Η επίθεση στο ιρανικό προξενείο στη Δαμασκό την 1η Απριλίου άφησε πίσω της νεκρούς έξι κορυφαίους Ιρανούς αξιωματούχος μεταξύ των οποίων και ο διοικητής των Φρουρών της Επανάστασης, Μοχαμάντ Ρεζά Ζαχέντι. Ανώτερος Ισραηλινός αξιωματούχος δήλωσε στο Reuters ότι ήταν «μια πολύ σπάνια ευκαιρία» για το Ισραήλ να εξολοθρεύσει με ένα χτύπημα ορισμένους από τους πιο υψηλόβαθμους διοικητές του μεγαλύτερου εχθρού του. Όμως το χτύπημα ήταν τέτοιο που η Τεχεράνη δεν θα μπορούσε να μην αντιδράσει. Μέχρι και το βράδυ της Παρασκευής, ο πρόεδρος Μπάιντεν σε δημόσιες δηλώσεις του εκλιπαρούσε το Ιράν να συγκρατηθεί. Τελικά, φαίνεται να εισακούστηκε.
Το βράδυ του Σαββάτου 170 drones, 120 βαλλιστικοί πύραυλοι και 30 Κρουζ εξαπολύθηκαν από το Ιράν με στόχο το Ισραήλ, όπως ανακοίνωσαν οι Φρουροί της Επανάστασης. Ακολούθησαν κι άλλα κύματα επιθέσεων με ρουκέτες, πυραύλους και drones από τους Χούθι της Υεμένης, τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου και στρατιωτικές ομάδες στο Ιράκ συμμάχους του Ιράν. Λίγο πριν από τα μεσάνυχτα ο στρατός του Ισραήλ ανακοίνωσε ότι η επίθεση έχει όντως ξεκινήσει.
ΑΠΡΟΣΠΕΛΑΣΤΗ ΑΜΥΝΑ
Μέσα σε λίγα λεπτά αμερικανικά μαχητικά έλαβαν θέσεις πάνω από Συρία και Ιράκ, αρχίζοντας να καταρρίπτουν drones και πυραύλους. Βοηθήθηκαν από γαλλικά αεροσκάφη-ραντάρ, ενώ βρετανικά μαχητικά σηκώθηκαν από βάσεις στην Κύπρο, για να αντικαταστήσουν τα αμερικανικά στις θέσεις που προηγουμένως κατείχαν και να συμμετάσχουν απευθείας στην αναχαίτιση των drones. Πολλά εξ αυτών καταρρίφθηκαν, επίσης, από αεροσκάφη της Ιορδανίας, στον εναέριο χώρο του βασιλείου.
Σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση από το Τελ Αβίβ, τα drones και οι πύραυλοι Κρουζ δεν έφτασαν μέχρι το Ισραήλ, σε αντίθεση με τους βαλλιστικούς πυραύλους. Αυτούς τους ανέλαβε η πυραυλική ασπίδα «Σιδερένιος Θόλος» για επιθέσεις μικρού βεληνεκούς και η «Σφεντόνα του Δαβίδ» για πυραύλους μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς.
Τελικά, μόνο μερικοί πύραυλοι κατάφεραν να πλήξουν τη μεγάλη αεροπορική βάση στο Νοβατίμ, στην έρημο Νεγκέβ του Νοτίου Ισραήλ, προκαλώντας μικρές ζημιές, σύμφωνα με το Τελ Αβίβ. Η Τεχεράνη υποστηρίζει ότι τη βάση έπληξαν 15 πύραυλοι, οι οποίοι προκάλεσαν σοβαρές ζημιές. Από θραύσματα πυραύλων που καταρρίφθηκαν τραυματίστηκε σοβαρά ένα 9χρονο κοριτσάκι.
Λίγο πριν από τις 2.30 το ξημέρωμα της Κυριακής, ο ισραηλινός στρατός δήλωσε ότι στα ραντάρ δεν εντοπίζονται άλλα κύματα επίθεσης. Τα ξημερώματα η μόνιμη ιρανική αντιπροσωπεία στον ΟΗΕ ανακοίνωσε ότι ολοκληρώθηκε η επιχείρηση «Ειλικρινής Υπόσχεση», που υπήρξε νόμιμη αυτοάμυνα, στο πλαίσιο του άρθρου 51 του Καταστατικού Χάρτη.
