κοντά στα… βαθιά. Δηλαδή στον πυρήνα της ελληνοτουρκικής διαφοράς.
Ντόρα: Εμείς δεν είμαστε ρεμπεσκέδες, εύχομαι να μάθει ο Στέφανος «τι εστί υφαλοκρηπίς»
Σφοδρά πυρά κατά του ΣΥΡΙΖΑ εξαπέλυσε η Ντόρα Μπακογιάννη στη σκιά της Συμφωνίας των Πρεσπών και των προκλήσεων της νέας προέδρου της Βόρειας Μακεδονίας, Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα. Η πρώην υπουργός Εξωτερικών, μιλώντας στον Σκάι σχολίασε αρχικά ότι «ο λαϊκισμός και ο εθνικισμός πουλάνε» και στη συνέχεια άσκησε κριτική στον Στέφανο Κασσελάκη λέγοντας πως ο ίδιος και η εξωτερική πολιτική αποτελούν «έννοιες ασύμβατες». «Εύχομαι να μάθει “τι εστί υφαλοκρηπίς”, έχει ακόμα χρόνο», πρόσθεσε μάλλον με ειρωνική διάθεση. Σε ερώτηση για το ενδεχόμενο να υπάρχουν διαφωνίες στο εσωτερικό της κυβερνητικής πλειοψηφίας σε μια ψηφοφορία επί των μνημονίων με τη Βόρεια Μακεδονία, η κυρία Μπακογιάννη απάντησε πως «η ΝΔ είναι πολύ σοβαρό κόμμα» το οποίο πορεύεται με υπευθυνότητα. «Εμείς δεν είμαστε ρεμπεσκέδες», πρόσθεσε.
Η παραπάνω αποστροφή προκάλεσε την αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ. «Το ποιοι είναι “ρεμπεσκέδες” και ποιοι όχι, το αποκάλυψε η ίδια η κ. Μπακογιάννη, στη συνέντευξή της στον ΣΚΑΪ, όταν παραδέχτηκε την πενταετή, σκόπιμη, κωλυσιεργία της κυβέρνησης και του κόμματός της σε ό,τι αφορά την κύρωση των τριών μνημονίων», τονίζεται στη σχετική ανακοίνωση. Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης προτρέπει τη βουλευτή της ΝΔ «να κρατήσει για την ίδια τις συμβουλές περί χρηστής εξωτερικής πολιτικής και να παροτρύνει το κόμμα της να ασκήσει την αναγκαία αυτοκριτική, ιδίως όταν όλες οι πρόσφατες εξελίξεις τούς έχουν εκθέσει στα μάτια ολόκληρης της διεθνούς κοινότητας».
Η «Φραγκοσυριανή» στο παλάτι του «σουλτάνου» και το δείπνο με αγκινάρες
Σε ιδιαίτερα ευχάριστο κλίμα, ακούγοντας τη «Φραγκοσυριανή» του Μάρκου Βαμβακάρη, δείπνησαν ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο φαραωνικού τύπου σαράι του σουλτάνου, που ομολογουμένως άφησε άφωνα τα μέλη της ελληνικής αποστολής. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός έδειξε εντυπωσιασμένος από το χλιδάτο συγκρότημα των 300.000 τετραγωνικών μέτρων με τα 1.150 δωμάτια που είναι γεμάτο κήπους, λίμνες, ιαματικές πηγές και σιντριβάνια. Οι δύο ηγέτες κάθισαν μαζί με τον διερμηνέα τους σε δικό τους τραπέζι και συνομιλούσαν συνεχώς, ωστόσο κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τι ακριβώς διημείφθη.
Οι υπουργοί Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν, μαζί με τον Οικουμενικό Βαρθολομαίο κάθισαν σε άλλο τραπέζι. Όσον αφορά το μενού που προσφέρθηκε, περιλάμβανε αγκινάρες με φρέσκα κουκιά, αρνίσιο μπριζολάκι με φιστίκια, μικρό καυτερό κεμπάπ και ντολμαδάκια, από τα αγαπημένα φαγητά του πρωθυπουργού αφού ήταν σπεσιαλιτέ της μητέρας του Μαρίκας. Πλούσιο ήταν και το επιδόρπιο που εκτός από μπακλαβά και χαλβά περιλάμβανε και καζάν ντιπί. Η τουρκική προεδρία φρόντισε να υπάρχει ορχήστρα που έπαιζε διάφορα τραγούδια με ήχους οθωμανικής και τουρκικής μουσικής, με κανονάκι, ούτι και διάφορα άλλα μουσικά όργανα, ενώ προς τιμή της ελληνικής αντιπροσωπείας έπαιξαν κάποια αγαπημένα ελληνικά τραγούδια, όπως η «Φραγκοσυριανή», «Όλοι οι ρεμπέτες του ντουνιά», «Αποβραδίς ξεκίνησα» κ.ά.
