Μια σειρά από δύσκολες εξισώσεις, γεωπολιτικές προβλέψεις και «αγχωμένες» χρηματιστηριακές συναλλαγές καθορίζει την τιμή του «μαύρου χρυσού» που καταλήγει να χύνεται στο ρεζερβουάρ των αυτοκινήτων μας και μας χαρίζει την ελευθερία των μετακινήσεων. Με βαρύ πλέον κόστος ωστόσο. Οι καταναλωτές ακούν τις αναλύσεις για τη διαμόρφωση της τιμής της βενζίνης, χωρίς να καταλαβαίνουν γιατί ξαφνικά ξεπέρασε τα δύο ευρώ ανά λίτρο, βάζοντας «φωτιά» στις τσέπες τους.
Με τη βοήθεια του προέδρου των πρατηριούχων Αττικής, Γιώργου Ασμάτογλου, η «Α» χαρτογραφεί την πορεία του πετρελαίου από την εξόρυξη μέχρι και την αντλία του βενζινάδικου και τη διαμόρφωση της λιανικής τιμής του. Όπως εξηγεί: «Η τιμή του αργού πετρελαίου επηρεάζεται από δύο παραμέτρους: τη ζήτηση και τις παγκόσμιες εξελίξεις. Η τιμή του διυλισμένου επηρεάζεται από τρεις παράγοντες: την τιμή του αργού, την τιμή του διυλισμένου ως χρηματιστηριακό προϊόν (η αξία των μετοχών των πετρελαϊκών εταιρειών) και την ισοτιμία ευρώ – δολαρίου».
Για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με τις χρηματιστηριακές πρακτικές, υπάρχει και πιο εύκολος τρόπος να εξηγηθεί: τα ελληνικά διυλιστήρια αγοράζουν αργό πετρέλαιο, κλείνοντας συμφωνίες για τρίμηνα συμβόλαια με τη διεθνή τιμή της στιγμής που γίνεται η συναλλαγή. Για παράδειγμα, σήμερα όποιος αγοράσει πετρέλαιο θα το πληρώσει 89,6 δολάρια/βαρέλι (ισούται με 42 αμερικανικά γαλόνια ή 159 λίτρα).
«Το διυλιστήριο θα λάβει το προϊόν, θα το διυλίσει και θα το διοχετεύσει στην αγορά. Η τιμή στην οποία θα πουληθεί το διυλισμένο προϊόν είναι κοινή για τις χώρες της Μεσογείου και αναπροσδιορίζεται καθημερινά (μεσογειακή τιμή Platts). Το διυλιστήριο με αυτό τον τρόπο μπορεί -ανά περίπτωση- να έχει μηδενικό κέρδος ή και αρνητικό ή και να το διπλασιάσει. Πρέπει λοιπόν το διυλιστήριο να μπορεί να προβλέπει σωστά τις διεθνείς εξελίξεις στις τιμές του αργού αλλά και του διυλισμένου προϊόντος», εξηγεί στην «Α» ο Γιώργος Ασμάτογλου.
Με αυτή την καθορισμένη τιμή, το διυλιστήριο προμηθεύει το καύσιμο προς τις εταιρείες εμπορίας, που θα επωμιστούν και το μεταφορικό κόστος προς τα πρατήρια. «Το περιθώριο κέρδους αυτών των εταιρειών εξαρτάται από τις συμφωνίες που έχει κάνει με τα πρατήρια-πελάτες, αλλά και από το χρηματοοικονομικό κόστος, αφού όλες κάνουν διάφορες επενδύσεις», εξηγεί ο κ. Ασμάτογλου.
Επόμενος σταθμός η αντλία στο βενζινάδικο. Το πρατήριο κατά τη διάθεση του καυσίμου στη λιανική αγορά έχει συνήθως ένα περιθώριο κέρδος που κυμαίνεται στο 2%-7%, σταθερό την τελευταία τριετία, κατά την οποία από το υπουργείο Ανάπτυξης έχει επιβληθεί πλαφόν στο περιθώριο κέρδους. Όμως από την αντλία στο ρεζερβουάρ το πολύτιμο καύσιμο βγαίνει επιβαρυμένο με φόρους που ξεπερνούν το 40%.
ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΕΙΣ
Εκτός από το κόστος μεταφοράς, τα καύσιμα επιβαρύνονται με φόρους που επιβάλλονται είτε στο διυλιστήριο είτε στην αντλία του πρατηρίου. Κατά τη μεταφορά του το καύσιμο βαρύνεται από το ανταποδοτικό τέλος ΡΑΕ, την Εισφορά Ειδικού Λογαριασμού Πετρελαιοειδών και το Ειδικό Τέλος Δικαιωμάτων Εκτέλεσης Τελωνειακών Εργασιών. Στη λιανική πώληση προστίθενται ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης 0,7 ευρώ/λίτρο για τη βενζίνη, 0,41 ευρώ/λίτρο για το πετρέλαιο κίνησης και 0,43 ευρώ/λίτρο για το υγραέριο, καθώς και ο ΦΠΑ με συντελεστή 24%.
Ενδεικτικά, την εβδομάδα που διανύουμε η τιμή διυλιστηρίου ορίζεται στα 0,6891 €/λτ. Προστίθεται ένα ποσοστό 41,31% που είναι οι επιβαρύνσεις από φόρους, τέλη και λοιπά και 7,11% το εκτιμώμενο περιθώριο κέρδους των εταιρειών εμπορίας και των πρατηριούχων. Η τελική τιμή αντλίας είναι 1,336 €/λτ. Σε αυτή την τιμή θα προστεθεί ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης και ο ΦΠΑ. Έτσι, από τη χονδρική μέχρι τη λιανική τιμή η βενζίνη έχει «φορέσει καπέλο» ύψους 51,58%.
