Αυξημένες εισπράξεις από φόρους κατά 1,5 δισ. ευρώ, χωρίς την επιβολή νέων μέτρων, προβλέπει ο προϋπολογισμός του 2024, λόγω της ισχυρότερης ανάπτυξης, της αύξησης των επενδύσεων και των νέων «αναχωμάτων» στο μέτωπο της φοροδιαφυγής με επίκεντρο το ΦΠΑ στους ελεύθερους επαγγελματίες.
Ο πήχυς για τον ρυθμό μεγέθυνσης της οικονομίας το 2024 ανεβαίνει στο 3% από 2,3% φέτος, με τα 2,1 δισεκατομμύρια ευρώ των νέων παροχών να παίζουν κομβικό ρόλο στην ταχύτητα ενίσχυσης του ΑΕΠ, δίνοντας σημαντική ώθηση στην ιδιωτική κατανάλωση.
Πρωτογενές πλεόνασμα
Την ίδια στιγμή η επιτυχία του οικονομικού επιτελείου να μην εγγραφούν οι δαπάνες για φυσικές καταστροφές στο έλλειμμα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλάζει επί το ευνοϊκότερο τον χάρτη στον οικονομικό σχεδιασμό, καθώς το πρωτογενές πλεόνασμα του 2023 αναμένεται να κλείσει στο 1,1% του ΑΕΠ, δηλαδή υψηλότερα από τον στόχο για 0,7% του ΑΕΠ.
Πρόκειται για μια ιδιαίτερα θετική εξέλιξη που δίνει σημαντικές «ανάσες» και κάνει ευκολότερη τη διαδρομή για την επίτευξη πλεονάσματος 2,1% του ΑΕΠ το 2024. Έτος, κατά το οποίο το δημόσιο χρέος αναμένεται να αποκλιμακωθεί στο 152,2% του ΑΕΠ από 159,3% το 2023 και 171,4% του ΑΕΠ το 2022 και, σε συνδυασμό με τις καλύτερες επιδόσεις σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης, ανοίγει ο δρόμος για την αναβάθμιση του ελληνικού αξιόχρεου και από τους υπόλοιπους οίκους αξιολόγησης.
Άλλωστε, όπως τονίζουν αρμόδιες πηγές, το σήμα δημοσιονομικής σταθερότητας που εκπέμπει η χώρα είναι ιδιαίτερα ισχυρό και θα παραμείνει σε αυτή την ένταση, για να μην κλονιστούν οι αγορές, ότι δηλαδή η Ελλάδα κινείται σε μια λογική πλειοδοσίας υποσχέσεων. Από την άλλη, υπάρχει και ο «πονοκέφαλος» της μεγάλης ανόδου των τιμών στα τρόφιμα, μολονότι ο πληθωρισμός έχει «ξεφουσκώσει» σημαντικά, υποχωρώντας στο 3,8% πέρυσι και στο 2,4% το 2023.
Στοχευμένα μέτρα
Το σενάριο για πρόσθετα στήριξης στα νοικοκυριά παραμένει πάνω στο τραπέζι, με τη διαφορά ότι αυτά θα είναι στοχευμένα και με χαμηλό κόστος για τα δημόσια ταμεία. Αν υπάρξουν περιθώρια για κάτι καλύτερο, αυτά θα είναι πάνω από την πρόβλεψη για πλεόνασμα 1,1% του ΑΕΠ που περιλαμβάνει για φέτος το προσχέδιο προϋπολογισμού, με βαρόμετρο τα έσοδα από τον τουρισμό, καθώς φέτος θα κινηθούν πάνω από το φράγμα των 19 δισ. ευρώ, ενδεχομένως μάλιστα να φθάσουν και τα 20 δισ. ευρώ.
Υπό αυτό το πρίσμα θα εξετασθεί το «ακριβό» μέτρο της διατήρησης των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ σε εστίαση, μεταφορές, τουρισμό και πολιτισμό, με σοβαρό το ενδεχόμενο ο μειωμένος ΦΠΑ να ισχύσει για συγκεκριμένα προϊόντα και υπηρεσίες, όπως στα εισιτήρια ή στον καφέ προκειμένου να μην υπάρξουν νέες επιβαρύνσεις για τους καταναλωτές.
