«Η άποψή μας για τα Ελγίνεια Μάρμαρα: Ελληνικά δώρα – Αυτοί οι “θεοί και ήρωες” πρέπει να εκτεθούν στο φυσικό τους μέρος» ξεκαθαρίζουν στον τίτλο του χθεσινού κεντρικού τους άρθρου οι «Times». Η βρετανική εφημερίδα αναφέρεται στην προχθεσινή συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού με τον αρχηγό των Εργατικών, Κιρ Στάρμερ, και σε όσα ακολούθησαν με την ακύρωση της συνάντησης με τον Βρετανό πρωθυπουργό. Παραθέτει τον παραλληλισμό με τη «Μόνα Λίζα» που έκανε ο Έλληνας πρωθυπουργός, τον οποίο μάλιστα χαρακτηρίζει «εύγλωττο». Προειδοποιεί, δε, τον Ρίσι Σούνακ ότι «θα καταλήξει να χάσει τα δικά του μάρμαρα», σε ένα λογοπαίγνιο με την έκφραση που σημαίνει «θα καταλήξει να χάσει τα λογικά του».
Το δημοσίευμα υπενθυμίζει ότι ο Μπόρις Τζόνσον είχε πειστεί από την εκστρατεία της Μελίνας Μερκούρη κι ως πρόεδρος της Ένωσης της Οξφόρδης τής προσέφερε το 1986 βήμα για να εκθέσει τη θέση της. Όμως άλλαξε άποψη όταν έγινε πρωθυπουργός, με το επιχείρημά ότι ο λόρδος Έλγιν δεν ήταν «πλιατσικολόγος». Μάλιστα θυμίζουν (και με τον τίτλο τους) τη δήλωσή του ότι «αυτοί οι θεοί και οι ήρωες ήρθαν στη χώρα μας το 1812 ως πρόσφυγες από το οθωμανικό καμίνι – θα τους έλιωναν για να φτιάξουν τσιμέντο».
Στον φυσικό τους τόπο
Καταλήγοντας στο άρθρο γνώμης οι «Times» παίρνουν θέση: «Ο Σούνακ δεν πρέπει να ακολουθήσει αυτό τον δρόμο. Το ζήτημα δεν έχει να κάνει με την ιδιοκτησία, αλλά με το πού μπορεί κανείς να θαυμάσει καλύτερα την αξία των μαρμάρων, αυτών που είναι στην Αθήνα και αυτών στο Βρετανικό Μουσείο. Αυτά πρέπει να βρίσκονται μαζί, το ένα ανήκει στο άλλο και πρέπει να εκτίθενται στον φυσικό τους τόπο… Το Βρετανικό Μουσείο πρέπει να δανείσει τα μάρμαρα… Αυτά θα παραμείνουν ιδιοκτησία για ολόκληρο τον κόσμο».
Στο θέμα αναφέρονται όλα τα μεγάλα βρετανικά έντυπα. Ο «Guardian» παραθέτει τα γεγονότα, αναφέροντας ότι αρχικά η βρετανική πλευρά απέδιδε την ακύρωση του ραντεβού σε «εμπλοκή του προγράμματος». Οι «Financial Times» εκτιμούν ότι ο Ρίσι Σούνακ θέλει να παρουσιαστεί ως ο άνθρωπος που θέλει να κρατήσει τα Γλυπτά του Παρθενώνα, σε αντίθεση με τον ηγέτη των Εργατικών, Κιρ Στάρμερ, που θέλει να τα παραδώσει.
Η «Sun» υπογραμμίζει την προσπάθεια της Ελλάδας να πιέσει ώστε να υπάρξει ρήτρα για τα Γλυπτά στην υπό διαμόρφωση εμπορική συμφωνία Αθήνας – Λονδίνου. Εκπρόσωπος της βρετανικής κυβέρνησης ξεκαθάρισε ότι «δεν τίθεται θέμα συζήτησης» και ο πρώην υπουργός Πολιτισμού Εντ Βάιζεϊ σημείωσε ότι «δεν μπορεί κάποιος να χειραγωγεί το νούμερο 10 της Ντάουνινγκ Στριτ, δύο εβδομάδες πριν ξεκινήσουν οι συνομιλίες». Η «Mirror» παραθέτει δηλώσεις στελέχους της κυβέρνησης Σούνακ ότι όσα προηγήθηκαν της προγραμματισμένης συνάντησης «κατέστησαν αδύνατο να πραγματοποιηθεί αυτή», καθώς η θέση της Βρετανίας «είναι ξεκάθαρη» και «θα ήταν ανεύθυνο» για κάθε Βρετανό πολιτικό να υπονοήσει ότι συμμετέχει σε διαπραγμάτευση.
