Σηµαντική αύξηση των κονδυλίων του Προγράµµατος ∆ηµοσίων Επενδύσεων (Π∆Ε) κατά 250 έως 300 εκατ. ευρώ ετησίως, µε δυνατότητα περαιτέρω ενισχύσεων στη διάρκεια του έτους, σχεδιάζει το υπουργείο Εθνικής Οικονοµίας από το 2026 και µετά, σε µια προσπάθεια να στηριχθεί η αναπτυξιακή τροχιά της χώρας. Η ανάγκη ενίσχυσης των εθνικών πόρων κρίνεται απαραίτητη για να καλυφθεί το κενό που
θα αφήσει η ολοκλήρωση του Ταµείου Ανάκαµψης και να συνεχιστεί η ώθηση των επενδύσεων σε κρίσιµους τοµείς της οικονοµίας. Από το 2026, τα κράτη-µέλη της Ε.Ε. θα χρειαστεί να στηρίξουν µε ίδιες δυνάµεις τη µετάβασή τους σε βιώσιµα και ψηφιακά πρότυπα, χωρίς τις ενέσεις ρευστότητας που προσέφερε το ΤΑΑ.
Για την ελληνική οικονοµία, η οποία στηρίχθηκε αποφασιστικά τα τελευταία χρόνια στα ευρωπαϊκά κεφάλαια, η αλλαγή αυτή εγκυµονεί κινδύνους. Ειδικά από τη στιγµή που οι ρυθµοί ανάπτυξης που προβλέπει το Μεσοπρόθεσµο ∆ηµοσιονοµικό Πρόγραµµα (2,3% το 2025,
2% το 2026, 1,5% το 2027 και 1,3% το 2028) εξαρτώνται σε µεγάλο βαθµό από την επενδυτική δραστηριότητα. Πέρυσι η ελληνική οικονοµία έτρεξε µε ρυθµό 2,3% χάρη στις επενδύσεις που τροφοδοτήθηκαν από το Ταµείο Ανάκαµψης, το οποίο προσέφερε επιχορηγήσεις και
δάνεια υψηλής µόχλευσης. Σύµφωνα µε τα στοιχεία του Γραφείου Προϋπολογισµού του Κράτους στη Βουλή, η µέση ετήσια αύξηση των επενδύσεων την περίοδο 2019-2024 ανήλθε στο 6,6%, ενώ χωρίς το Ταµείο το ποσοστό αυτό δεν θα ξεπερνούσε το 4%.
Την ίδια στιγµή, η κλιµάκωση του εµπορικού πολέµου, σε συνδυασµό µε τη γεωπολιτική αστάθεια και τους φόβους ύφεσης, απειλούν να περιορίσουν τις άµεσες ξένες επενδύσεις, που το 2024 ανήλθαν στα 6 δισ. ευρώ. Σε αυτό το περιβάλλον, η αύξηση του Π∆Ε δεν αποτελεί απλώς µια τεχνική παρέµβαση δηµοσιονοµικής ενίσχυσης, αλλά κρίσιµο εργαλείο σταθερότητας και ανάπτυξης.
Για το 2025, το Π∆Ε αυξάνεται στα 14,1 δισ. ευρώ, µε 11,35 δισ. από κοινοτικούς πόρους, 2,75 δισ. από εθνικούς και 4,9 δισ. για δηµόσιες δαπάνες του Ταµείου Ανάκαµψης.
Πώς κατανέµονται
Το επενδυτικό «πακέτο» κατανέµεται ως εξής:
6,45 δισ. ευρώ για συγχρηµατοδοτούµενα έργα, κυρίως στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ 2021–2027.
2,75 δισ. ευρώ για έργα που θα καλυφθούν αποκλειστικά από εθνικούς πόρους.
4,9 δισ. ευρώ για δράσεις του ΤΑΑ, εγγεγραµµένες στο εθνικό σκέλος του Π∆Ε.
Η στρατηγική υλοποίησης του προγράµµατος εστιάζει σε τέσσερις πυλώνες:
1. Επιτάχυνση της ένταξης και υλοποίησης των συγχρηµατοδοτούµενων έργων της τρέχουσας προγραµµατικής περιόδου.
