Παροχές από το 2025 με το «ζύγι» επιβάλλουν οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες, απαγορεύοντας στην κυβέρνηση να διανείμει το «περίσσευμα» από τις υπερ-εισπράξεις. Μολονότι το τοπίο με τον «οδικό χάρτη» των φορο-ελαφρύνσεων έως το 2028 θα αρχίζει να ξεκαθαρίζει από τον Ιούνιο, με τους στόχους που θα θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη βάση του νέου Συμφώνου Σταθερότητας, εντούτοις περιορίζονται οι δυνατότητες του οικονομικού επιτελείου για έκτακτες εισοδηματικές ενισχύσεις στο τέλος της φετινής χρονιάς, καθώς αυτό που προέχει είναι η δημιουργία ενός «κουμπαρά» για τις νέες.
ΕΞΥΓΙΑΝΣΗ
Με τους νέους κανόνες που θα εφαρμοσθούν πλήρως από το επόμενο έτος το κέντρο βάρους για τη δημοσιονομική προσαρμογή μετατοπίζεται από το πρωτογενές πλεόνασμα στη συγκράτηση του ρυθμού αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών, ο οποίος δεν θα μπορεί να ξεπερνά ένα ορισμένο ποσοστό που πιθανότατα θα είναι κοντά στο 3% και σε συνάρτηση με το βάθος της εξυγίανσης θα κλιμακώνεται είτε ανοδικά στην πάροδο των τετραετών προγραμμάτων είτε θα βαίνει μειούμενο.
Μόνο εφόσον ο ρυθμός αύξησης των δαπανών είναι χαμηλότερος από το πλαφόν θα δημιουργείται δημοσιονομικός χώρος για πρόσθετες ενισχύσεις στα νοικοκυριά, ενώ αντίθετα χειρότερη εκτέλεση επί αυτού του στόχου θα αφαιρεί χώρο από τα επόμενα έτη. Και στην περίπτωση υπέρβασης κατά ποσοστό που ξεπερνά το 0,3% του ΑΕΠ για ένα έτος ή 0,6% σωρευτικά, η ΕΕ θα μπορεί να θέσει το κράτος-μέλος σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Στην πράξη, η ανώτατη οροφή στις πρωτογενείς δαπάνες που σήμερα ανέρχονται στα 100 δισ. ευρώ αποτελεί τον μεγαλύτερο σκόπελο για όλες τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, άρα και για την ελληνική, αφού οποιοδήποτε μέτρο από αυτή την πλευρά θα πρέπει να χρηματοδοτείται από την αντίστοιχη των εσόδων.
Για παράδειγμα, στην περίπτωση που προχωρήσει ο σχεδιασμός για την επαναφορά της 13ης σύνταξης, η οποία κοστίζει 3 δισ. ευρώ τον χρόνο, και η κυβέρνηση έχει καλύψει τον χώρο της αύξησης των πρωτογενών δαπανών, θα πρέπει να κόψει ισόποσα δαπάνες από άλλους τομείς, είτε να βρεθούν ισοδύναμα μέτρα ύψους 3 δισ. ευρώ από την πλευρά της φορολογίας.
Σύμφωνα με το νέο Πρόγραμμα Σταθερότητας που εστάλη στις Βρυξέλλες, η αύξηση στις καθαρές πρωτογενείς δαπάνες είναι 2,1% χαμηλότερα από το ανώτερο όριο του 2,6% που ισχύει για φέτος, με αποτέλεσμα να υπάρχουν δημοσιονομικά περιθώρια για τις τελευταίες επιταγές ακρίβειας, αλλά στο οικονομικό επιτελείο προτιμούν σε αυτή τη φάση να τα διαφυλάξουν ως κόρη οφθαλμού για το 2025.
ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΤΑΙ
Στο Πρόγραμμα Σταθερότητας που περιλαμβάνει τις δημοσιονομικές προβλέψεις των ετών 2024-2025 αποτυπώνονται:
1.Όλα τα μέτρα που έχουν προβλεφθεί στον φετινό προϋπολογισμό και ήδη υλοποιούνται με κόστος το 1,3 δισ. ευρώ, όπως:
– αύξηση του μισθολογίου των δημοσίων υπαλλήλων με ετήσιο κόστος 930.000.000 ευρώ σε μεικτή βάση ή 600.000.000 ευρώ καθαρά
– αύξηση αφορολόγητου κατά 1.000 ευρώ σε οικογένειες με παιδιά με κόστος 135.000.000 ευρώ
– αύξηση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος με κόστος 43.000.000 ευρώ
– επέκταση και αύξηση του επιδόματος μητρότητας σε αγρότες και επαγγελματίες, με κόστος 37.000.000 ευρώ
– αύξηση συντάξεων κατά 3% με εκτιμώμενο κόστος 455.000.000 ευρώ και επιπλέον 56.000.000 για τις συντάξεις του «μικρού Δημοσίου».
2.Τα επιπλέον μέτρα που εφαρμόζονται από το 2024 με κόστος 217.000.000 ευρώ, όπως:
– αύξηση του επιδόματος γέννησης με κόστος 90.000.000 ευρώ
– αύξηση της αποζημίωσης των εφημεριών των ιατρών ΕΣΥ με κόστος 45.000.000 ευρώ
– επιστροφή του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο, με κόστος 82.000.000 ευρώ.
3.Οι νέες παρεμβάσεις ύψους 880.000.000 ευρώ που θα ξεδιπλωθούν από το 2025, όπως:
– μείωση 0,5% των ασφαλιστικών εισφορών με κόστος 225.000.000 ευρώ
– κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος με κόστος 120.000.000 ευρώ
– μονιμοποίηση της επιστροφής του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο με νέα μέθοδο, με κόστος 100.000.000 ευρώ
– αύξηση στο φοιτητικό στεγαστικό επίδομα, με κόστος 15.000.000 ευρώ
– αύξηση των συντάξεων, με κόστος 400.000.000 ευρώ
– παράταση της αναστολής του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές με κόστος 20.000.000 ευρώ.
4.Νέα αύξηση του Εθνικού Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων το 2024 κατά 360.000.000 ευρώ (από τα 2,05 δισ. ευρώ στα 2,41 δισ. ευρώ) για τα έργα αποκατάστασης των ζημιών στη Θεσσαλία.