Η ΤΕΧΕΡΑΝΗ
Το πρωί της Κυριακής, ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων του Ιράν, Μοχαμάντ Μπαγερί, μιλώντας στην τηλεόραση υποστήριξε ότι η επιχείρηση «διεξήχθη με επιτυχία και πέτυχε όλους τους στόχους της». Ανέφερε ότι οι δύο εγκαταστάσεις που στοχοθετήθηκαν ήταν το κέντρο πληροφοριών που έδωσε το υλικό για το πλήγμα στο ιρανικό προξενείο και η αεροπορική βάση του Νοβατίμ από την οποία απογειώθηκαν τα αεροσκάφη F-35 που το βομβάρδισαν. «Δεν έχουμε καμιά πρόθεση να συνεχίσουμε αυτή την επιχείρηση, όμως αν το σιωνιστικό καθεστώς αναλάβει κάποια δράση εναντίον της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, είτε στο έδαφός μας είτε στα κέντρα που μας ανήκουν στη Συρία ή αλλού, η επόμενη επιχείρησή μας θα είναι πολύ μεγαλύτερη απ’ αυτή», προειδοποίησε.
Το ιρανικό καθεστώς δείχνει να θέλει να κατευνάσει στο εσωτερικό όλους όσοι απαιτούσαν αντίδραση, χωρίς να κλιμακωθεί ανεξέλεγκτα η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή. Σε αυτό συνηγορεί και η δήλωση του υπουργού Εξωτερικών του Ιράν, Χοσεΐν Αμίρ-Αμπντολαχιάν, πως η Τεχεράνη είχε ενημερώσει 72 ώρες νωρίτερα τις ΗΠΑ ότι οι επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ θα ήταν «περιορισμένες» και για αυτοάμυνα. Ενημέρωση είχαν και τα γειτονικά κράτη. Ερώτημα παραμένει κατά πόσο θα απαντήσει στη συμμετοχή της Ιορδανίας στην αναχαίτιση των επιθέσεων, καθώς είχε προειδοποιήσει τα γειτονικά κράτη ότι θα επιτεθεί σε όποιο σταθεί στον δρόμο του.
Το σημαντικότερο ερώτημα, βέβαια, αφορά την απάντηση του Ισραήλ. Χθες το απόγευμα συνεδρίασε το πολεμικό υπουργικό συμβούλιο για να λάβει τη σχετική απόφαση. Από νωρίς το πρωί ο Λευκός Οίκος άφηνε να διαρρέει μέσω του CNN πως σε τηλεφωνική συνομιλία με τον Νετανιάχου ο Μπάιντεν ξεκαθάρισε ότι οι ΗΠΑ δεν θα συμμετάσχουν σε επιθετικές επιχειρήσεις κατά του Ιράν, καθώς κάτι τέτοιο θα μπορούσε να οδηγήσει σε περιφερειακό πόλεμο με καταστροφικές συνέπειες. Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα της «Washington Post» το Ιράν διαθέτει επαρκείς ποσότητες ουρανίου υψηλού εμπλουτισμού, που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο για την κατασκευή τουλάχιστον τριών πυρηνικών βομβών εντός λίγων εβδομάδων. Το Ιράν θα χρειαζόταν ακόμη μερικούς μήνες για να κατασκευάσει «βρόμικη» πυρηνική βόμβα και δύο χρόνια για την κατασκευή πυρηνικής κεφαλής, που θα μπορούσε να τοποθετηθεί σε πύραυλο. Το Ισραήλ, από την πλευρά του, διαθέτει πυρηνικό οπλοστάσιο από τα τέλη της δεκαετίας του 1960.