2. Αποτελεσµατική απορρόφηση των πόρων του ΤΑΑ, που παραµένει καθοριτικός µοχλός για την πράσινη και ψηφιακή µετάβαση.
3. Ολοκλήρωση των εκκρεµοτήτων του προηγούµενου ΕΣΠΑ 2014-2020, ώστε να διασφαλιστεί η µέγιστη εισροή κοινοτικών πόρων.
4. Στήριξη του Εθνικού Προγράµµατος Ανάπτυξης 2021-2025, για ενίσχυση της περιφερειακής συνοχής και της ανθεκτικότητας των τοπικών οικονοµιών.
Πού θα διοχετευθούν
Πράσινη µετάβαση. Εργα που σχετίζονται µε Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας, ενεργειακή αναβάθµιση κτιρίων, προστασία του περιβάλλοντος, διαχείριση υδάτων και αποβλήτων και προσαρµογή στην κλιµατική αλλαγή αναµένεται να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο, αξιοποιώντας κυρίως τους πόρους του Ταµείου Ανάκαµψης και του ΕΣΠΑ.
Ψηφιακός µετασχηµατισµός. Επέκταση των δικτύων οπτικών ινών, ψηφιοποίηση του κράτους (e-government), νέες ηλεκτρονικές διαδικασίες παντού για µείωση του χρόνου και του κόστους των επιχειρήσεων, ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων εργαζοµένων, αλλά και του ψηφιακού µετασχηµατισµού των επιχειρήσεων, αποτελούν κεντρικό άξονα, µε σηµαντική χρηµατοδότηση από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους.
Υποδοµές νέας γενιάς. Συνέχιση και έναρξη νέων έργων σε µεταφορές (οδικοί άξονες, σιδηρόδροµοι, λιµάνια, αεροδρόµια), ενέργεια (δίκτυα) αλλά και κοινωνικές υποδοµές (αναβάθµιση νοσοκοµείων, σχολείων) που στηρίζουν την ανάπτυξη και βελτιώνουν την καθηµερινότητα και το επιχειρηµατικό περιβάλλον.
Ανταγωνιστικότητα, παραγωγικότητα και καινοτοµία. Χρηµατοδότηση για την έρευνα και την ανάπτυξη, ενίσχυση της επιχειρηµατικότητας και εξωστρέφειας (ιδίως των ΜµΕ για να κερδίσουν νέες αγορές), αλλά και σύνδεση της έρευνας µε την παραγωγή.
Περιφερειακή ανάπτυξη και κοινωνική συνοχή. Το Π∆Ε δίνει έµφαση στη µείωση των περιφερειακών ανισοτήτων, στηρίζοντας στοχευµένα έργα σε λιγότερο ανεπτυγµένες περιοχές, νησιά και ορεινές ζώνες.
Ανθρώπινο δυναµικό. Επενδύσεις στην εκπαίδευση, την κατάρτιση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναµικού για την ενίσχυση της απασχολησιµότητας χιλιάδων εργαζοµένων.
Τα έργα που έχουν «κολλήσει»
Στο µεταξύ, αντίστροφα µετρά ο χρόνος για την τύχη των προβληµατικών έργων του Ταµείου Ανάκαµψης, καθώς η αναθεώρηση του ελληνικού σχεδίου εισέρχεται στην τελική ευθεία και αποτελεί την ύστατη ευκαιρία για διορθωτικές κινήσεις. Οσα έργα δεν καταφέρουν να ωριµάσουν και να ολοκληρωθούν έως το τέλος του 2026 κινδυνεύουν µε απένταξη και απώλεια χρηµατοδότησης, µεταφέροντας το βάρος στον κρατικό προϋπολογισµό. Οι επόµενες εβδοµάδες είναι κρίσιµες, καθώς το οικονοµικό επιτελείο ετοιµάζεται να υποβάλει -ενδεχοµένως και µετά
το Πάσχα- το επικαιροποιηµένο εθνικό σχέδιο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο οποίο θα αποτυπώνονται οι τελικές επιλογές για το ποιες µεταρρυθµίσεις και έργα θα προχωρήσουν, ποια µένουν ευρώ το ύψος των άμεσων ξένων επενδύσεων στη χώρα μας το 2024 πίσω και ποια εγκαταλείπονται.
Κυριακάτικη Απογευματινή
