Την κατηγορηματική αντίθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη λύση δύο κρατών στην Κύπρο εξέφρασε ο ύπατος εκπρόσωπός της, Ζοζέπ Μπορέλ, απαντώντας σε ερώτηση κατά τη διάρκεια της παρουσίασης στις Βρυξέλλες της έκθεσης για το μέλλον των σχέσεων Τουρκίας – ΕΕ. Ο κ. Μπορέλ τόνισε πως οι όποιες εισηγήσεις γίνονται στην έκθεση για βελτίωση των σχέσεων δεν αποτελούν «δώρο για την Τουρκία» αλλά αφορούν την προώθηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το κείμενο περιλαμβάνει ειδικό τμήμα για το Κυπριακό, ενώ αρκετά από τα θετικά βήματα που προτείνονται έχουν ως προϋπόθεση μεταξύ άλλων τη μη επανάληψη μη εξουσιοδοτημένων γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ από την πλευρά της Τουρκίας. Η έκθεση, ωστόσο, επισημαίνει ότι από τον Ιούνιο του 2021, δεν υπήρξαν μη εξουσιοδοτημένες τουρκικές δραστηριότητες γεώτρησης στην Ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών που περιλαμβάνουν τμήματα των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών της Ελλάδας και Κύπρου.
Η ΕΕ ζητεί σε κάθε περίπτωση από την Τουρκία την αδιαμφισβήτητη δέσμευση στις σχέσεις καλής γειτονίας, στις διεθνείς συμφωνίες, και την τήρηση της αρχής της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών σύμφωνα με τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και την αποχή από μονομερείς ενέργειες που αντιβαίνουν στα συμφέροντα της ΕΕ, παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών-μελών.
Όσον αφορά τα ελληνοτουρκικά, στην έκθεση σημειώνεται ότι οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας επιδεινώθηκαν μέχρι τις αρχές του 2023 με εχθρική ρητορική από την πλευρά της Τουρκίας, παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένων των υπερπτήσεων σε ελληνικές κατοικημένες περιοχές και απειλητικές δηλώσεις για την κυριαρχία των ελληνικών νησιών. Διευκρινίζεται, ωστόσο, ότι μετά το καταστροφικό σεισμό στην Τουρκία, στις 6 Φεβρουαρίου 2023, υπήρξε αξιοσημείωτη βελτίωση στις σχέσεις, με την επισήμανση ότι η Ελλάδα παρείχε γρήγορα ανθρωπιστική βοήθεια και υποστήριξη και πως ακολούθησαν αρκετές τηλεφωνικές συνομιλίες και συναντήσεις υψηλού επιπέδου.
Η έκθεση, την οποία συνυπογράφουν η Κομισιόν και ο ύπατος εκπρόσωπος για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας, θα συμβάλει στη συζήτηση για τις ευρωτουρκικές σχέσεις που θα έχουν οι ηγέτες των κρατών-μελών στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου.