Παγκόσμια ανησυχία τι θα ακολουθήσει
Με το Ιράν να έχει ανακοινώσει ότι η επίθεση έχει ολοκληρωθεί, αλλά και να έχει προειδοποιήσει ότι σε επόμενο λάθος του Ισραήλ η απάντηση θα είναι πιο σκληρή, και το Τελ Αβίβ από την πλευρά του να δηλώνει ότι θα δώσει σκληρή απάντηση στο Ιράν, ο πλανήτης παρακολουθεί ανήσυχος τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, με το ερώτημα όλων να είναι «τι ακολουθεί;».
Ο απεσταλμένος του Sky News στις ΗΠΑ, Μαρκ Στόουν, επιχειρεί μια πρώτη ανάλυση όσων δραματικών συνέβησαν τη νύχτα και προσπαθεί να απαντήσει στο ερώτημα αυτό: «“Τι έπεται;”. Είναι μια ερώτηση που έχει τεθεί με αγωνία πάρα πολλές φορές τους τελευταίους έξι μήνες.
Και αναμφίβολα το ερώτημα αποτέλεσε το επίκεντρο της βραδινής τηλεφωνικής συνομιλίας μεταξύ του προέδρου Μπάιντεν και του πρωθυπουργού Νετανιάχου. Η θεαματική επίθεση του Ιράν με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους κατά του Ισραήλ είναι πραγματικά πρωτοφανής. Μια περιοχή που ήδη ταλανίζεται από τις επιθέσεις της Χαμάς και τα ισραηλινά αντίποινα στη Γάζα συγκλονίζεται ξανά. Η αμερικανική ηγεσία και η επιρροή της, που έχουν δοκιμαστεί επανειλημμένα, υφίστανται ακόμη μεγαλύτερη πίεση. Αυτή τη φορά όμως το ερώτημα για τον πρόεδρο Μπάιντεν είναι ο ολοκληρωτικός πόλεμος ή όχι στη Μέση Ανατολή. Είναι το σενάριο που φοβόταν περισσότερο από την 7η Οκτωβρίου.
Χωρίς αμφιβολία, αυτή η στιγμή είναι η πιο επικίνδυνη μέχρι σήμερα, με μεγάλη διαφορά. Μια άμεση επίθεση από το Ιράν, από ιρανικό έδαφος, εναντίον του Ισραήλ είναι μια κόκκινη γραμμή που έχει ξεπεραστεί στο Τελ Αβίβ.
Το έναυσμα του Ιράν ήταν μια άλλη πρωτοφανής στιγμή και μια άλλη κόκκινη γραμμή που ξεπεράστηκε, την 1η Απριλίου, όταν ένας πύραυλος προσγειώθηκε στο ιρανικό προξενείο στη Δαμασκό της Συρίας, σκοτώνοντας 16 ανθρώπους. Η ισραηλινή αφορμή για αυτό; Η κακόβουλη περιφερειακή συμπεριφορά του Ιράν, όπως θα έλεγαν. Μπορείτε να δείτε πώς εξελίσσεται αυτό. Αυτό εξηγεί τα βλοσυρά πρόσωπα του Αμερικανού προέδρου και των αξιωματούχων του στην αίθουσα εκτάκτων καταστάσεων του Λευκού Οίκου κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Ακόμα και αν αναχαιτίστηκαν τόσα πολλά drones και πύραυλοι και παρά το γεγονός ότι δεν υπήρξε σενάριο μαζικών απωλειών, οι Ισραηλινοί θα αισθάνονται βαθιά ευάλωτοι και η ισραηλινή κυβέρνηση μπορεί να αισθανθεί υποχρεωμένη να προβεί σε αντίποινα.
Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο το Ιράν αντεπιτέθηκε μετά την επίθεση στο προξενείο της Δαμασκού. Είναι επίσης ο λόγος για τον οποίο το Ισραήλ μπορεί να μην είναι σε θέση να αγνοήσει το κύμα drones και πυραύλων της Τεχεράνης το Σαββατοκύριακο. Ποτέ στην ιστορία του το Ισραήλ δεν αντιμετώπισε μια τέτοια αεροπορική επίθεση.