Τις εντυπώσεις, πάντως, έκλεψε το Λευκό Παλάτι. Πρόκειται για ένα οικοδόμημα τεραστίων διαστάσεων που παραπέμπει στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και για πολλούς αποτυπώνει τη μεγαλομανία του Ταγίπ Ερντογάν. Το κόστος του άγγιξε τα 3 δισεκατομμύρια δολάρια και ας σημειωθεί ότι αποψιλώθηκε ένα ολόκληρο δάσος για να χτιστεί. Χαρακτηριστικό είναι πώς άλλαζε η περιοχή χρόνο με τον χρόνο τα τελευταία 15 χρόνια μέχρι να αποκτήσει τη σημερινή μορφή της.
Το Λευκό Παλάτι έχει σάουνες, πισίνες και λίμνες, ειδικό εργαστήριο για ανίχνευση χημικών απειλών, μόνωση ενάντια σε κατασκοπευτικούς κοριούς και φυσικά κήπους με σπάνια λουλούδια. Το παλάτι του σουλτάνου είναι 30 φορές μεγαλύτερο από τον Λευκό Οίκο, 4 φορές από το Μπάκιγχαμ και 12 από το Κρεμλίνο – δεν έχει άδικα τη φήμη του μεγαλύτερου παλατιού που χτίστηκε στον κόσμο τα τελευταία 100 χρόνια. Κάπως έτσι εξηγείται και ο ενθουσιασμός στο βλέμμα του Βλαντίμιρ Πούτιν, όταν το 2018 ο Ερντογάν τον ξεναγούσε στα άδυτα του παλατιού.
Σύντομα θα ξεσκεπάσουν τα ψηφιδωτά οι Τούρκοι
Η βέβηλη μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί ετέθη με οξύτητα από την ελληνική πλευρά στη συνάντηση κορυφής της Άγκυρας, ωστόσο ο τρόπος με τον οποίο ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξέφρασε τη «στενοχώρια μας» -όπως είπε- στον Ταγίπ Ερντογάν στηλιτεύτηκε από τα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Απαντώντας σε αυτές τις φωνές, αλλά και σε κάθε Έλληνα που απογοητεύτηκε από την κίνηση της Τουρκίας, ο υπουργός Εξωτερικών προανήγγελλε εμμέσως πλην σαφώς ότι τα σπουδαία ψηφιδωτά του ιστορικού αυτού βυζαντινού ναού σύντομα θα ξεσκεπαστούν, όπως και τα ψηφιδωτά της Αγίας Σοφίας. Η συγκεκριμένη εξέλιξη καταγράφεται στα θετικά του ταξιδιού του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Άγκυρα, καθώς η Αθήνα θεωρεί ότι ο Ερντογάν έκανε ένα βήμα πίσω, τουλάχιστον επ’ αυτού του ζητήματος.
«Γνωρίζετε ότι είναι πολύ μεγάλης ευαισθησίας για τους Έλληνες πολίτες αλλά και για την ελληνική κυβέρνηση. Το θέσαμε με ιδιαίτερη έμφαση ενώπιον της τουρκικής αντιπροσωπείας. Νομίζω πως άκουσε και ο πρόεδρος Ερντογάν την ευαισθησία της ελληνικής πλευράς. Και η ελπίδα μου είναι ότι το αμέσως επόμενο διάστημα θα έχουμε μια εξέλιξη για το ζήτημα αυτό, η οποία θα μπορεί να διατηρεί τον οικουμενικό και μουσειακό χαρακτήρα του μνημείου», σημείωσε ο Γιώργος Γεραπετρίτης (ΕΡΤ). Ο κ. Γεραπετρίτης, ερωτηθείς αν εννοεί ότι στο εξής δεν θα είναι καλυμμένα με… σεντόνια τα ψηφιδωτά, απάντησε: «Αντιλαμβανόμαστε τη σημασία τού να είναι ακάλυπτα και τα ψηφιδωτά και όσα βρίσκονται εντός του ναού. (…) Δεν πρόκειται να αφήσουμε σε καμία περίπτωση το ζήτημα αυτό».
