Μετά από έναν σύντομο φιλικό χαιρετισμό στα σκαλιά του Λευκού Παλατιού, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ταγίπ Ερντογάν μπήκαν στα βαθιά και φάνηκε ότι υπάρχει μεν αμοιβαία βούληση για συνεργασία μεταξύ των δυο χωρών, οι διαφωνίες όμως παραμένουν. Σε αυτό το φιλικό κλίμα διαφάνηκε κοινός τόπος, ειδικά στα οικονομικά θέματα και στα ζητήματα «χαμηλής πολιτικής», ωστόσο έκδηλη ήταν και η διαφορετική προσέγγιση στα ακανθώδη ζητήματα. Οι δυο ηγέτες διαφώνησαν κυρίως στο θέμα της μουσουλμανικής μειονότητας της Δυτικής Θράκης, στη μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί και στο θέμα της Χαμάς, συμφώνησαν όμως να μιλούν, ακόμη κι αν διαφωνούν. «Μπορούμε να καθιερώσουμε την προσέγγιση αμοιβαίας κατανόησης, όχι ως εξαίρεση, αλλά ως παραγωγική κανονικότητα, που δεν αναιρείται από τις γνωστές διαφορές στις θέσεις μας», δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, κάτι που ως βούληση αποτυπώθηκε και στο κοινό ανακοινωθέν, και λίγο αργότερα σε ανάρτησή του σημείωσε: «Δίπλα στις διαπιστωμένες διαφωνίες που έχουμε με την Τουρκία, μπορούμε να γράφουμε μια παράλληλη σελίδα με τις συμφωνίες μας».
Στις κοινές δηλώσεις ο πρωθυπουργός χαρακτήρισε θετική εξέλιξη την ελληνοτουρκική προσέγγιση, σε μια εποχή δύσκολη για τη διεθνή ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή μας. «Αυτή η προσέγγιση έχει ήδη οδηγήσει σε χειροπιαστά αποτελέσματα με μεγάλο όφελος», δήλωσε και ανέφερε ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τη συμφωνία για την επίσημη ίδρυση ελληνοτουρκικού επιχειρηματικού συμβουλίου. Και οι δύο ηγέτες έθεσαν ως στόχο τα 10 δισ. δολάρια εμπορικής συνεργασίας, από τα 8, που ήταν πέρσι.
ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ
«Και οι δύο λαοί μας, όπως είχα δεσμευτεί, απολαμβάνουν καρπούς σημαντικής πρωτοβουλίας: να μπορούν Τούρκοι να ταξιδεύουν σε δέκα ελληνικά νησιά και η διαδικασία έκδοσης βίζας να διαρκεί μόνο λίγα λεπτά. Και στον κρίσιμο τομέα του Μεταναστευτικού η συνεργασία αποδίδει απέναντι στις παράνομες ροές και τους άθλιους διακινητές», σημείωσε ο κ. Μητσοτάκης. Από την πλευρά του, ο Ταγίπ Ερντογάν εμφανίστηκε αισιόδοξος ότι δεν υπάρχει πρόβλημα, όσο μεγάλο κι αν είναι, που δεν μπορεί να λυθεί, εννοώντας, προφανώς, την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. «Παρά τις διαφορές απόψεων διατηρούμε ανοιχτούς τους διαύλους και εστιάζουμε στη θετική ατζέντα», συμπλήρωσε ο Τούρκος πρόεδρος. Όπως και στην Αθήνα, ο Ερντογάν βάφτισε για μια ακόμη φορά «τουρκική» τη μουσουλμανική μειονότητα της Δυτικής Θράκης «Βλέπουμε το θέμα της μειονότητας ως μία γέφυρα ανθρώπινης φιλίας μεταξύ των δύο χωρών. Προσμένουμε η θετική ατμόσφαιρα στις σχέσεις μας να συμβάλει στην εκπλήρωση των δικαιωμάτων της τουρκικής μειονότητας στην Ελλάδα», είπε, ενώ εμφανίστηκε αμετακίνητος στην θέση των δύο κρατών στην Κύπρο. «Είναι σημαντικό να επιτευχθεί μία δίκαιη λύση στο Κυπριακό στη βάση των πραγματικοτήτων στο νησί. Η υλοποίηση ενός τέτοιου βήματος θα ισχυροποιήσει τη σταθερότητα και τη γαλήνη στην περιοχή», είπε.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός στη συνέχεια έβαλε τα πράγματα στη θέση τους, όταν ήρθε η ώρα να προχωρήσει στη δική του τοποθέτηση, τονίζοντας -όπως έπραξε και στην Αθήνα- πως η μειονότητα δεν είναι τουρκική αλλά μουσουλμανική. «Ο χαρακτηρισμός της μειονότητας ως θρησκευτικής προβλέπεται ρητά στη συνθήκη της Λωζάννης», είπε ο κ. Μητσοτάκης, για να τονίσει την αναντιστοιχία με το γεγονός ότι ο Ελληνισμός της Κωνσταντινούπολης και της Τουρκίας γενικότερα διαρκώς συρρικνώνεται. Ζήτησε δε καλύτερη μεταχείρισή του ελληνικού στοιχείου από την τουρκική πλευρά: «Θα ήταν ευχής έργο αν την ίδια άνθηση (σ.σ. με τους μουσουλμάνους που ζουν στην Ελλάδα) γνώριζε κι ο διαρκώς συρρικνούμενος Ελληνισμός στην Τουρκία», τόνισε ο πρωθυπουργός .
