Με επιστολή του προς στο Κογκρέσο ο Αμερικανός πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, ζητά να εγκριθεί η πώληση των F-16 στην Τουρκία. Όρους, ώστε να μη χρησιμοποιηθούν σε βάρος της Ελλάδας τα μαχητικά, θέλει να θέσει η Ελλάδα. Τη στιγμή που η εφημερίδα «New York Times» μιλά για φερόμενο έγγραφο της Τουρκίας προς το State Department, σύμφωνα με το οποίο ο τουρκικός στρατός δεσμεύεται να αποκλιμακώσει τυχόν εντάσεις με την Ελλάδα στο Αιγαίο.
Ελληνικές διπλωματικές πηγές ξεκαθαρίζουν ότι το έγγραφο Μπάιντεν είναι μια επιστολή προθέσεων, που εκφράζει τη γνωστή βούληση της αμερικανικής κυβέρνησης. Δεν είναι το επίσημο αίτημα του State Department προς το Κογκρέσο, το οποίο εκκινεί επισήμως τη διαδικασία. Η Αθήνα τονίζει ότι ουδείς μπορεί να εμποδίσει τις ΗΠΑ να πωλήσουν αμυντικό εξοπλισμό σε άλλη χώρα του ΝΑΤΟ. Δεν δέχεται, όμως, αυτός ο εξοπλισμός να στρέφεται κατά τρίτου μέλους της συμμαχίας. Γι’ αυτό και η χώρα μας προχωρά σε ενέργειες για να επιβληθούν όροι, ώστε να μην κάνουν οι Τούρκοι παραβιάσεις και υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά με F-16. Ενδεχομένως οι όροι αυτοί να αποτυπωθούν στο επίσημο αίτημα που θα στείλει ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, στο Κογκρέσο. Υπενθυμίζεται ότι στις 6 Φεβρουαρίου, ο Γιώργος Γεραπετρίτης θα συναντηθεί με τον ομόλογό του στην Ουάσινγκτον, στο πλαίσιο του στρατηγικού διαλόγου Ελλάδας – ΗΠΑ. Προφανώς, θα συζητηθεί και το θέμα των F-35.
Νέα αεροσκάφη
Αρμόδιες πηγές ξεκαθαρίζουν ότι η χώρα μας θα αγοράσει τα μαχητικά πέμπτης γενιάς από τις ΗΠΑ και οι διαδικασίες θα γίνουν σύντομα. Είναι θέμα χρόνου τα F-35 και ό,τι άλλο πάρουμε, έλεγαν με νόημα διπλωματικές πηγές και τόνιζαν ότι η Ελλάδα δεν ακολουθεί συνδιαλλακτική πολιτική. Τα ελληνικά F-35 δεν συνδέονται με τα τουρκικά F-16. Στον αντίποδα, σύμφωνα με τα όσα δήλωσε στο Reuters ο απεσταλμένος των ΗΠΑ στην Τουρκία, Τζεφ Φλέικ, η υπογραφή του Ταγίπ Ερντογάν για την είσοδο της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ σίγουρα θα «ξεκλειδώσει» την πώληση των μαχητικών στην Άγκυρα.
Προστασία της ναυσιπλοΐας
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί στην Αθήνα η κλιμάκωση της κρίσης στην Μέση Ανατολή και η διάχυση της κρίσης στην Ερυθρά Θάλασσα, μετά και την εμπλοκή των ανταρτών Χούθι. Σύντομα η Ελλάδα θα στείλει φρεγάτα στο Σουέζ -με επικρατέστερη επιλογή την «Ύδρα»- στο πλαίσιο της διεθνούς επιχείρησης «Prosperity Guardian». Δεν αποκλείεται η ίδια φρεγάτα να επιχειρήσει και στο πλαίσιο ευρωπαϊκής αποστολής. Στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων που έγινε τη Δευτέρα στις Βρυξέλλες συζητήθηκε η ιδέα μιας ευρωπαϊκής Τask Force. Για την ώρα, όμως, το project αυτό δεν έχει πάρει σάρκα και οστά. Αν εντέλει γίνει, η Ελλάδα θα συμμετάσχει με το ίδιο πλοίο σε δύο ξεχωριστές αποστολές που θα συντονίζονται μεταξύ τους με στόχο την προστασία της ναυσιπλοΐας. Η ελληνική συμμετοχή θα περιορίζεται σε ρόλο αμυντικό και συνοδείας. Όχι επιθετικό.
«Πρέπει να είμαστε alert για τυχόν επέκταση των εχθροπραξίων», σχολίαζαν διπλωματικές πηγές για την κατάσταση που επικρατεί στην ευρύτερη περιοχή. Εντός της ημέρας αναμένεται η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης σχετικά με την κατάπαυση πυρός. Το καλό είναι ότι το Ισραήλ εκπροσωπήθηκε νομικά. Ωστόσο, εκτιμάται ότι όποια κι αν είναι η απόφαση του δικαστηρίου, δεν θα είναι δεσμευτική και άρα, ενδεχομένως, να μην εισακουστεί από το Ισραήλ. Στο μεταξύ, το Κατάρ -που συνομιλεί με τη Χαμάς-, εξακολουθεί να παίζει διαμεσολαβητικό ρόλο για την απελευθέρωση των ομήρων. Σημαντικό ρόλο στην κρίση διαδραματίζει και η Ελλάδα, καθώς είναι η μόνη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συνομιλεί σε ανώτερο επίπεδο τόσο με το Ισραήλ όσο και με τον αραβικό κόσμο.
