Στο σοβαρότατο πρόβληµα της διακίνησης χύµα ελαιολάδου στην εσωτερική αγορά επανήλθε η Επιστηµονική Εταιρεία Εγκυκλοπαιδιστών Ελαιοκοµίας (4Ε), καταθέτοντας αυτή τη φορά, ενώπιον εκπροσώπων πολιτικών κοµµάτων και εκπροσώπων του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, πρόταση για το «5λιτρο του παραγωγού», που σύµφωνα µε την 4Ε µπορεί να είναι η απάντηση στον χύµα 16λιτρο τενεκέ, η διακίνηση του οποίου ανέρχεται σε δυσθεώρητα µεγέθη στην Ελλάδα.
Πρόσφατα ο πρόεδρος της 4Ε, Βασίλης Ζαµπούνης, παρουσίασε εκτιµήσεις της εταιρείας, που αναφέρουν ότι κατά µέσον όρο από το σύνολο των 250.000 τόνων ελαιολάδου, που παράγονται ετησίως στην Ελλάδα:
- Οι πωλήσεις τυποποιηµένου στην εσωτερική αγορά είναι της τάξης των 12.00015.000 τόνων.
- Η αυτοκατανάλωση και ο χύµα 16λιτρος τενεκές καλύπτουν ποσότητα της τάξης των 80.000-90.000 τόνων.
- Οι εξαγωγές τυποποιηµένου ανέρχονται σε 40.000-50.000 τόνους.
- Οι εξαγωγές χύµα (Ιταλία, Ισπανία) φθάνουν τους 100.000-110.000 τόνους.
Μάλιστα, σύµφωνα µε τον κ. Ζαµπούνη,η Ελλάδα αποτελεί τη µόνη, τουλάχιστονευρωπαϊκή, χώρα µε τόσο υψηλό ποσοστό διακίνησης χύµα ελαιολάδου στην εσωτερική αγορά. Πρόκειται για µια βαθιά ριζωµένη συνήθεια, η οποία στηνπραγµατικότητα ζηµιώνει όλους: ελαιοπαραγωγούς, καταναλωτές, πολιτεία, τόνισε.
Η πρόταση για το «5λιτρο του παραγωγού» στηρίζεται στο ισχύον ήδη σήµερα καθεστώς διακίνησης του µελιού και έλαβε υπόψη τις πραγµατικές συνθήκες που επικρατούν στο εµπόριο ελαιολάδου, τις απόψεις της αγοράς, τις εκτιµήσεις λογιστικών γραφείων και εταιρειών πληροφορικής, ώστε να εφαρµοστεί στην αγορά του ελαιολάδου το καθεστώς που ήδη ισχύει στο µέλι.
Υπογραµµίστηκε ότι πέραν των όποιων απαγορεύσεων, ποινών, προστίµων κ.λπ., η οµαλή αποδοχή ενός συστήµατος, όπως το «5λιτρο του παραγωγού», θα πρέπει να υποστηριχθεί από µια καµπάνια ενηµέρωσης και από κάποια, φορολογικά ή άλλα, κίνητρα εφαρµογής του.
Τα έξι σηµεία
Ας δούµε αναλυτικά τα έξι σηµεία για το πώς µπορεί να εφαρµοστεί στην πράξη το «5λιτρο του παραγωγού»:
- Το ελαιοτριβείο εγκαθιστά και λειτουργεί ηµιαυτόµατο γεµιστικό µηχάνηµα για 5λιτρα, το οποίο έχει και µικρό κόστος επένδυσης. Συχνά ήδη υπάρχει σύγχρονο τυποποιητήριο.
- Το 5λιτρο δοχείο δεν χρειάζεται να είναι λιθογραφηµένο, αρκεί να διαθέτει πώµα ασφαλείας µιας χρήσης και να επικολλάται ετικέτα µε όλες τις υποχρεωτικές ενδείξεις, καθώς και το ονοµατεπώνυµο του παραγωγού ή του ελαιοτριβέα, ώστε να έχει επίσης µικρό κόστος.
- Ο παραγωγός απαγορεύεται να πάρει από το ελαιοτριβείο το ελαιόλαδό του χύµα, σε δικά του µέσα συσκευασίας και µεταφοράς (π.χ. βαρέλια), τα οποία µερικές φορές µπορεί να είναι από ακατάλληλα έως και επικίνδυνα, αλλά υποχρεούται να χρησιµοποιήσει τα 5λιτρα, τα οποία είναι νόµιµα και τα οποία µπορεί είτε να χρησιµοποιήσει στην οικογενειακή αυτο κατανάλωση είτε να πουλήσει απ’ ευθείας στους καταναλωτές, εκδίδοντας τα απαραίτητα παραστατικά. Επιτυγχάνει έτσι µία ικανοποιητική τιµή και εισόδηµα υψηλότερα από εκείνα που εισπράττει από τις πωλήσεις στο χονδρικό εµπόριο.
