Αγοράζουν με 9 ευρώ και πωλούν με 10. Αυτή η κατάσταση επικρατεί φέτος στα ελαιοτριβεία της χώρας, όπου αναμένεται η φετινή σοδειά της ελιάς με τιμές παραγωγού 9 €/lt, διπλάσια από την (επίσης αυξημένη) περσινή τιμή που άγγιξε τα 4,5 €/lt. Μετά την επεξεργασία, ο τενεκές (των 17 κιλών) θα «βγει» από το ελαιοτριβείο προς 170 ευρώ, δηλαδή προς 10 €/lt. Αυτό σημαίνει ότι στα ράφια της λιανικής πώλησης το λάδι θα αγγίξει δυσθεώρητες τιμές, που θα δικαιολογήσουν τον τίτλο του τους τελευταίους δύο μήνες, δηλαδή ο «πράσινος χρυσός». Πιο συγκεκριμένα:
– Το 2019, με τιμή παραγωγού 3,60 €/lt, το ελαιόλαδο έφτασε στα ράφια προς 4,50-5,00 €/lt.
– Το 2020, με τιμή παραγωγού 3,20 €/lt, οι καταναλωτές το αγόρασαν με 4,60-4,80 €/lt.
– Το 2021, με τιμή 3,90 €/lt στο χωράφι, η λιανική τιμή εκτινάχτηκε στα 5,40-5,55 €/lt.
– Το 2022 «έφυγε» από το ελαιοτριβείο με τιμή 4,50 €/lt και έφτασε στο ράφι προς 7,10-9,25 €/lt.
– Η σοδειά του 2023, που ακόμη δεν έχει «μαζευτεί», θα φτάσει στο ελαιοτριβείο με συμφωνημένη τιμή 9 €/lt και αναμένεται η λιανική τιμή του να ξεπεράσει ακόμη και τα 17 €/lt!
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, η λιανική τιμή του ελαιολάδου έχει αυξηθεί τουλάχιστον 12% τους τελευταίους 12 μήνες, ενώ μόνο μέσα στον Αύγουστο η τιμή του ανατιμήθηκε κατά 3,4% και τον Σεπτέμβριο «πήρε» ακόμα 6,7%. Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του Συλλόγου Ελαιοπαραγωγών Ηρακλείου, Μύρωνα Χιλετζάκη, οι αυξήσεις αυτές έχουν δύο εξηγήσεις:
Όσοι παραγωγοί είχαν αποθηκεύσει καρπό της προηγούμενης χρονιάς τον δίνουν σήμερα στο ελαιοτριβείο με τιμή 8,40 €/lt (διπλάσια από την τιμή της περιόδου της συγκομιδής) παρά το γεγονός ότι πρόκειται για περσινή σοδειά, καθώς μετά τις αθρόες εξαγωγές λαδιού προς την Ιταλία που αντιμετώπισε σοβαρή έλλειψη και δεν μπορούσε να το προμηθευτεί από την Ισπανία, που επίσης έπεσε «θύμα» εκτεταμένης ξηρασίας, το λάδι έγινε περιζήτητο και στην εγχώρια αγορά. Η τιμή του Έλληνα παραγωγού έφτασε να είναι ίση με την τιμή του Ισπανού παραγωγού, ο οποίος όμως είχε ελάχιστο καρπό στα δέντρα του. Έτσι, και στον καταναλωτή, ενώ στην αρχή της χρονιάς έφτανε προς 7-9 €/lt, σήμερα στα σουπερμάρκετ το ελαιόλαδο πωλείται 12,70-15 €/lt.
Πέντε «καπέλα» βαραίνουν την τιμή του ελαιόλαδου από το χωράφι μέχρι το ράφι. Στη διαδρομή του από το δέντρο προς τον καταναλωτή, το πολύτιμο υγρό υφίσταται πέντε εμπορικές πράξεις: Ο παραγωγός πουλάει τον καρπό στο ελαιοτριβείο. Το ελαιοτριβείο πουλάει το λάδι, σε τενεκέδες, στον έμπορο. Ο έμπορος πουλάει το περιεχόμενο του τενεκέ στον τυποποιητή για να το βάλει στο μπουκάλι. Ο τυποποιητής δίνει τα μπουκάλια με το ελαιόλαδο στην εταιρεία διαχείρισης εμπορευμάτων logistics. Και τέλος, η εταιρεία logistics μεταφέρει προς τα σουπερμάρκετ τα μπουκάλια με το λάδι.
«Δύσκολο και το 2025»
Σύμφωνα με τον κ. Χιλετζάκη, η σοδειά που θα μαζευτεί σε λίγες ημέρες θα είναι αποκαρδιωτική: «Σήμερα στην Κρήτη έχουμε 35 βαθμούς, τα δέντρα ξεραίνονται το ένα μετά το άλλο. Και φαίνεται ότι και τα επόμενα δύο χρόνια θα είναι πολύ δύσκολα». Η καταγραφή της παραγωγής της χώρας την τελευταία πενταετία:
– Τη χρονιά 2018/2019 τα ελληνικά ελαιόδεντρα «έδωσαν» 185.000 τόνους.
– Τις δύο επόμενες χρονιές (2019/2020 και 2020/2021) η εγχώρια παραγωγή έμεινε σταθερή στους 275.000 τόνους.
– Το 2021/2022, μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές και το πολύ ζεστό καλοκαίρι του 2020, η παραγωγή μειώθηκε στους 225.000 τόνους.
– Το 2022/2023 τα ελληνικά δέντρα «ανέπνευσαν» και «έδωσαν» 330.000 τόνους.
– Όμως, η εκτίμηση για τη χρονιά 2023/2024 τρομάζει: αναμένεται να καταφέρουμε να παραγάγουμε μόλις 198.000 τόνους (μείωση κατά 40%).