Η «Daily Mail» παραθέτει την πάγια βρετανική θέση ότι τα Γλυπτά «αποκτήθηκαν νόμιμα εκείνη την εποχή – κατέχονται νόμιμα από τους διαχειριστές του Βρετανικού Μουσείου. Υποστηρίζουμε αυτή τη θέση και δεν υπάρχει σχεδιασμός για την αλλαγή της νομοθεσίας που τη διέπει». Η «Daily Express» κάνει λόγο για επιλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη «να παίξει επικοινωνιακά με το περιεχόμενο μιας συνάντησης, που προγραμματιζόταν να καλύψει θέματα ασφάλειας, εμπορικών σχέσεων και άλλα διμερή θέματα».
Η αντεπίθεση
Η βρετανική κυβέρνηση από την πλευρά της επιστράτευσε τα μεγάλα τηλεοπτικά μέσα για να προβάλει τη δική της εκδοχή. Σύμφωνα με το BBC και το SkyNews, πριν από το ραντεβού Μητσοτάκη – Σούνακ είχε προηγηθεί δέσμευση από την ελληνική πλευρά ότι δεν θα υπάρξουν δημόσιες δηλώσεις για τα Γλυπτά του Παρθενώνα: «Με τη συνέντευξη στο BBC ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποκάλυψε την πραγματική του ατζέντα. Παρότι ο Έλληνας πρωθυπουργός δηλώνει “ενοχλημένος”, πηγές από το περιβάλλον Σούνακ ξεκαθάριζαν ότι ήταν το επικοινωνιακό παιχνίδι Μητσοτάκη που έκανε αδύνατη τη συνάντηση». Θέση την οποία απορρίπτει η ελληνική πλευρά, επισημαίνοντας ότι οι προετοιμασίες της συνάντησης διεξάγονταν σε ήρεμο κλίμα, μέχρι αργά το απόγευμα της Δευτέρας.
Οι Εργατικοί ανοίγουν την πόρτα για τον δανεισμό
«Αξιολύπητη» χαρακτηρίζουν οι Εργατικοί την απόφαση του Ρίσι Σούνακ να ακυρώσει τη συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στον απόηχο της συνέντευξής του στο BBC για τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Κομματικές πηγές σχολίαζαν ότι «εάν ο πρωθυπουργός δεν είναι σε θέση να συναντηθεί με έναν Ευρωπαίο σύμμαχο με τον οποίο η Βρετανία έχει σημαντικούς οικονομικούς δεσμούς, αυτό είναι απόδειξη ότι δεν είναι σε θέση να παράσχει τη σοβαρή οικονομική ηγεσία που απαιτεί η χώρα».
Παράλληλα, τα βρετανικά ΜΜΕ σημειώνουν πως στην πραγματικότητα ο Σούνακ ενοχλήθηκε κυρίως από το γεγονός ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός επέλεξε να κάνει πρώτα συνάντηση με τον ηγέτη των Εργατικών, Κιρ Στάρμερ, φαβορί για τη νίκη στις επερχόμενες εκλογές. Υπενθυμίζεται ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης πληροφορήθηκε για την ακύρωση αμέσως μετά τη συνάντηση που είχε με τον Στάρμερ, ο οποίος προ ημερών είχε δηλώσει στους «Financial Times» ότι ο ίδιος ήταν ανοιχτός σε μια συμφωνία για τον δανεισμό των Γλυπτών του Παρθενώνα. Γίνεται σαφές λοιπόν πως σοβεί εσωτερικό θέμα στη Βρετανία, με τον Σούνακ να επιλέγει να εκπροσωπήσει την πιο συντηρητική πλευρά της κοινωνίας που θέλει τα Γλυπτά στο Βρετανικό Μουσείο ενώ, αντίθετα, οι Εργατικοί εμφανίζονται πιο διαλλακτικοί.
Οι Εργατικοί αμέσως μετά το πρωτοφανές διπλωματικό επεισόδιο διευκρίνιζαν ότι η θέση τους είναι σταθερή και μακροχρόνια και πως μια κυβέρνησή τους δεν θα άλλαζε τον νόμο για να επιτρέψει τη μόνιμη μετεγκατάσταση των Γλυπτών του Παρθενώνα. Από την άλλη, όμως, στενοί συνεργάτες του Στάρμερ δήλωναν ότι είναι έτοιμος να προχωρήσει σε πιο ευέλικτες κινήσεις. «Εμμένουμε στον υπάρχοντα νόμο, αλλά εάν υπάρξει μια συμφωνία δανεισμού, που θα είναι αμοιβαία αποδεκτή από το Βρετανικό Μουσείο και την ελληνική κυβέρνηση, δεν θα σταθούμε εμπόδιο», ανέφερε πηγή από το στενό περιβάλλον του ηγέτη των Εργατικών.
