Ύστερα από αίτηση ακύρωσης που έχουν καταθέσει έξι Ομοσπονδίες, Σωματεία και 20 πολίτες καταναλωτές ύδατος, η συζήτηση για την τιμολόγηση του νερού απασχόλησε την μείζονα Ολομέλεια του ΣτΕ. Αξίζει να σημειωθεί ότι μεταξύ των πολιτών που κατέθεσαν την αίτηση, υπάρχουν και εργαζόμενοι στην ΕΥΔΑΠ και στην ΕΥΑΘ
Το θέμα της Ολομέλειας
Η μείζονα Ολομέλεια του ΣτΕ με πρόεδρο τον Μιχάλη Πικραμένο και εισηγήτρια την σύμβουλο Επικρατείας, Όλγα Ζύγουρα θα εξετάσει τα επιχειρήματα των προσφευγόντων με τα οποία ζητούν να ακυρωθεί ως αντισυνταγματική και αντίθετη στη Ευρωπαϊκή και Ελληνική νομοθεσία η από 26.9.2024 κ.υ.α. για τον «καθορισμό των γενικών κανόνων κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος, μέτρα βελτίωσης, διαδικασίες και μέθοδος ανάκτησης κόστους των υπηρεσιών ύδατος στις διάφορες χρήσεις του».
Ουσιαστικά, η Ολομέλεια του ΣτΕ καλείται να αποφασίσει, μεταξύ άλλων, εάν η ανάθεση του ελέγχου της τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος (ο οποίος μέχρι τώρα γινόταν από το Κράτος και τους ΟΤΑ) σε ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή, δηλαδή την ΡΑΑΕΥ, διασφαλίζει τον έλεγχο των υπηρεσιών ύδατος με όρους δημοσίου συμφέροντος, ώστε το αγαθό του νερού να παρέχεται στο σύνολο των πολιτών σε προσιτή τιμή, όπως επιβάλλει το Σύνταγμα.
Ακόμη, οι σύμβουλοι Επικρατείας θα αποφασίσουν εάν με τις ρυθμίσεις της προσβαλλόμενης απόφασης υιοθετείται μεθοδολογία τιμολόγησης των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης που μετατρέπει, κατ’ ουσίαν, το νερό σε εμπορικό προϊόν, χωρίς να διασφαλίζεται η παροχή οικονομικά προσιτών υπηρεσιών στους πολίτες και χωρίς να προστατεύονται κατά τρόπο αποτελεσματικό οι υδατικοί πόροι.
Η στάση των σωματείων
Από την πλευρά των Σωματείων επισημάνθηκε ότι στην πραγματικότητα επιδιώκεται η αύξηση των εσόδων των παρόχων μέσω της αύξησης των τιμολογίων κατανάλωσης, ενώ παράλληλα θα γίνει μετακυλήσει του κόστους των δαπανών, κάτι που θα οδηγήσει σε συνεχείς αυξήσεις. Ακόμη, οι προσφεύγοντες υποστήριξαν ότι με την προσβαλλόμενη από 26.9.2024 κ.υ.α. επαναλαμβάνονται τα όσα είχε ακυρώσει το ΣτΕ με την απόφασή του το έτος 2022 για το ίδιο θέμα. Απλά με την νέα κ.υ.α. αντικαταστάθηκαν και αφαιρέθηκαν κάποια άρθρα της παλαιότερης (κ.υ.α.) του 2017, αλλά κατ’ ουσίαν παραμένει το ίδιο περιεχόμενο με την ακυρωθείσα.
Η προσβαλλόμενη απόφαση, σύμφωνα με τους προσφεύγοντες, παραβιάζει την Ευρωπαϊκή οδηγία 2000/60/ΕΚ και την εσωτερική νομοθεσία, αλλά παραβιάζει και συνταγματικές διατάξεις, όπως είναι αυτές των άρθρων 5, 21, 25 και 106 του Συντάγματος.
Ακόμη, επισήμαναν ότι αποδυναμώνεται ο συνταγματικά επιβεβλημένος δημόσιος και δημοτικός έλεγχος τιμολόγησης της δημόσιας ζωτικής σημασίας υπηρεσίας, με συνέπεια «να προκαλείται αβεβαιότητα ως προς τη συνέχιση της παροχής τους υπό όρους δημόσιας υπηρεσίας, δηλαδή με ασφάλεια, καθολικότητα, υψηλή ποιότητα και προσιτή τιμή».
Από την πλευρά της, η ΕΥΔΑΠ επισήμανε ότι ανταποκρίνεται στην ευρωπαϊκή οδηγία και ο τρόπος που εφαρμόστηκε στην Ελλάδα είναι ακριβώς ίδιος με αυτόν που ισχύει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως είναι η Γαλλία, η Γερμανία, η Ισπανία και η Ιταλία. Διευκρινίστηκε ακόμη, ότι θα γίνεται σταδιακά ανάκτηση του κόστους που μπορεί στο μέλλον να φτάσει και στο επίπεδο πλήρους ανάκτησης υπό προϋποθέσεις, σε ορισμένες λεκάνες απορροής ποταμών. Η πλήρης ανάκτηση του κόστους, ουδόλως απαγορεύεται από την Ευρωπαϊκή οδηγία.
Σε άλλο σημείο η ΕΥΔΑΠ τόνισε ότι η βιομηχανική χρήση και η αγροτική χρυσή νερού, οι οποίες είναι η πλέον επιβαρυντικές για το περιβάλλον χρεώνονται πολύ περισσότερο επί τη βάσει της αρχής ο «ρυπαίνων πληρώνει».
Η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), έχει αποκτήσει ορισμένες αρμοδιότητες χωρίς αυτό να σημαίνει ότι καταργήθηκαν αρμοδιότητες Δήμων, περιφερειών, της αποκεντρωμένης διοίκησης και του υπουργείου περιβάλλοντος, κατέληξε η ΕΥΔΑΠ. Παρέμβαση, υπέρ της προσβαλλόμενης κ.υ.α. έχουν κάνει η ΕΥΔΑΠ, η ΕΥΑΘ και ΡΑΑΕΥ, οι οποίες και παραστάθηκαν κατά την ακροαματική διαδικασία.
Συγκεντρώσεις πολιτών
Τέλος, έξω από το ΣτΕ είχαν συγκεντρωθεί για να υπεραμυνθούν υπέρ του δημόσιου χαρακτήρα του νερού και «να μη γίνει το νερό σαν το ρεύμα ακριβό», οι εργαζόμενοι σε Δημόσιες και Δημοτικές επιχειρήσεις αρμόδιες για τη διαχείριση του νερού, περιβαλλοντικές οργανώσεις και πολίτες. Η Ολομέλεια επιφυλάχθηκε να εκδώσει την απόφασή της.
