Αύξηση των επιχειρηματικών δανείων, αμετάβλητη ζήτηση στα καταναλωτικά και μείωση της ζήτησης για στεγαστικά δάνεια τα δύο τελευταία τρίμηνα του 2024 σε σύγκριση με τα αμέσως προηγούμενα τρίμηνα παρουσίασαν οι ελληνικές τράπεζες, σύμφωνα με τη μεγάλη, επαναληπτική Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων, που διεξάγεται πανευρωπαϊκά. Η έρευνα δείχνει ότι στη ζώνη του ευρώ καταγράφηκε συνολικά το 2024 ελαφρά μείωση στη ζήτηση επιχειρηματικών δανείων, ενώ για τα δάνεια προς τα νοικοκυριά οι τράπεζες ανέφεραν κάποια αύξηση και στις δύο επιμέρους κατηγορίες δανείων.
Μικρή χαλάρωση
Από την πλευρά της προσφοράς, οι τράπεζες στην Ελλάδα ανέφεραν μικρή χαλάρωση στους όρους χορήγησης επιχειρηματικών δανείων, ενώ οι εν λόγω όροι παρέμειναν κατά βάση αμετάβλητοι για τα καταναλωτικά και τα στεγαστικά δάνεια. Στη ζώνη του ευρώ, αναφέρθηκε ως επί το πλείστον μικρή αυστηροποίηση στα πιστοδοτικά κριτήρια σε συνδυασμό με οριακή χαλάρωση των όρων χορήγησης επιχειρηματικών δανείων, ενώ συνολικά οι τράπεζες ανέφεραν κάποια χαλάρωση για τα στεγαστικά και μικρή αυστηροποίηση για τα καταναλωτικά δάνεια όσον αφορά τόσο τα κριτήρια όσο και τους όρους χορήγησης πιστοδοτήσεων.
Αντίθετα, σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, οι τράπεζες δήλωσαν ότι η ζήτηση επιχειρηματικών πιστώσεων παρουσίασε αύξηση το 2024, κάτι που απέδωσαν στη θετική επίδραση από την αύξηση των αναγκών των επιχειρήσεων για χρηματοδότηση πάγιων επενδύσεων, καθώς και για χρηματοδότηση αποθεμάτων και κεφαλαίων κίνησης, όπως επίσης και στην ανάγκη να χρηματοδοτήσουν συγχωνεύσεις/εξαγορές και αναδιαρθρώσεις. Ταυτόχρονα, οι τράπεζες ανέφεραν κάποια αρνητική επίδραση από τη βελτίωση της ικανότητας των επιχειρήσεων για εσωτερική χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων τους, ενώ -όσον αφορά τον ρόλο του γενικού επιπέδου των επιτοκίων- τα πιστωτικά ιδρύματα ανέφεραν μεικτή επίδραση το πρώτο εξάμηνο και ελαφρά θετική επίδραση το δ΄ τρίμηνο του 2024.
Οι ελληνικές τράπεζες ανέφεραν μεικτές μεταβολές της ζήτησης δανείων από τα νοικοκυριά. Συγκεκριμένα, για τα στεγαστικά δάνεια στην Ελλάδα, οι τράπεζες ανέφεραν το πρώτο εξάμηνο του 2024 σταθεροποίηση της ζήτησης, ενώ το δεύτερο εξάμηνο παρατηρήθηκε μείωση, στην οποία συνέτειναν κυρίως το υψηλό ακόμη γενικό επίπεδο των επιτοκίων και η χρήση εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης. Όσον αφορά τη ζήτηση καταναλωτικών δανείων, τα πιστωτικά ιδρύματα στην Ελλάδα ανέφεραν μεταβολές και προς τις δύο κατευθύνσεις, με αποτέλεσμα η ζήτηση να παραμείνει ουσιαστικά αμετάβλητη, αντανακλώντας και τον ουδέτερο ρόλο των παραγόντων που την επηρεάζουν.
Κριτήρια
Σε ό,τι αφορά τα πιστοδοτικά κριτήρια στην Ελλάδα παρέμειναν αμετάβλητα ως επί το πλείστον για όλες τις κατηγορίες δανείων, με εξαίρεση μια ελαφρά χαλάρωση που αναφέρθηκε το α΄ τρίμηνο 2024 για τα στεγαστικά και τα καταναλωτικά δάνεια. Οι παράγοντες που επηρεάζουν τα πιστοδοτικά κριτήρια είχαν γενικά ουδέτερο ρόλο, με εξαίρεση το α΄ τρίμηνο, για το οποίο οι τράπεζες ανέφεραν ότι η άσκηση πιέσεων από τον ανταγωνισμό συνέτεινε προς την κατεύθυνση χαλάρωσης των πιστοδοτικών κριτηρίων για όλες τις κατηγορίες δανείων, καθώς και ότι η αύξηση του επιπέδου ανοχής τους στον κίνδυνο οδήγησε σε χαλάρωση των πιστοδοτικών κριτηρίων για τα δάνεια προς τα νοικοκυριά.
