«Εμείς πουλάμε φθηνά και οι καταναλωτές τρώνε ακριβά» είναι η μόνιμη επωδός των αγροτών στα μπλόκα, στα βασικά αιτήματα των οποίων περιλαμβάνεται η αξίωση για κατώτατες εγγυημένες τιμές στα προϊόντα τους. Το γάλα είναι αυτή την εποχή στη «δίνη του κυκλώνα», καθώς οι κτηνοτρόφοι καταγγέλλουν ότι πιέζονται από τις γαλακτοβιομηχανίες να ρίξουν την τιμή τους τουλάχιστον 10 λεπτά, την ώρα που δεν έχει μειωθεί η ζήτηση στο λιανικό εμπόριο.
«ΜΑΧΗ»ΣΤΑ ΣΥΝΟΡΑ
Αυτές οι καταγγελίες, άλλωστε, είναι που προκάλεσαν και τους αυστηρούς ελέγχους σε βυτιοφόρα στις εισόδους της χώρας υπό την εποπτεία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, καθώς οι κτηνοτρόφοι άφησαν να εννοηθεί ότι «φουντώνει» το φαινόμενο των παράνομων ελληνοποιήσεων. Υπενθυμίζεται, άλλωστε, όπως ήδη έχει αποκαλύψει η «Α», πως θα κατατεθεί νομοσχέδιο εντός του Μαρτίου που θα αυστηροποιεί τις ποινές για τις παράνομες ελληνοποιήσεις.
Σύμφωνα με στοιχεία του powergame.gr, οι διαφορές στην τιμή του γάλακτος στον παραγωγό έχουν ήδη φανεί στις περιοχές που έκλεισαν τις πρώτες συμφωνίες, χωρίς ο καταναλωτής να ευνοηθεί από τις χαμηλότερες τιμές. Συγκεκριμένα: Οι κτηνοτρόφοι του Νομού Τρικάλων πούλησαν τον Ιανουάριο το γάλα προς 1,40 €/lt (αντί 1,65 €/lt τον Ιανουάριο του 2023) και οι κτηνοτρόφοι της Φθιώτιδας «έπιασαν» τιμή 1,50 €/lt. Την ίδια ώρα, η τιμή του κιλού στο ράφι παραμένει από 2,78 έως 3,30 ευρώ.
ΑΝΟΙΓΕΙ Η«ΨΑΛΙΔΑ»
Στο ταξίδι του από τον τόπο παραγωγής μέχρι τον τόπο κατανάλωσης κάθε αγροτικό ή κτηνοτροφικό προϊόν βλέπει την τιμή του να ανεβαίνει. Σύμφωνα με το δελτίο τιμών του ΟΚΑΑ, τις ενώσεις πωλητών λαϊκών αγορών και την τιμοληψία του υπουργείου Ανάπτυξης, η «ψαλίδα» σε βασικά προϊόντα μαναβικής από το χωράφι έως το ράφι πλήττει το εισόδημα παραγωγών και καταναλωτών, ενώ οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι ρίχνουν το ανάθεμα σε αυτό που ονομάζουν «μεσάζοντες».
Τρία είναι τα βασικά στάδια της διακίνησης προϊόντων: πρωτογενής τομέας (π.χ. ο αγρότης), χονδρικό εμπόριο (η λαχαναγορά), λιανικό εμπόριο (π.χ. το σουπερμάρκετ). Ανάμεσα σε αυτά εμπλέκονται μικρότερα, αλλά το ίδιο νευραλγικά για την τροφοδοσία της αγοράς στάδια: logistics (μεταφορά και αποθήκευση των προϊόντων), μεταποίηση (π.χ. το ελαιοτριβείο στην περίπτωση του ελαιόλαδου ή βιομηχανίες συσκευασίας κ.λπ.).
Οι επαγγελματίες σε όλα τα στάδια -όπως άλλωστε και οι ίδιοι οι παραγωγοί- επικαλούνται δύο βασικά κόστη: ενεργειακό (καύσιμα ή ρεύμα), λειτουργικό (με προεξάρχον το κόστος εργατικού δυναμικού). Έτσι, σε πολλές περιπτώσεις προϊόντων, η τιμή από τον παραγωγό έως τον καταναλωτή μπορεί να αυξηθεί έως και 240%, όπως το μαρούλι το οποίο ξεκινά τη «διαδρομή» του από το χωράφι με 20 λεπτά το τεμάχιο, διατίθεται στη χονδρική στα 35 λεπτά και στη λιανική η τιμή του αγγίζει τα 68 λεπτά του ευρώ. Πολλά προϊόντα έχουν την ίδια «τύχη» (βλ. πίνακα).
ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΡΙΑ
Από το 2013 η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει προτείνει ως λύση τα δημοπρατήρια, στα πρότυπα ευρωπαϊκών χωρών, όπου οι συνεταιρισμοί διαπραγματεύονται απευθείας με τους αγοραστές. Για να καθιερωθούν, όμως, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η λειτουργία των αγροτικών συνεταιρισμών. Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών, μόνο το 18% των παραγόμενων αγροτικών προϊόντων διακινείται μέσω των συνεταιριστικών οργανώσεων. Το υπόλοιπο διακινείται μέσω παράλληλων συστημάτων.
Ο Παύλος Σατολιάς, πρόεδρος της ΕΘΕΑΣ, έχει ήδη δηλώσει πως «όπου υπάρχουν συνεταιρισμοί, αυτή η “ψαλίδα” είναι πολύ μικρότερη. Και ο παραγωγός παίρνει ένα καλό εισόδημα για να μείνει και ο καταναλωτής το παίρνει σε καλή τιμή. Δεν έχουμε νόμους στην αγορά, δεν ελέγχονται οι μεσάζοντες. Υπάρχει αισχροκέρδεια και έλλειψη ελέγχων και προστίμων».
