Πενταετές σχέδιο με σαφές χρονοδιάγραμμα και συγκεκριμένα μέτρα για τη σταδιακή αύξηση του ποσοστού κάλυψης των μισθών από συλλογικές διαπραγματεύσεις περιλαμβάνει το νομοσχέδιο για τη διαμόρφωση του κατώτατου μισθού από το 2028. Αφήνει «παράθυρο» διαβούλευσης των κοινωνικών εταίρων, σε περίπτωση που τα οικονομικά της χώρας είναι σε δύσκολη κατάσταση, αλλά αποκλείει ρητά τη μείωσή του.
Σε διαβούλευση το νομοσχέδιο που ενισχύει τον ρόλο των κοινωνικών εταίρων
Το νομοσχέδιο δόθηκε από το υπουργείο Εργασίας σε διαβούλευση μέχρι τις 21 Νοεμβρίου και τα μέτρα του Σχεδίου Δράσης για την ενίσχυση των συλλογικών συμβάσεων αφορούν:
– Την ενθάρρυνση της αποτελεσματικότητας των συλλογικών διαπραγματεύσεων και της ικανότητας των συνδικαλιστικών οργανώσεων των εργαζομένων και των οργανώσεων των εργοδοτών να διεξάγουν συλλογικές διαπραγματεύσεις.
– Τη δημιουργία βάσεων δεδομένων με στοιχεία, ιδίως για τους μισθούς, το κόστος παραγωγής, την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και την απασχόληση.
– Την πραγματοποίηση μελετών, ερευνών, ενημερωτικών και εκπαιδευτικών δράσεων για θέματα συλλογικών διαπραγματεύσεων.
Για την κατάρτιση του Σχεδίου Δράσης, η υπουργός Εργασίας καλεί τους εκπροσώπους των κοινωνικών εταίρων να διατυπώσουν εγγράφως τις προτάσεις τους με προθεσμία τουλάχιστον 30 ημερών. Το Σχέδιο Δράσης εκδίδεται εντός 90 ημερών.
Με το νέο σύστημα, ο ρόλος των Κοινωνικών Εταίρων αναβαθμίζεται και ενισχύεται με τους εξής τρόπους:
- Κατά τη μεταβατική διαδικασία καθορισμού έως και τον καθορισμό του κατώτατου για το 2028, οι Κοινωνικοί Εταίροι συμμετέχουν στην Επιτροπή Διαβούλευσης, η οποία διατυπώνει γνώμη για τον κατώτατο μισθό, με θεσμικό και ενιαίο τρόπο, ακολουθώντας συγκεκριμένα κριτήρια, ενισχύοντας έτσι τη διαφάνεια και τη συμμετοχή.
- Σε περίπτωση ενεργοποίησης της ρήτρας παρέκκλισης, όταν συντρέχουν έκτακτες συνθήκες και σοβαρά οικονομικά προβλήματα, ακολουθείται διαδικασία διαβούλευσης με τη συμμετοχή, μεταξύ άλλων, των επιστημονικών ινστιτούτων των Κοινωνικών Εταίρων διασφαλίζοντας μια εμπεριστατωμένη προσέγγιση. Και σε αυτή την περίπτωση ο κατώτατος μισθός δεν δύναται να μειωθεί.
Με Μαθηματικό τύπο θα υπολογίζεται η αύξηση
Ο μαθηματικός τύπος περιλαμβάνει το ποσοστό μεταβολής του κατώτατου μισθού ίσο με το ποσοστό μεταβολής του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή για τα νοικοκυριά στο χαμηλότερο 20% της εισοδηματικής κατανομής και προστίθεται ο πληθωρισμός διά 2.
Το ποσοστό της ετήσιας αύξησης του κατώτατου μισθού θα είναι το άθροισμα αφενός του ετήσιου ποσοστού μεταβολής του δείκτη τιμών καταναλωτή, ειδικά για τα νοικοκυριά στο χαμηλότερο 20% της εισοδηματικής κατανομής, και αφετέρου του μισού του ετήσιου ποσοστού μεταβολής της αγοραστικής δύναμης του γενικού δείκτη μισθών κατά την ίδια χρονική περίοδο. Με απλά λόγια, θα λαμβάνονται υπόψη η ακρίβεια για τα νοικοκυριά στο χαμηλότερο 20% της εισοδηματικής κατανομής και η αύξηση της παραγωγικότητας της ελληνικής οικονομίας. Οι σχετικοί δείκτες θα υπολογίζονται από την ΕΛΣΤΑΤ, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη στο σύστημα.
Η εφαρμογή του μαθηματικού τύπου δεν μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του κατώτατου. Σε περιπτώσεις έκτακτων συνθηκών και σοβαρών οικονομικών προβλημάτων, ο μηχανισμός μπορεί να παρεκκλίνει από τον αυτόματο μαθηματικό τύπο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο κατώτατος μισθός θα καθορίζεται μέσω διαβούλευσης, αλλά η μείωση του κατώτατου μισθού παραμένει απαγορευμένη.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι, όταν προβλέπονται διαφορετικά επίπεδα νομοθετημένου κατώτατου μισθού και νομοθετημένου κατώτατου ημερομισθίου καθώς και διαφορετικά επίπεδα κρατήσεων επ’ αυτών για συγκεκριμένες ομάδες εργαζομένων, τηρούνται οι αρχές της απαγόρευσης των διακρίσεων και της αναλογικότητας.
Μεταβατική διαδικασία με τη συμμετοχή των Κοινωνικών Εταίρων και της ΑΔΕΔΥ
Ο κατώτατος μισθός σήμερα ανέρχεται στα 830 ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 28% σε σχέση με το 2019. Η δέσμευση του πρωθυπουργού για αύξηση του κατώτατου μισθού στα 950 ευρώ μέχρι το 2027 αποτελεί εθνικό στόχο και θα οδηγήσει σε σωρευτική αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 46% σε σύγκριση με το 2019.
Η αύξηση του κατώτατου μισθού συνοδεύεται από μείωση του μη μισθολογικού κόστους για τις επιχειρήσεις μέσω της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών δίνοντας κίνητρα για επενδύσεις και προσλήψεις. Μέχρι σήμερα οι ασφαλιστικές εισφορές έχουν μειωθεί κατά 4,4 ποσοστιαίες μονάδες από το 2019. Έχει ανακοινωθεί μείωση κατά μία επιπλέον ποσοστιαία μονάδα από την 1/1/2025 και μισής ακόμη μονάδας το 2027.
Να σημειωθεί ότι για τον καθορισμό του κατώτατου μισθού τα έτη 2025, 2026 και 2027 θεσπίζεται μια μεταβατική διαδικασία με την ουσιαστική συμμετοχή των Κοινωνικών Εταίρων και της ΑΔΕΔΥ, που θα συμμετέχουν στην Επιτροπή Διαβούλευσης – η οποία θα διατυπώνει γνώμη με θεσμικό και ενιαίο τρόπο για την αύξηση του κατώτατου.
