Ύστερα από μιάμιση ώρα συζήτησης κεκλεισμένων των θυρών, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ταγίπ Ερντογάν προχώρησαν σε κοινές δηλώσεις στα ελληνικά και τουρκικά ΜΜΕ. Η αίθουσα ήταν κατάμεστη, μιας και, εκτός από υπουργούς και τεχνικούς, τελικά επετράπη και σε επτά Έλληνες και επτά Τούρκους δημοσιογράφους να παραστούν. Τον λόγο πήρε πρώτος ο οικοδεσπότης κ. Μητσοτάκης. Κατά το «Κυριάκο, φίλε μου», ο Έλληνας πρωθυπουργός απευθύνθηκε στον Τούρκο πρόεδρο λέγοντάς του «αγαπητέ Ταγίπ». Ύστερα χαρακτήρισε ξεχωριστή τη χθεσινή μέρα και αναφέρθηκε στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας ως «ένα γεγονός το οποίο από μόνο του σηματοδοτεί την πρόθεση των δύο χωρών μας να αναζητήσουν νέους δημιουργικούς δρόμους στις μεταξύ τους σχέσεις».
Ο Κ. Μητσοτάκης επεσήμανε ότι στο διάστημα το οποίο μεσολάβησε «αντιμετωπίσαμε πρωτόγνωρες προκλήσεις, που δεν γνωρίζουν σύνορα» και είπε ότι «οι διμερείς μας σχέσεις γνώρισαν διακυμάνσεις, που κάποιες στιγμές τις απείλησαν επικίνδυνα και μαζί τους την ασφάλεια και την ειρήνη στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι εξαιρετικά σημαντικό ότι τους τελευταίους μήνες οι δύο χώρες βαδίζουν σε ένα πιο ήρεμο μονοπάτι». Πιστός στη βούλησή του για διατήρηση των ήρεμων νερών, ο Έλληνας πρωθυπουργός επανέλαβε πως οι δύο χώρες οφείλουν να ζουν ειρηνικά. Αργότερα ο κ. Μητσοτάκης σε ανάρτησή του στα social media εξέφραζε τη χαρά του για το προσεχές ταξίδι του, την άνοιξη, στην Τουρκία, δηλώνοντας και πάλι πως η καλή γειτονία αποτελεί μονόδρομο.
Από την πλευρά του ο Τούρκος πρόεδρος είχε ένα εξαιρετικά μειλίχιο ύφος. Ένα ύφος που δεν θύμιζε σε τίποτα την προ σεισμών συμπεριφορά του. Επανέφερε, βέβαια, τις γνωστές θέσεις του, λέγοντας ότι η Ελλάδα και η Τουρκία μοιράζονται την ίδια θάλασσα, αλλά «το έσωσε» συμπληρώνοντας ότι «είναι φυσικό να υπάρχουν προβλήματα ανάμεσα στις δύο χώρες, πόσω μάλλον ανάμεσα σε δύο αδέλφια».
«Να γίνουμε παράδειγμα»
Η επίθεση φιλίας εκ μέρους του Τούρκου προέδρου συνεχίστηκε. «Εμείς θέλουμε να μετατρέψουμε το Αιγαίο σε μια θάλασσα ειρήνης και συνεργασίας. Επιθυμούμε να γίνουμε παράδειγμα σε όλο τον κόσμο με τα κοινά βήματα που θα κάνουμε ως Τουρκία και Ελλάδα. Το λέω ανοιχτά. Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα μεταξύ μας τόσο μεγάλο το οποίο να μην μπορεί να επιλυθεί, αρκεί να κινηθούμε με καλή πίστη, να επικεντρωθούμε στη μεγάλη εικόνα», κατέληξε.
Στις κοινές δηλώσεις τους οι δύο ηγέτες ανακοίνωσαν ότι θα συναντηθούν ξανά. Σύντομα μάλιστα. Την άνοιξη του 2024 ο Κ. Μητσοτάκης θα επισκεφθεί την Άγκυρα κατόπιν πρόσκλησης του Τ. Ερντογάν, ενώ λίγους μήνες μετά οι δυο τους θα συμπέσουν και στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ που θα πραγματοποιηθεί στην Ουάσινγκτον. Στο περιθώριο της Συνόδου αναμένεται να έχουν ακόμα ένα τετ α τετ. Θα προηγηθούν συναντήσεις υπουργών. Ο υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, θα γίνει δεκτός από τον Γιώργο Γεραπετρίτη τον Ιανουάριο στην Αθήνα, ενώ οι υφυπουργοί Εξωτερικών, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και Κώστας Φραγκογιάννης, θα βρεθούν τον Φεβρουάριο στην Κωνσταντινούπολη με τον Τούρκο ομόλογό τους Μπουράκ Ακσαπάρ.
