Ισχυρή ανάπτυξη με αύξηση των εισοδημάτων και της απασχόλησης, λόγω της επιτάχυνσης των επενδύσεων, αλλά και έξτρα παροχές 1,2 δισ. ευρώ προβλέπει το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού που καταθέτει σήμερα στη Βουλή ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης.
Ρίσκο
Ωστόσο, οι προβλέψεις για την εξέλιξη των βασικών μεγεθών ενέχουν σημαντικά ρίσκα εξαιτίας της αβεβαιότητας και των κινδύνων που συνδέονται με τις γεωπολιτικές εντάσεις στη Μέση Ανατολή. Φέτος η οικονομία θα κλείσει με ανάπτυξη που θα κυμαίνεται κοντά στα επίπεδα του 2,2%, αισθητά χαμηλότερα από την αρχική εκτίμηση για επιτάχυνση του ΑΕΠ κατά 2,9%, ενώ για το 2025 ο πήχυς τοποθετείται οριακά πιο πάνω στο 2,3%.
Στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας εντείνονται οι ανησυχίες για τους δημοσιονομικούς κραδασμούς και τις επιπτώσεις στην οικονομία από την πολεμική σύρραξη στη Μέση Ανατολή, που θα αλλάζει βίαια τον ενεργειακό χάρτη, με τους αναλυτές να εκφράζουν φόβους για εκτίναξη των τιμών στο πετρέλαιο ακόμα και στα 100 δολάρια το βαρέλι (Brent), τη στιγμή που το προσχέδιο συντάχθηκε με την πρόβλεψη για μέση τιμή αργού πετρελαίου 80 δολάρια το βαρέλι το 2025, που θεωρείται αισιόδοξη, από 85,4 δολάρια φέτος και 82,5 δολάρια το 2023.
Πληθωρισμός
Μεγάλη εστία ανησυχίας είναι ο πληθωρισμός, καθώς η ένταση και η έκταση της ακρίβειας θα ανοίξει νέες πληγές στα νοικοκυριά, βάζοντας πάνω στο τραπέζι σενάρια για πρόσθετα μέτρα ανακούφισης σε μία δύσκολη χρονική συγκυρία, εξαιτίας των νέων περιοριστικών κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας, που βάζουν «απαγορευτικό» σε τέτοιου είδους παρεμβάσεις.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο προσχέδιο αναφέρεται ότι «στους ενδογενείς κινδύνους. Αυτοί περιλαμβάνουν το ενδεχόμενο πιο επίμονου πληθωρισμού στις υπηρεσίες για μεγαλύτερο διάστημα του εκτιμώμενου, που θα διατηρούσε υψηλότερα τον γενικό πληθωρισμό, ασκώντας πίεση στα πραγματικά εισοδήματα, καθώς και το ενδεχόμενο απωλειών ελληνικής ανταγωνιστικότητας από μία ταχύτερη του αναμενομένου αύξηση ονομαστικών μισθών έναντι των κύριων εμπορικών εταίρων».
Σύμφωνα με τη νέα επικαιροποιημένη εκτίμηση, ο τιμάριθμος θα κινηθεί φέτος στο 2,7% από 3,5% το 2023 και θα πέσει στο 2,1% το επόμενο έτος, ενώ η ταχύτητα του εναρμονισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή θα διαμορφωθεί στο 2,8% από 4,2% πέρυσι και θα αποκλιμακωθεί στο 2,1% το 2025.
Επενδύσεις
Βασική κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης θα είναι οι επενδύσεις, οι οποίες θα τρέξουν με ρυθμό 8,4% το 2025 από 6,7% το 2024 ως αποτέλεσμα της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας, της έγκαιρης και αποτελεσματικής αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και των άλλων ευρωπαϊκών κονδυλίων αλλά και λόγω της ταχύτερης από την αναμενόμενη ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων μέσω των μεταρρυθμίσεων που έχουν δρομολογηθεί με τα φορολογικά κίνητρα για τις συγχωνεύσεις και τις εξαγορές. Η δημόσια κατανάλωση δεν θα σημειώσει καμία αξιολόγηση μεταβολή, παραμένοντας στάσιμη και το 2025 από 0,4% το 2024, ενώ η ιδιωτική θα σημειώσει οριακή επιβράδυνση στο 1,6% από 1,7% φέτος, καθώς οι τιμές στα ράφια έχουν ανέβει υψηλά και δεν υποχωρούν, γεγονός που επιβεβαιώνει τα σχέδια χορήγησης νέας επιταγής ακρίβειας σε συνταξιούχους και ευάλωτους μέσα στα Χριστούγεννα.
Εξαγωγές-ανεργία
Οι εξαγωγές θα κατεβάσουν ταχύτητα στο 4% για το 2025 από 4,2% φέτος, ενώ οι εισαγωγές θα σημειώσουν αύξηση κατά 3,6% το 2025 από 3,8% το 2024 περιορίζοντας την «ψαλίδα» στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Στο μέτωπο της ανεργίας, αυτή για πρώτη φορά θα πέσει σε μονοψήφιο ποσοστό στο 9,7% από 10,3% το 2024 και 11,1% το 2023.
Σε δημοσιονομικό πεδίο ο προϋπολογισμός θα παρουσιάσει πρωτογενές πλεόνασμα τουλάχιστον 2,4% του ΑΕΠ ενδεχομένως και υψηλότερα (έναντι αρχικής πρόβλεψης για 2,1% του ΑΕΠ), ενώ ο στόχος το 2025 είναι για 2,5% του ΑΕΠ. Το χρέος της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στο 153,7% στο τέλος του 2024 και να κατέλθει στο 149,1% το 2025, παρουσιάζοντας μείωση κατά 4,6 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ.
Φοροελαφρύνσεις
Την ίδια στιγμή το προσχέδιο φέρνει νέες φοροελαφρύνσεις και εισοδηματικές ενισχύσεις ύψους 1,2 δισ. ευρώ για το 2025. Στους κερδισμένους είναι συνταξιούχοι, δημόσιοι υπάλληλοι, εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα, ευάλωτοι, ιδιοκτήτες ακινήτων, ελεύθεροι επαγγελματίες και αγρότες. Στην πορεία θα αναζητηθεί πρόσθετος «ταμειακός χώρος» από την επίτευξη των στόχων για τη μείωση της φοροδιαφυγής και την επανεξέταση των δημοσίων δαπανών (spending review) για νέες πρωτοβουλίες δίκαιης κατανομής των φορολογικών βαρών.
Τα στοιχεία των εισπράξεων για το πρώτο εξάμηνο του 2024 δείχνουν ότι, χωρίς αύξηση φόρων, εισπράχθηκαν 10,3% παραπάνω φορολογικά έσοδα σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2023. Τα επιπλέον έσοδα προέρχονται τόσο από την ανάπτυξη της οικονομίας όσο και από τον περιορισμό της φοροδιαφυγής με την προώθηση της διασύνδεσης των POS με τις ταμειακές, την πλήρη εφαρμογή του MyDATA και πλήθος άλλων μέτρων με σημαντική συμβολή για την αποκάλυψη κρυφών εισοδημάτων. Για το 2027 με την περαιτέρω εφαρμογή τους εκτιμάται μία αύξηση των κρατικών εσόδων, της τάξεως των 2,5 δισ. ευρώ, που θα ανοίξει τον δρόμο για νέες μειώσεις άμεσων φόρων.
