Η παρουσίαση της μελέτης «Generative AI Greece 2030: Τα ενδεχόμενα μέλλοντα της Παραγωγικής Τεχνητής Νοημοσύνης (ΠΤΝ) στην Ελλάδα» βρέθηκε στο επίκεντρο σύσκεψης υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στο Μέγαρο Μαξίμου. Τη συγκεκριμένη μελέτη εκπόνησε το φθινόπωρο του 2023 το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών και το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», με την υποστήριξη της Ειδικής Γραμματείας Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού, στο πλαίσιο πρωτοβουλιών για την ανάδειξη της τεχνητής νοημοσύνης σε εθνική προτεραιότητα, όπως έχει ανακοινώσει ο πρωθυπουργός, μετά και τη σύσταση της Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Τεχνητή Νοημοσύνη, που θα παράξει και την εθνική στρατηγική.
Η έρευνα παρουσιάστηκε στον πρωθυπουργό από τον ειδικό γραμματέα Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού, Γιάννη Μαστρογεωργίου, τον αντιπρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής και Τεχνοηθικής και μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Τεχνητή Νοημοσύνη, Χαράλαμπο Τσέκερη, και τον διευθυντή Έρευνας στο Ινστιτούτο Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος» και μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Τεχνητή Νοημοσύνη, Ευάγγελο Καρκαλέτση.
Η έρευνα παρουσιάζει τάσεις, δυνατότητες, προκλήσεις, αβεβαιότητες και πιθανές επιλογές που θα διαμορφώσουν το μέλλον του οικοσυστήματος της παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης στη χώρα, ενώ παρέχει ένα πλαίσιο προτεινόμενων στρατηγικών πρωτοβουλιών και συστάσεων πολιτικής, με κύριο στόχο να αντλήσει από τη συλλογική γνώση και τις προορατικές («foresight» είναι ο όρος στα αγγλικά) αντιλήψεις ειδικών και εμπειρογνωμόνων, όσον αφορά τον αντίκτυπο του εγχώριου οικοσυστήματος της παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης, με χρονικό ορίζοντα το 2030.
Στη σύσκεψη συμμετείχαν ακόμη ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, ο υπουργός Επικρατείας Σταύρος Παπασταύρου, ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος και ο υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ και κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης.
Τα τέσσερα σενάρια
Να σημειωθεί ότι η έρευνα παρουσιάζει τέσσερα σενάρια για τις πιθανές εναλλακτικές εικόνες του μέλλοντος της παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης στην Ελλάδα του 2030. Το πρώτο φέρει την ονομασία «τεχνοκοινωνική επιτάχυνση», όπου ο κόσμος περιγράφεται ως ευπροσάρμοστος και απελευθερωμένος από τεχνοφοβικές αγκυλώσεις, ενώ η αειφορία και η αξία του οικοσυστήματος της παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης βρίσκονται σε υψηλό επίπεδο, μαζί με ένα αρκετά ανθεκτικό φιλελεύθερο πολιτικό σύστημα.
Στο δεύτερο σενάριο, τον «τεχνο-νάνο», κυριαρχεί μεν η ανοιχτή οικονομία και μια δέσμη ευνοϊκών πολιτικών προθέσεων, ωστόσο το οικοσύστημα της παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης χάνει τη δυναμική του και δεν αποτελεί προτεραιότητα λόγω υπερβολικών ρυθμίσεων και αυστηρών γραφειοκρατικών κανονισμών.
Το τρίτο σενάριο περιγράφεται με τον όρο «τεχνοκοινωνική βραδυπορία» και αντιπροσωπεύει ένα καχεκτικό ή υπανάπτυκτο οικοσύστημα παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης σε έναν κλειστό και τεχνοφοβικό κόσμο, παράλληλα με μια σημαντική ένδεια ηθικών και ρυθμιστικών πλαισίων, δημόσιων πολιτικών και θεσμικών παρεμβάσεων.
Το τέταρτο σενάριο απεικονίζει έναν «τεχνο-γίγαντα» με γυάλινα πόδια και αντιπροσωπεύει ένα οικοσύστημα παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης που αντανακλά μεν την παγκόσμια τεχνολογική έκρηξη, αλλά μέσα σε ένα κοινωνικό, πολιτισμικό και πολιτικό περιβάλλον που αδυνατεί να μετατρέψει την ταχύτητα σε προσαρμογή, να ενσωματώσει τις σύγχρονες τεχνοεξελίξεις και να αξιοποιήσει τις δυνατότητες και ευκαιρίες που αυτές προσφέρουν.
Στο πλαίσιο της έρευνας και κατόπιν διεξοδικής προκαταρκτικής έρευνας συστηματικής βιβλιογραφικής επισκόπησης και πολυμεθοδικής ανίχνευσης του ορίζοντα (horizon scanning), πραγματοποιήθηκαν συνεντεύξεις με τη χρήση ερωτηματολογίων. Οι πληροφορητές είναι ένα πλούσιο και κατά το δυνατόν συμπεριληπτικό σύνολο 30 ειδικών, οι οποίοι εκπροσωπούν διάφορους εμπλεκόμενους φορείς (δημόσια διοίκηση, ερευνητική-ακαδημαϊκή κοινότητα, επιχειρήσεις-ιδιωτικός τομέας και κοινωνία πολιτών, επαγγελματικοί και επιστημονικοί φορείς) και ασχολούνται συστηματικά με την παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη, προκειμένου να αξιολογηθεί μια σειρά υποθέσεων και δηλώσεων σχετικά με το μέλλον (ή μάλλον τα ενδεχόμενα μέλλοντα) της παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης στη χώρα μέχρι το 2030.