Συνεργασία για το Μεταναστευτικό με ελληνικά «μάτια» στη Σμύρνη
Η προσέγγιση Τουρκίας και Ελλάδας περνά και μέσα από το Μεταναστευτικό. Η χορήγηση βίζας για Τούρκους πολίτες σε ορισμένα από τα νησιά του Αιγαίου είναι ένα πρώτο βήμα που φαίνεται ότι τόσο η κυβέρνηση όσο και ο υπουργός Μετανάστευσης, κ. Καιρίδης, πιστεύουν ότι θα εξομαλύνει τις εντάσεις των δύο χωρών, θα ωφελήσει την τοπική οικονομία και θα έχει θετική επίπτωση και στο κρίσιμο ζήτημα των προσφυγικών ροών.
Στις επαφές μεταξύ των δύο πλευρών συμφωνήθηκαν τα εξής:
1.Ανταλλαγή ανδρών του Λιμενικού των δύο χωρών ώστε να υπάρχει στενότερη συνεργασία από αυτή που ήδη υπάρχει τόσο με το Λιμενικό όσο και με την Αστυνομία των δύο πλευρών. Αυτό σημαίνει ότι λιμενικοί της χώρας μας θα μεταβούν στην Τουρκία και Τούρκοι λιμενικοί θα έρθουν στην Ελλάδα, ώστε να συνεργάζονται. Σε πρώτη φάση, σύμφωνα με τον σχεδιασμό, μπορεί να εγκατασταθεί Έλληνας αξιωματικός στη Σμύρνη και από την άλλη Τούρκος αξιωματικός στη Μυτιλήνη. Παράλληλα, θα υπάρχουν τακτικές συναντήσεις και διαρκής επικοινωνία.
2.Έλεγχος των μετακινήσεων των λαθροδιακινητών και των πλωτών μέσων ανά 12ωρο. Ήδη, δύο φορές την ημέρα, η ηγεσία του υπουργείου Μετανάστευσης ενημερώνεται για το πόσες βάρκες πέρασαν ή επιχείρησαν να περάσουν προς την ελληνική πλευρά και τις ανέκοψαν οι Τούρκοι. Έτσι, όπως σημειώνουν πηγές του υπουργείου, ουσιαστικά θα ελέγχεται η τουρκική πλευρά.
Ήδη καταγράφονται κάποια θετικά αποτελέσματα καθώς έχει σημειωθεί μείωση των μεταναστευτικών ροών τον Οκτώβριο κατά 43% σε σύγκριση με τα υψηλά νούμερα του Σεπτεμβρίου. Παράλληλα, παρατηρήθηκε και μείωση έως 70% τον Νοέμβριο. Το βασικό ζητούμενο είναι η αποτροπή του απόπλου δουλεμπορικών σκαφών και συνολικά η καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης, που θέτει σε κίνδυνο την ανθρώπινη ζωή για το κέρδος. Το πρόβλημα είναι μεγάλο και σύνθετο και δεν αφορά μόνο τους συνήθως συλληφθέντες αλλά, ακόμα περισσότερο, τα εκτεταμένα και πολυπλόκαμα δίκτυα με προσβάσεις στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα, εκεί όπου «παίζονται» τα δισεκατομμύρια της παράνομης διακίνησης.