Σε αυτό το κλίμα ο πρώην υπουργός Πολιτισμού και πρόεδρος του Parthenon Project, λόρδος Εντ Βέιζι, χαρακτήρισε «περίεργη» την ακύρωση της συνάντησης, λέγοντας πως όποιος τολμήσει να πει ότι η βρετανική ιστορία δεν είναι τέλεια, θεωρείται αντιπατριώτης. «Το πρόβλημα με αυτό είναι ότι οι περισσότερες δημοσκοπήσεις που μπορώ να φέρω στη μνήμη μου δείχνουν ότι ο βρετανικός λαός πιστεύει πως τα Γλυπτά πρέπει να επιστραφούν», πρόσθεσε.
Αλαζονικός, τεχνοκράτης και εκατομμυριούχος ο Σούνακ
Στο Σαουθάμπτον της Νότιας Αγγλίας γεννήθηκε το 1980 ο πρώτος ασιατικής καταγωγής πρωθυπουργός της Βρετανίας. Οι γονείς του Ρίσι Σούνακ κατάγονται από το Παντζάμπ, γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Ανατολική Αφρική (Κένυα και Τανζανία) και στη συνέχεια μετανάστευσαν στην Αγγλία. Ο πατέρας του ήταν γιατρός και η μητέρα του φαρμακοποιός.
Ο ίδιος μεγάλωσε στο Ουίντσεστερ και το 1998 κατάφερε να γίνει δεκτός στο Κολέγιο Λίνκολν της Οξφόρδης. Αποφοίτησε με άριστα και συνέχισε για MBA στο Στάνφορντ. Παράλληλα, εργάστηκε στην Goldman Sachs και γνώρισε τη μελλοντική του σύζυγο, Ακσάτα Μούρτι, κόρη Ινδού δισεκατομμυριούχου. Τα επόμενα χρόνια εργάστηκε σε hedge fund στο Λονδίνο και στις ΗΠΑ.
Εξελέγη βουλευτής στις εκλογές του 2014 για την περιοχή Ρίτσμοντ στη βόρεια Αγγλία – έδρα που οι Συντηρητικοί κερδίζουν συνεχώς από το 1910. Ψήφισε τρεις φορές υπέρ της συμφωνίας αποχώρησης της Μέι για το Brexit. Υποστήριξε για διάδοχο της Μέι τον Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος τον διόρισε υφυπουργό Οικονομικών και αρχές του 2020 τον αναβάθμισε σε υπουργό.
Στη θέση αυτή άρχισε να διαφοροποιείται από τον Τζόνσον. Παραιτήθηκε το καλοκαίρι του 2022 και λίγες ημέρες αργότερα έθεσε υποψηφιότητα για αρχηγός των Τόρις, πλην όμως ηττήθηκε από τη Λιζ Τρας. Στο εσωτερικό του κόμματος αρκετοί τον θεωρούν αλαζονικό τεχνοκράτη, του οποίου οι πολιτικές συνέβαλαν στην οικονομική κρίση που προκάλεσε η Τρας. Μετά τη σύντομη θητεία της Τρας, ο Σούνακ έθεσε εκ νέου υποψηφιότητα, αυτή τη φορά χωρίς αντίπαλο.
Η προσωπική του περιουσία εκτιμάται άνω των 730.000.000 λιρών και μαζί με τη σύζυγό του (η οποία έχει εκτιμώμενη περιουσία γύρω στα 900.000.000 δολ.) βρίσκονται στη λίστα με τα πλουσιότερα άτομα στη Βρετανία. Δηλώνει λάτρης του ποδοσφαίρου, του κρίκετ, της γυμναστικής και του κινηματογράφου.
Το παράδειγμα της Ολλανδίας
Περισσότερα από 1.000 αρχαία σκυθικά τεχνουργήματα τουλάχιστον 2.300 ετών δώρισε η Ολλανδία στην Ουκρανία. Τα αντικείμενα παρέμειναν επί σχεδόν μία δεκαετία στην Ολλανδία, λόγω της δικαστικής διαμάχης για την κυριότητά τους, καθώς έτυχε να παρουσιάζονται σε μια έκθεση στο Άμστερνταμ, όταν οι ρωσικές δυνάμεις κατέλαβαν και προσάρτησαν την Κριμαία, το 2014.