- Ο ελαιοτριβέας µπορεί να πραγµατοποιεί ανάλογες πωλήσεις απ’ ευθείας στους καταναλωτές σε επώνυµες συσκευασίες χωρητικότητας έως και 5 λίτρα, εκδίδοντας τα νόµιµα παραστατικά.
- Ο καταναλωτής µπορεί να προµηθευθεί (βρώσιµο, εξαιρετικό) παρθένο ελαιόλαδο µε το όνοµα και την εγγύηση του ελαιοπαραγωγού/ελαιοτριβέα, ελεγχόµενο ως προς τη γνησιότητα και ποιότητά του.
- Η πολιτεία θα επωφεληθεί από την είσπραξη για τον κρατικό προϋπολογισµό σηµαντικών ποσών ετησίως, που φοροδιαφεύγουν.
Οπως εξηγεί στην «Κυριακάτικη Απογευµατινή» ο κ. Ζαµπούνης, το «brand του παραγωγού» επισφραγίζει την απ’ευθείας επώνυµη εµπιστοσύνη µεταξύ ελαιοπαραγωγού και καταναλωτή. Αποτελεί τη µόνη συναινετική, ρεαλιστική πρόταση προς το συµφέρον όλου του ελαιοκοµικού τοµέα και της πολιτείας µε το ελάχιστο πολιτικό και οικονοµικό κόστος.
Ο ελαιοπαραγωγός, µε το κατοχυρωµένο του όνοµα, κερδίζει υπεραξία και νόµιµο εισόδηµα. Ο ελαιοτριβέας, µια νέα δραστηριότητα. Ο καταναλωτής, ένα ποιοτικά εγγυηµένο προϊόν στην πιο βολική οικιακή συσκευασία. Η πολιτεία περιορίζει τη φοροδιαφυγή και την εισφοροδιαφυγή. Τελικά, η χειρότερη δυνατή µορφή διακίνησης, ο 16λιτρος τενεκές, σταδιακά «απονοµιµοποιείται» και περιορίζεται.
Ερωτήσεις ΣΕΒΙΤΕΛ
Από την πλευρά του, µε ανακοίνωσή του ο Σύνδεσµος Ελληνικών Βιοµηχανιών Τυποποιήσεως Ελαιολάδου (ΣΕΒΙΤΕΛ) χαιρετίζει θετικά την πρωτοβουλία της 4Ε, επισηµαίνοντας βέβαια ότι αν η πρόταση για το «5λιτρο του παραγωγού» τύχει κάποιας αποδοχής, τα προβλήµατα που θα πρέπει να τύχουν διαχείρισης είναι πολλά και σύνθετα.
Προϋπόθεση είναι όλα τα ελαιοτριβεία να λάβουν άδεια τυποποιητή (µε ό,τι αυτό συνεπάγεται από πλευράς προδιαγραφών και απαιτήσεων). Επίσης ανακύπτουν κάποια ερωτήµατα όπως:
- Κάτω από ποιο νοµικό πλαίσιο θα γίνει αυτό υποχρεωτικό;
- Ποιος θα έχει την ευθύνη του προϊόντος, ως τυποποιητής; Ο ελαιοτριβέας ή ο ελαιοπαραγωγός;
- Ποιος θα έχει την ευθύνη για τον χαρακτηρισµό του προϊόντος ως εξαιρετικό παρθένο, παρθένο και τη συµµόρφωση µε τα πρότυπα ποιότητας (π.χ. ανίχνευση φυτοφαρµάκων);
Τονίζεται ότι χρειάζεται ένα θεσµικό πλαίσιο, έτσι ώστε να µη δηµιουργηθεί αλλά και νοµιµοποιηθεί µια «παράλληλη αγορά» ελαιολάδου χωρίς τις ασφαλιστικές δικλίδες για την ποιότητα του προσφερόµενου προϊόντος, διασφαλίζοντας την ασφάλεια του καταναλωτή αλλά ταυτόχρονα τον κλάδο της τυποποίησης απόαθέµιτο ανταγωνισµό.
*Της Γεωργίας Σαμπαζιώτη
Κυριακάτικη Απογευματινή