Και φυσικά, στον Λευκό Οίκο τα γνωρίζουν όλα αυτά πάρα πολύ καλά. Αλλά όλοι γνωρίζουμε επίσης ότι η σχέση ΗΠΑ – Ισραήλ έχει υποστεί σοβαρή πίεση από τη Γάζα.
Η δοκιμασία του προέδρου Μπάιντεν τώρα είναι να ισορροπήσει τη δράση και την αντίδραση ενός έθνους που αντιμετωπίζει μια στιγμή που θα νιώθει εσωτερικά ότι είναι υπαρξιακή με τις συνέπειες ενός ολοκληρωτικού περιφερειακού πολέμου. Η βία των Εβραίων εποίκων στη Δυτική Όχθη, οι επιθέσεις της Χεζμπολάχ από τον νότιο Λίβανο και η συνεχιζόμενη καταστροφή στη Γάζα κινδυνεύουν να επιδεινώσουν το χάος.
Οι ενέργειες του Ιράν ήταν περισσότερες από ό,τι θα περίμενε κανείς. Μια άνευ προηγουμένου και εξαιρετικά επικίνδυνη επίθεση κατά του Ισραήλ. Ήταν μια ακραία προσπάθεια να αποκατασταθεί η αποτροπή. Αυτό λειτουργεί και προς τις δύο κατευθύνσεις. Μόλις πριν από έξι μήνες, λίγες ημέρες πριν από την 7η Οκτωβρίου, ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του προέδρου Μπάιντεν, Τζέικ Σάλιβαν, έγραφε ότι “η περιοχή είναι πιο ήσυχη από ό,τι ήταν εδώ και δεκαετίες… Έχουμε αποκλιμακώσει τις κρίσεις στη Γάζα και έχουμε αποκαταστήσει την άμεση διπλωματία…”. Ήταν θεαματικά παραπλανημένος».
Μόνιμη κατάπαυση του πυρός και όχι εκεχειρία ζητά η Χαμάς
Ανοιχτή σε ανταλλαγή των ομήρων που συνεχίζει να κρατά με φυλακισμένα μέλη της δηλώνει η Χαμάς. Το Σάββατο η ισλαμιστική οργάνωση απάντησε αρνητικά στην πρόταση που έλαβε την περασμένη Δευτέρα για εκεχειρία. Με τη μεσολάβηση Αιγύπτου και Κατάρ διαμήνυσε ότι «επαναβεβαιώνει την προσήλωσή της στα αιτήματα για μόνιμη κατάπαυση του πυρός, αποχώρηση του στρατού κατοχής από ολόκληρη τη Λωρίδα της Γάζας, επιστροφή των εκτοπισμένων στις περιοχές και τους τόπους διαμονής τους, εντατικοποίηση της ανθρωπιστικής βοήθειας και έναρξη της ανοικοδόμησης».
Σύμφωνα με το Reuters όμως, η Χαμάς δηλώνει διατεθειμένη να προχωρήσει με την ανταλλαγή των 133 ομήρων, που πιστεύεται ότι συνεχίζει να κρατά. Αντιθέτως η Μοσάντ κρίνει ότι η Χαμάς «δεν θέλει ανθρωπιστική συμφωνία ούτε να επιστρέψουν οι όμηροι». Σε ανακοίνωση που αναρτήθηκε σε πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης υποστηρίζει ότι ο επικεφαλής της Χαμάς στη Γάζα, Γιαχία Σινουάρ, «συνεχίζει να εκμεταλλεύεται τις εντάσεις με το Ιράν» και θέλει να εξασφαλίσει «κλιμάκωση στην περιοχή». Το Ισραήλ «θα συνεχίσει να εργάζεται με όλες του τις δυνάμεις για την επίτευξη των στόχων του πολέμου εναντίον της Χαμάς και θα αναποδογυρίσει και την τελευταία πέτρα για να επιστρέψουν οι όμηροι από τη Γάζα», συνεχίζει η ανάρτηση. Από την πλευρά του ο πολιτικός ηγέτης της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, υποστήριξε ότι, αν και το Ισραήλ μόλις σκότωσε μέλη της οικογένειάς του, εκείνος συνεχίζει να επιδιώκει την επίτευξη συμφωνίας.