Σημειώνεται ότι ως πιστοδοτικά κριτήρια (credit standards) στην έρευνα ορίζονται οι εσωτερικές κατευθυντήριες γραμμές και τα γενικότερα κριτήρια που οριοθετούν την πιστοδοτική πολιτική κάθε τράπεζας, όπως π.χ. τα νέα δάνεια που είναι επιθυμητά για την τράπεζα, οι γεωγραφικές περιοχές όπου θα δραστηριοποιηθεί η τράπεζα, το είδος των αποδεκτών εξασφαλίσεων κ.λπ.
Υπάρχουν όμως και οι όροι και προϋποθέσεις των δανείων (terms and conditions) που λαμβάνει υπόψη της η Έρευνα Χορηγήσεων. Πρόκειται για τους όρους που συμφωνούνται στις συμβάσεις των δανείων, όπως π.χ. το περιθώριο κατά το οποίο τα επιτόκια δανεισμού υπερβαίνουν το κόστος άντλησης χρηματοδότησης από τις τράπεζες, το ύψος των προμηθειών ή άλλων εκτός τόκων επιβαρύνσεων, η συνήθης διάρκεια και το ύψος των δανείων, άλλες ρήτρες των δανείων κ.λπ.
Από τη σκοπιά των όρων και προϋποθέσεων των δανείων, οι ελληνικές τράπεζες ανέφεραν χαλάρωσή τους για τα επιχειρηματικά δάνεια στη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου 2024, προερχόμενη κυρίως από τη μείωση των επιτοκίων χορηγήσεων, καθώς και από τη συρρίκνωση του περιθωρίου επιτοκίου για τα δάνεια με μέσο επίπεδο κινδύνου και για την κατηγορία δανείων υψηλού κινδύνου. Για το δεύτερο εξάμηνο τα πιστωτικά ιδρύματα ανέφεραν σταθεροποίηση των εν λόγω όρων χορήγησης πιστώσεων.
Όσον αφορά τα δάνεια προς τα νοικοκυριά, οι όροι χορήγησης καταναλωτικών δανείων παρέμειναν ως επί το πλείστον αμετάβλητοι, με εξαίρεση κάποια αυστηροποίηση που σημειώθηκε το α΄ τρίμηνο σχετικά με τις επιβαρύνσεις εκτός τόκων. Οι όροι χορήγησης στεγαστικών δανείων έγιναν αυστηρότεροι το α΄ τρίμηνο λόγω μεταβολής στις επιβαρύνσεις εκτός τόκων, αλλά στη διάρκεια του β΄ και του γ΄ τριμήνου σταθεροποιήθηκαν. Το δ΄ τρίμηνο σημειώθηκε χαλάρωση στους όρους χορήγησης στεγαστικών δανείων, προερχόμενη από τη συρρίκνωση του περιθωρίου επιτοκίου για τον μέσο όρο των δανείων, καθώς και από μείωση στις επιβαρύνσεις εκτός τόκων.
Κλιματική αλλαγή
Στην ερώτηση σχετικά με τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής στην τραπεζική πίστη στα μέσα του 2024, οι ελληνικές τράπεζες ανέφεραν μεγαλύτερη αύξηση της ζήτησης δανείων το τελευταίο δωδεκάμηνο από τις «πράσινες» επιχειρήσεις (που δεν συμβάλλουν ή έχουν μικρή αρνητική συμβολή στην κλιματική αλλαγή) και από τις «επιχειρήσεις στο στάδιο της μετάβασης» (που συμβάλλουν αρνητικά στην κλιματική αλλαγή, αλλά επιδεικνύουν πρόοδο ως προς τη μετατροπή τους σε «πράσινες» επιχειρήσεις), ενώ κατέγραψαν μικρή αυστηροποίηση στα πιστοδοτικά κριτήρια προς τις «καφέ» επιχειρήσεις (επιχειρήσεις με μεγάλη συμβολή στην κλιματική αλλαγή που δεν έχουν κάνει ουσιαστικά βήματα μετατροπής τους).
Εφημερίδα Απογευματινή