Όπως είχε προαναγγείλει, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε στον Τούρκο πρόεδρο το ζήτημα της μετατροπής της Μονής της Χώρας σε τζαμί. «Είχαμε ευκαιρία να συζητήσουμε τη στενοχώρια μας, τη δυσαρέσκειά μας για το γεγονός ότι η Μονή της Χώρας θα λειτουργήσει ως τέμενος. Κατ’ ελάχιστον είναι πολύ σημαντικό να διαφυλάξουμε την ξεχωριστή πολιτιστική αξία του μνημείου, ώστε να είναι επισκέψιμο από όλους», είπε ο κ. Μητσοτάκης. Στον αντίποδα, ο κ. Ερντογάν υπεραμύνθηκε της απόφασής του, ισχυριζόμενος ότι η Τουρκία είναι χώρα-υπόδειγμα στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. «Η Μονή της Χώρας άνοιξε ξανά σε λατρεία και επίσκεψη, μετά από απόφαση του 2020, και αποδίδουμε μεγάλη σημασία να δοθεί στον κατάλογο πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. Το Καριέ Τζαμί είναι ανοικτό για όλους», είπε.
Κόντρα για Χαμάς, συμφωνία για κατάπαυση του πυρός
Να εμφανιστεί ως ο προστάτης των Παλαιστινίων και «πατερούλης» των απανταχού μουσουλμάνων επιχείρησε για πολλοστή φορά ο Ταγίπ Ερντογάν και χρησιμοποίησε την αποστροφή του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος χαρακτήρισε «τρομοκρατική» την οργάνωση της Χαμάς, για να πάρει εκ νέου τον λόγο στο κλείσιμο των δηλώσεων.
«Η θέση της Αθήνας είναι ότι το Ισραήλ είχε κάθε δικαίωμα να αμυνθεί σε μία αιματηρή και προκλητική εισβολή τρομοκρατών στο έδαφός του, σε μία επίθεση με θύματα αθώους, οι οποίοι δολοφονήθηκαν, απήχθησαν, βασανίστηκαν και μάλιστα από μία τρομοκρατική οργάνωση που δεν εκπροσωπεί τον παλαιστινιακό λαό», είπε ο κ. Μητσοτάκης, για να απαντήσει ο κ. Ερντογάν αμέσως μετά. «Υπάρχει σημαντικό θέμα το οποίο δεν με βρίσκει σύμφωνο. Εγώ δεν θεωρώ τρομοκρατική οργάνωση τη Χαμάς, αντιθέτως η Χαμάς έχει ιδρυθεί το 1947. Είναι μια αντιστασιακή οργάνωση. Αυτή η αντιστασιακή οργάνωση απέναντι στην απώλεια ανθρώπινων ζωών προσπαθεί να δώσει αγώνα προστασίας. Αν ονομάσουμε τη Χαμάς τρομοκρατική οργάνωση, θα ήταν μια βάναυση, μια αδίστακτη προσέγγιση. Άλλωστε κι εσείς δώσατε θετική ψήφος στον ΟΗΕ (σ.σ.: για την αναγνώριση του Παλαιστινιακού Κράτους) και δεν γίνατε συνεργοί, και σας ευχαριστώ γι’ αυτό το πράγμα, αλλά αν την ονομάσετε τρομοκρατική οργάνωση αυτό θα μας λυπούσε», είπε ο Τούρκος πρόεδρος. «Ας συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε, αλλά ας συμφωνήσουμε ότι πρέπει να υπάρξει άμεση κατάπαυση πυρός και πρέπει να προστατευθούν οι άμαχοι Παλαιστίνιοι», ήταν η ανταπάντηση του πρωθυπουργού, με τον κ. Ερντογάν να σημειώνει: «Αυτό μπορεί να γίνει, σας ευχαριστώ».
