Την ίδια στιγμή που οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών έχουν αυξηθεί κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια (αν και για επτά στους δέκα συνεχίζουν να μην ξεπερνούν τα 1.000 ευρώ), «εκεί έξω» υπολογίζεται ότι κυκλοφορούν με τη μορφή μετρητών τουλάχιστον 30-35 δισ. ευρώ που μπαινοβγαίνουν στα… στρώματα, στις κρυψώνες και τις τραπεζικές θυρίδες. Προφανώς, το ποσό δεν μπορεί να μετρηθεί επακριβώς -άλλες μελέτες, λόγου χάρη, το κατεβάζουν στα 11-15 δισ. ευρώ-, ωστόσο, δεν παύουν τα χρήματα που κυκλοφορούν εκτός τραπεζικού συστήματος, όπως τα υπολογίζει η Τράπεζα της Ελλάδος, να συνιστούν ένα τεράστιο μέγεθος για τα ελληνικά δεδομένα, που ξεπερνά το 17% του ΑΕΠ και το 20% των «φανερών» καταθέσεων των νοικοκυριών.
Τι χρήματα είναι αυτά; Μπορεί να αποτελούν μέρος των αποταμιεύσεων που έφυγαν το 2015-2017 από τις τράπεζες και δεν επέστρεψαν ποτέ πίσω, αλλά στο μεγαλύτερο μέρος τους πιθανόν αποτελούν τμήμα της «μαύρης» οικονομίας των μετρητών και της φοροδιαφυγής, η οποία ελάχιστα έχει καμφθεί, παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει γίνει στον τομέα των ηλεκτρονικών συναλλαγών για ποσά άνω των 500 ευρώ και στο απαγορευτικό πώλησης ακινήτων με μετρητά.
Σε πρόσφατη παρέμβασή του, ο διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας, είχε σοκάρει τους πάντες υπολογίζοντας τη «μαύρη» οικονομία στα 60 δισ. ευρώ ετησίως, αποκαλύπτοντας με πολύ κατανοητό τρόπο ότι δεν γίνεται να δηλώνουμε κάθε χρόνο 80 δισ. ευρώ και να καταναλώνουμε 140 δισεκατομμύρια, όταν μάλιστα οι καταθέσεις αυξάνονται διαρκώς.
Οι αποταμιεύσεις των Ελλήνων έχουν επισήμως αυξηθεί κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια, ωστόσο για τη συντριπτική πλειονότητα των πολιτών τα ποσά που έχουν διαθέσιμα στις τράπεζες δεν υπερβαίνουν τα 1.000 ευρώ. Τα τελευταία στοιχεία από το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων (ΤΕΚΕ) για το 2022 έδειχναν όσον αφορά τις καταθέσεις ότι:
* Έως και 1.000 ευρώ έχει το 72,5% των καταθετών (συνολικά 2,64 δισ. ευρώ).
* 1.001-5.000 ευρώ έχει το 12,4% των καταθετών (συνολικά 9,63 δισ. ευρώ).
Εάν αθροίσουμε τα δύο παραπάνω ποσοστά, περίπου 8 στους 10 Έλληνες έχουν αποταμιεύσει το πολύ έως 5.000 ευρώ, ποσοστό που πάντως έχει διαφοροποιηθεί θετικά την τελευταία διετία.