Υπερ-εισπράξεις 4,6 δισ. € το 2023, πληγή τόκοι και έξοδα
Στο μεταξύ, η υπέρβαση στα φορολογικά έσοδα συνεχίζεται, με τον προϋπολογισμό να κλείνει φέτος με υπερ-εισπράξεις 4,6 δισ. ευρώ στα 61,3 δισ. ευρώ έναντι αρχικής πρόβλεψης για 56,2 δισ. ευρώ, έχοντας τις εξής βασικές πηγές χρηματοδότησης:
– Από την αύξηση-έκπληξη των φόρων στις επιχειρήσεις κατά 2 δισ. ευρώ. Από αυτά το 1,1 δισ. προήλθε από τα κέρδη που είχαν τα διυλιστήρια (630.000.000 ευρώ έκτακτη εισφορά και 510.000.000 ευρώ πρόσθετοι φόροι στα αυξημένα κέρδη του 2022).
– Από την κούρσα του ΦΠΑ, ο οποίος γέμισε τον κρατικό κορβανά με 1,2 δισ. ευρώ επιπλέον εισπράξεις.
– Από το αυξημένο τουριστικό ρεύμα, με το κράτος να εισπράττει 350.000.000 ευρώ επιπλέον.
– Από το πληθωριστικό κύμα, το οποίο ενίσχυσε με 200.000.000 ευρώ τα δημόσια έσοδα.
– Από περιορισμό της φοροδιαφυγής κατά 100.000.000-150.000.000 ευρώ, λόγω της αύξησης των ηλεκτρονικών συναλλαγών.
Τα έσοδα από φόρους το 2024 προβλέπεται να φθάσουν στα 62,9 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1,576 δισ. ευρώ ή 2,6% έναντι του 2023, με το 1 δισ. ευρώ να συγκεντρώνεται από τον ΦΠΑ και τα υπόλοιπα 600.000.000 ευρώ να βγαίνουν από την τσέπη των φυσικών προσώπων. Η εξέλιξη αυτή συνδέεται ευθέως με την αύξηση των μισθών και των συντάξεων του 2022, που συνεχίζεται και το 2023 μέσω της παρακράτησης του φόρου που γίνεται κάθε μήνα από την εφορία.
Φοροδιαφυγή
Στο υπουργείο Οικονομικών ποντάρουν σημαντικά στην αύξηση των εισπράξεων από τη φοροδιαφυγή με το βάρος να πέφτει στο «κενό» των εσόδων από ΦΠΑ, με στόχο να κλείσει η ψαλίδα κατά 2 δισ. ευρώ έως το 2026.
Στο μέτωπο των δαπανών, πληγή για τον προϋπολογισμό αποτελούν οι τόκοι, με τον προϋπολογισμό να επιβαρύνεται με 1,6 δισ. ευρώ επιπλέον από τον ανοδικό κύκλο των επιτοκίων, με το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους να φθάνει φέτος στα 8,650 δισ. ευρώ έναντι αρχικής εκτίμησης για 7 δισ. ευρώ. Επίσης, κατά 338.000.000 ευρώ είναι αυξημένα τα κονδύλια για την Υγεία, στα 2,650 δισ. ευρώ, το 2024. Το συνολικό ύψος των δαπανών για το 2024 θα φθάσει στα 74 δισ. ευρώ από 72,7 δισ. ευρώ το 2023 και αντί αρχικής εκτίμησης για συγκράτηση των συνολικών εξόδων στα 69,9 δισ. ευρώ.
Επιπλέον, για το έτος 2024 προβλέπεται η διάθεση πόρων ύψους 12,1 δισ. ευρώ για επενδύσεις, εκ των οποίων 8,5 δισ. ευρώ θα έρθουν από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και 3,6 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