Σκληρή γραμμή για το «θέμα Μπελέρη»
Το άλλο μέτωπο που παραμένει ανοιχτό για την ελληνική διπλωματία είναι το ελληνοαλβανικό. Διπλωματικές πηγές ξεκαθαρίζουν ότι το -καταγεγραμμένο σε επιστολή του υπουργού Εξωτερικών προς την Ευρωπαϊκή Ένωση- ελληνικό μπλόκο για την ευρωπαϊκή πορεία της Αλβανίας δεν θα αρθεί, όσο η γειτονική χώρα δεν σέβεται το κράτος δικαίου. Συγκρατείται θετικά το γεγονός ότι υπάρχει δικαστική απόφαση που έχει ορίσει δήμαρχο Χειμάρρας τον εκλεγμένο από την Ομογένεια Φρέντη Μπελέρη. Συγκρατείται επίσης θετικά ότι ο Αλβανός πρωθυπουργός Έντι Ράμα αναγνωρίζει το εκλογικό αποτέλεσμα. Η ίδια απόφαση όμως λέει ότι δεν μπορεί να παραμείνει δήμαρχος ο ηττημένος Γιώργος Γκόρος. Άρα αυτό που περιμένει η Ελλάδα για να σταθμίσει την αντίδρασή της είναι να αναλάβει ένας μεταβατικός δήμαρχος μέχρι να τελειώσει η δικαστική περιπέτεια του Φ. Μπελέρη. Εξυπακούεται ότι ο προσωρινά εκτελών χρέη δημάρχου δεν θα πρέπει να είναι ένας ακόμη εκλεκτός του Ράμα.
Ο χάρτης για τη νέα συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν
Εν μέσω αυτού του ασταθούς γεωπολιτικού περιβάλλοντος, η χώρα μας επιδιώκει να διατηρήσει το εύθραυστο καλό κλίμα στα Ελληνοτουρκικά. Σύμφωνα με πληροφορίες, η επόμενη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ταγίπ Ερντογάν θα γίνει τον Απρίλιο ή τον Μάιο στην Άγκυρα.
Μέχρι τότε όμως θα προηγηθούν κρίσιμα υπουργικά ραντεβού, όπως είχε γράψει η «Α» από τις 7 Δεκεμβρίου, ανήμερα της επίσκεψης του Τούρκου προέδρου στην Αθήνα. Στις 2 Φεβρουαρίου ο υφυπουργός Εξωτερικών, Κώστας Φραγκογιάννης, θα μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη για να συνομιλήσει με τον Τούρκο ομόλογό του Μπουράκ Ακσαπάρ για τη λεγόμενη «θετική ατζέντα».
Ενώ στην Πόλη θα βρεθεί και πολυπληθής επιχειρηματική ομάδα για ένα μεγάλο business forum. Στις 11 Μαρτίου θα πραγματοποιηθεί στην Άγκυρα ο νέος γύρος του πολιτικού διαλόγου Ελλάδας – Τουρκίας. Για τον λόγο αυτόν, η υφυπουργός Εξωτερικών, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, θα πάει στην τουρκική πρωτεύουσα. Οι συζητήσεις της με τον Μπ. Ακσαπάρ θα εστιάσουν στο Μεταναστευτικό και στην Πολιτική Προστασία.
Προς το παρόν δεν έχει ανοίξει η συζήτηση για τις θαλάσσιες ζώνες. Διπλωματικοί κύκλοι εξηγούν ότι πρέπει να ωριμάσουν οι συνθήκες προτού μπούμε στα «βαθιά» της ελληνοτουρκικής διαφοράς. Τέλος, τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) θα πραγματοποιηθούν στο εγγύς μέλλον και σίγουρα πριν από την ανοιξιάτικη συνάντηση των δύο ηγετών.
Το «αγκάθι» της Λιβύης και οι κινήσεις της Αθήνας
Αρνητικό παράγοντα στην ελληνοτουρκική προσπάθεια εξομάλυνσης των διμερών μας σχέσεων αποτελεί η Λιβύη. Η κίνησή της να ανακηρύξει συνορεύουσα ζώνη στα 24 ναυτικά μίλια προς Βορρά, δηλαδή νοτίως της Κρήτης, επιχειρώντας «κλείσιμο» της Σύρτης, προφανώς έγινε με τουρκικές πλάτες. Εξέλιξη που επηρεάζει πρωτίστως την Αίγυπτο, δευτερευόντως την Ιταλία, τη Μάλτα και μετά την Ελλάδα. Η χώρα μας απάντησε στέλνοντας μία νομικά τεκμηριωμένη επιστολή στον ΟΗΕ.
Μία επιστολή που, σύμφωνα με πληροφορίες, εστάλη την ημέρα που ο Γιώργος Γεραπετρίτης βρισκόταν στο Κάιρο. Προηγήθηκαν συνομιλίες του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αλ Σίσι και με τον Αιγύπτιο ομόλογό του Σάμεχ Σούκρι. Η συναντίληψη Αθήνας – Καΐρου για το θέμα της Λιβύης επανεπιβεβαιώθηκε, γεγονός που δίνει στην Ελλάδα ένα επιπλέον αβαντάζ.
Κοινώς, δημιουργούμε ισχυρές συμμαχίες ώστε να έχουμε ισχυρό ρόλο επί των προσπαθειών Τρίπολης και Άγκυρας να δημιουργήσουν τετελεσμένα στην περιοχή. Διπλωματικοί κύκλοι αναφέρουν πάντως ότι η Ελλάδα θα ήθελε στο μέλλον, όταν το επιτρέψουν οι πολιτικές συνθήκες, να προχωρήσει σε οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με τη Λιβύη. Νόμιμη οριοθέτηση, σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο. Όχι παράνομη, όπως ήταν η τουρκολιβυκή συμφωνία.