Κυριάκος Μητσοτάκης, Ταγίπ Ερντογάν κατά την υπογραφή της Διακήρυξης των Αθηνών και των άλλων διμερών συμφωνιών, έχοντας μπροστά τους τα μπλε και κόκκινα ντοσιέ της νέας ελληνοτουρκικής προσέγγισης
Μητσοτάκης: Η μειονότητα είναι μουσουλμανική και όχι τουρκική, φίλε Ταγίπ
Δεν θα μπορούσαν φυσικά να είναι όλα ρόδινα στη συνάντηση των δύο ηγετών και βεβαίως καταγράφηκαν διαφωνίες, χωρίς πάντως αυτές να χαλάσουν το όλο θετικό πλαίσιο. Ξεχώρισε η αποστροφή του Ταγίπ Ερντογάν στις μειονότητες, χαρακτηρίζοντας τη μουσουλμανική της Θράκης ως «τουρκική», η οποία προκάλεσε την άμεση αντίδραση του Κυριάκου Μητσοτάκη που ξαναπήρε τον λόγο για να βάλει τα πράγματα στη θέση τους. Το εντυπωσιακό της όλης υπόθεσης είναι ότι ο «σουλτάνος» όχι μόνο δεν απάντησε στον πρωθυπουργό, αλλά στο τέλος της παρέμβασής του τον… χειροκρότησε.
Στην τοποθέτησή του ο κ. Ερντογάν επανέφερε τα περί «τουρκικής μειονότητας» στη Θράκη, λέγοντας επί λέξει: «Η τουρκική μειονότητα στην Ελλάδα και η ρωμαίικη μειονότητα στην Τουρκία είναι δομικά στοιχεία του ανθρώπινου και του πολιτιστικού μας πλούτου. Η ηρεμία και η γαλήνη των μειονοτήτων θα επηρεάσει θετικά τις σχέσεις. Διατύπωσα προσδοκίες για τις βελτιώσεις που απαιτούνται από το διεθνές δίκαιο όσον αφορά την κατάσταση της τουρκικής μειονότητας της Δυτικής Θράκης». Όταν ολοκλήρωσε τις δηλώσεις του ο Τούρκος πρόεδρος, ο πρωθυπουργός πήρε τον λόγο, ξεκαθαρίζοντας κατ’ αρχάς ότι ο προσδιορισμός της μειονότητας ως μουσουλμανικής καθορίζεται από την ίδια τη Συνθήκη της Λωζάννης. «Η Θράκη αποτελεί ένα παράδειγμα ειρηνικής συνύπαρξης χριστιανών και μουσουλμάνων. Αγωνιζόμαστε για να διασφαλίζουμε στην πράξη ίσες ευκαιρίες για τους μουσουλμάνους συμπολίτες μας. Χρέος δικό μας είναι αυτό το κλίμα της αρμονικής συνύπαρξης, είναι χρέος της ελληνικής έννομης τάξης, να το διασφαλίσουμε και να το ενισχύσουμε. Και θέλω να σας διαβεβαιώσω, και να διαβεβαιώσω βέβαια όλους τους μουσουλμάνους συμπολίτες μας, ότι προς αυτή την κατεύθυνση η ελληνική κυβέρνηση θα εξακολουθεί να δουλεύει νυχθημερόν», ανέφερε ο κ. Μητσοτάκης.
Το Κυπριακό επίσης ήταν, κατά τα αναμενόμενα, το επόμενο πεδίο διαφωνίας, με τους δύο ηγέτες να εκφράζουν τις πάγιες θέσεις τους. Συγκεκριμένα με τον κ. Ερντογάν να δηλώνει ότι θα πρέπει να λυθεί στη βάση των τετελεσμένων που έχουν δημιουργηθεί μετά την εισβολή και τον κ. Μητσοτάκη να τονίζει κατά την τοποθέτησή του ότι δεν υπάρχει άλλη λύση πέραν των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Το τρίτο πεδίο διαφοροποίησης αφορούσε όσα συμβαίνουν στη Λωρίδα της Γάζας, με τον Τούρκο πρόεδρο να κάνει εκτενή αναφορά καταδικάζοντας τις επιθέσεις κατά αμάχων Παλαιστινίων και τον πρωθυπουργό να περιορίζεται σε μια συνολική αναφορά στις εστίες ανάφλεξης της ευρύτερης περιοχής. «Εξελίξεις που μας προβληματίζουν, στη Μέση Ανατολή, στην Ουκρανία, στον Καύκασο. Πάντα οφείλουμε να συγκλίνουμε στην ανάγκη τήρησης της διεθνούς νομιμότητας. Στην καταδίκη δηλαδή κάθε μορφής επιθετικότητας, εξτρεμισμού και τρομοκρατίας, ανεξάρτητα από τη μορφή με την οποία αυτή εκδηλώνεται», είπε ο κ. Μητσοτάκης.
