Τη δημιουργία μιας Ενιαίας Αγοράς που θα «δαγκώνει» ως παγκόσμιος παίκτης οραματίζεται για την Ευρωπαϊκή Ένωση ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Ενρίκο Λέτα, προτείνοντας ως βασικό εργαλείο πανευρωπαϊκές επιδοτήσεις που θα αντικαταστήσουν τις εθνικές. Ο Ιταλός πολιτικός ετοίμασε την έκθεση για τη βελτίωση της λειτουργίας της Ενιαίας Αγοράς, που του ανέθεσε τον Σεπτέμβριο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, έπειτα από περισσότερες από 400 συναντήσεις, σε 65 ευρωπαϊκές πόλεις, με εκπροσώπους κυβερνήσεων, κομμάτων, συνδικάτων και της κοινωνίας των πολιτών. Εισηγείται έξι συγκεκριμένες παρεμβάσεις:
- Από το 1993 η Ενιαία Αγορά έχει επιτύχει την ελεύθερη διακίνηση προϊόντων, υπηρεσιών, κεφαλαίων και εργαζομένων. Σε αυτές θα πρέπει τώρα να προστεθεί μια πέμπτη διάσταση, που αφορά την ενίσχυση έρευνας, καινοτομίας και εκπαίδευσης, ώστε να βελτιωθεί η ευρωπαϊκή θέση στο διεθνές σκηνικό.
- Η ΕΕ έχει θέσει τους στόχους της δίκαιης, πράσινης και ψηφιακής μετάβασης, έχει μπροστά της τη διεύρυνση και συνειδητοποιεί την ανάγκη ενίσχυσης της άμυνάς της. Όλα αυτά απαιτούν όμως πόρους. Η έκθεση ξεκινά από τον ιδιωτικό τομέα, προτείνοντας τη δημιουργία μιας Ένωσης Αποταμίευσης και Επενδύσεων, που θα έρθει να ολοκληρώσει την Ένωση Κεφαλαιαγορών, ενσωματώνοντας πλήρως τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες στην Ενιαία Αγορά.
Σε σχέση με τα περιθώρια κρατικής χρηματοδότησης, η έκθεση υπογραμμίζει ότι η πρόσφατη χαλάρωση των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων ήταν αναγκαία, αλλά απειλεί να δημιουργήσει εκ νέου διακρίσεις εντός της Εσωτερικής Αγοράς. Εισηγείται λοιπόν οι ενισχύσεις ως εργαλείο να διατηρηθούν αλλά να εξελιχθούν από εθνικό σε κοινοτικό εργαλείο, μέσω ενός μηχανισμού που θα συγκεντρώνει πόρους από όλα τα κράτη-μέλη και θα τους διαθέτει σε πανευρωπαϊκές πρωτοβουλίες και επενδύσεις.
- Την αύξηση του μεγέθους των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, με έμφαση σε τομείς που απαιτούν ριζικό μετασχηματισμό. Η έκθεση υπογραμμίζει ότι η ευρωπαϊκή πραγματικότητα απαιτεί μικρές επιχειρήσεις σε κάποιους κλάδους και αυτό πρέπει να διατηρηθεί. Αντίθετα, συγκέντρωση απαιτείται σε κλάδους όπως η ενέργεια, οι τηλεπικοινωνίες, η αμυντική και η διαστημική βιομηχανία, η περίθαλψη και οι μεταφορές.
- Την καλύτερη κατανομή των ωφελειών της Κοινής Αγοράς μεταξύ πολιτών, επιχειρήσεων και περιφερειών στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής. Μαζί με την ελευθερία μετακίνησης θα πρέπει να διασφαλιστεί και η ελευθερία στην παραμονή, δηλαδή η δυνατότητα δημιουργίας στην περιοχή όπου βρίσκεται ο κάθε πολίτης.
- Τον δραστικό περιορισμό της γραφειοκρατίας σε κοινοτικό επίπεδο, με στόχο την ενοποίηση και απλοποίηση των κανονισμών.
- Τέλος, η έκθεση εξετάζει την αλληλεπίδραση μεταξύ της Ενιαίας Αγοράς και των εξωτερικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει η ΕΕ, δίνοντας έμφαση στη διασφάλιση των εφοδιαστικών αλυσίδων, στις σχέσεις με στρατηγικούς εταίρους και στη διεύρυνση της ΕΕ, για την οποία προτείνεται η δημιουργία ενός Μηχανισμού Αλληλέγγυας Διεύρυνσης που θα διευκολύνει τη σύγκλιση των νέων κρατών-μελών.
Ο δρόμος της Άγκυρας προς Βρυξέλλες περνά από Αθήνα και Λευκωσία
Ικανοποιημένη εμφανίζεται η ελληνική πλευρά μετά τη σύνδεση του Κυπριακού με τις ευρωτουρκικές σχέσεις στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αλλά και στη διατύπωση για πρόοδο των σχέσεων μόνο στο πλαίσιο των αποφάσεων που έχουν ληφθεί τα τελευταία χρόνια. Ύστερα από διαβουλεύσεις, και με δεδομένες τις ελληνικές επιφυλάξεις για την Τουρκία, σε αντίθεση με Γερμανία, Ιταλία και Ισπανία, που επιθυμούσαν μεγαλύτερη στήριξη προς την Άγκυρα, οι ηγέτες κατέληξαν ότι η συνέχιση των διεργασιών για τις σχέσεις με την Τουρκία θα γίνει από τους μόνιμους αντιπροσώπους των κρατών-μελών της ΕΕ και «με την επιφύλαξη πρόσθετων κατευθύνσεων από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο». Πρακτικά αυτό σημαίνει πως τα κράτη-μέλη θα έχουν τον πρώτο και τελευταίο λόγο και θα είναι αυτά που θα δίνουν το πράσινο φως αξιολογώντας κάθε φορά τη στάση της Άγκυρας. Να σημειωθεί πως αρχικά είχε καταγραφεί διαφωνία αναφορικά με το κατά πόσο η αξιολόγηση θα περνούσε από το Συμβούλιο της ΕΕ ή την Κομισιόν, αποδυναμώνοντας σε αυτή την περίπτωση τη δυνατότητα παρέμβασης των κρατών και το μπλοκάρισμα της διαδικασίας, κάτι που έβρισκε αντίθετες την Αθήνα και τη Λευκωσία. Η άλλη θετική διατύπωση των συμπερασμάτων αφορά ευθέως το Κυπριακό. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην επανάληψη και την πρόοδο των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού για την περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας ΕΕ – Τουρκίας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο παραμένει πλήρως προσηλωμένο στη συνολική διευθέτηση εντός του πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ», αναφέρει το σχετικό απόσπασμα.
