Μέτρα που επί της ουσίας αλλάζουν το κανονιστικό πλαίσιο της αγοράς εξήγγειλε ο υπουργός Ανάπτυξης, Κώστας Σκρέκας, μετά και τις ανακοινώσεις του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, με σκοπό όπως τόνισε «να διορθώσουμε κατεστημένες στρεβλές εμπορικές πρακτικές με βασική προτεραιότητα την προστασία του καταναλωτή και την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς». Με βάση αυτό το πλάνο, η κυβέρνηση κινείται σε τέσσερις άξονες:
- Πρώτον, άμεση μείωση της τιμής σε βασικά αγαθά.
- Δεύτερον, επιπλέον όφελος για τον καταναλωτή, καθώς οι όποιες εκπτώσεις και προσφορές θα γίνονται πάνω στις νέες μειωμένες τιμές.
- Τρίτον, αποτροπή της παραπλάνησης των καταναλωτών με πλασματικές εκπτώσεις που νοθεύουν τον ανταγωνισμό και αλλοιώνουν το κριτήριο του καταναλωτή.
- Τέταρτον, αυστηροποίηση, διεύρυνση και αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, για τη διενέργεια ελέγχων και την αποτροπή φαινομένων αισχροκέρδειας.
Οι άξονες
Με βάση το πλάνο η κυβέρνηση κινείται σε τέσσερις άξονες:
1 Μείωση παροχών από τους προμηθευτές προς τα σουπερμάρκετ, ώστε να εξασφαλιστούν χαμηλότερες τιμές για τον καταναλωτή. Ο προσανατολισμός των στελεχών του υπουργείου είναι να περιοριστούν οι συνολικές εκπτώσεις των προμηθευτών στα σουπερμάρκετ κατά 30% και να μεταφερθεί το όφελος στον καταναλωτή με αντίστοιχη μείωση των τιμών των προϊόντων αυτών στα ράφια. Το μέτρο θα εφαρμοστεί στις κατηγορίες στις οποίες -σύμφωνα με την Επιτροπή Ανταγωνισμού- παρατηρήθηκαν τεράστιες αποκλίσεις. Τα προϊόντα αυτά είναι: απορρυπαντικά, καθαριστικά σπιτιού, οδοντόκρεμες, αφρόλουτρα/σαμπουάν και βρεφικές πάνες.
2 Αποτροπή αδικαιολόγητων ανατιμήσεων. Ο στόχος θα επιτευχθεί με φραγμό στους προμηθευτές που αυξάνουν τις τιμές των προϊόντων να υλοποιούν προωθητικές ενέργειες για τα προϊόντα που έχουν ανατιμήσει τρεις μήνες. Αυτό το μέτρο αφορά όλα τα προϊόντα που πωλούνται στα σουπερμάρκετ. Προφανώς, για τους προμηθευτές που διατηρούν σταθερές ή μειώνουν τις τιμές επιτρέπονται κανονικά οι προωθητικές ενέργειες προς όφελος των καταναλωτών. Το συγκεκριμένο μέτρο ισχύει από σήμερα και για κάθε προϊόν ως τιμή βάσης ορίζεται η σημερινή. «Οποιοδήποτε προϊόν ανατιμηθεί από σήμερα, δεν θα μπορεί να ενταχθεί σε ενέργειες προώθησης. Αυτό είναι αποτρεπτικό για μια εταιρεία, μια και έτσι δεν θα μπορεί να προχωρήσει σε αδικαιολόγητη αύξηση των τιμών και έτσι να χάσει το πλεονέκτημα των προσφορών. Θα το ελέγχουμε με τη ΔΙΜΕΑ και με ψηφιακά μέσα ή με έλεγχο από e-shops», ξεκαθάρισε ο Κώστας Σκρέκας.
3 «Καθαρές» τιμές από το χωράφι στο ράφι. Για να διασφαλιστεί η απόλυτη διαφάνεια σε όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας, υποχρεώνονται οι προμηθευτές να πωλούν τα προϊόντα στο λιανεμπόριο σε «καθαρές» τιμές (net pricing). Επιτρέπεται μόνο πιστωτικό τιμολόγιο ύψους έως 3% για επιστροφές προϊόντων ή φύρας. Το μέτρο αφορά νωπά φρούτα, λαχανικά και κρέατα, θα θεσμοθετηθεί το αργότερο μέχρι το Μάρτιο και θα είναι μόνιμο. Σύμφωνα με τον υπουργό Ανάπτυξης, «οι τιμές από τον παραγωγό μέχρι το εμπόριο κάθε είδους θα είναι καθαρές».
4 Πλαφόν στο μεικτό περιθώριο κέρδους για το βρεφικό γάλα. Για τις τιμές πώλησης του βρεφικού γάλακτος ορίζεται πλαφόν στο περιθώριο μεικτού κέρδους των εταιρειών που εισάγουν, παράγουν και διακινούν το βρεφικό γάλα στην Ελλάδα. Το πλαφόν ορίζεται ως το άθροισμα του λειτουργικού κόστους της εταιρείας για τη συγκεκριμένη κατηγορία προϊόντων και του εμπορικού κέρδους μέχρι 7%. Για τον υπολογισμό θα ληφθεί υπόψη το λειτουργικό κόστος των εταιρειών στην τελευταία «κλεισμένη» οικονομική χρήση. Στόχος είναι να προσεγγίσουν οι τιμές τις αντίστοιχες της Ευρώπης. Πρόκειται για ένα έκτακτο και περιορισμένης χρονικής διάρκειας μέτρο που θα ενταχθεί σε κάποια ειδική διάταξη. Όπως μάλιστα αποκάλυψε ο υπουργός, μετά τη χαρτογράφηση της Επιτροπής Ανταγωνισμού που ανέδειξε τις μεγάλες αποκλίσεις στην τιμή του βρεφικού γάλακτος σε σχέση με την ευρωπαϊκή αγορά, έγιναν έλεγχοι στις δύο εταιρείες -αν υπάρξουν αποτελέσματα θα ανακοινωθούν σύντομα, διαβεβαίωσε- και ξεκινούν αντίστοιχες έρευνες στις άλλες δύο που διακινούν το συγκεκριμένο προϊόν στη χώρα μας.
Αποτίμηση
«Οι τιμές βασικών προϊόντων θα μειωθούν στα ράφια από την έναρξη εφαρμογής των μέτρων και πρέπει να εφαρμοστούν από τις αρχές Μαρτίου το αργότερο. Με αυτόν τον τρόπο δίνουμε τον απαραίτητο χρόνο για να προσαρμοστούν οι εταιρείες στα νέα δεδομένα», σχολίασε σχετικά ο υπουργός Ανάπτυξης. Ο Κώστας Σκρέκας έκανε και μια αποτίμηση των αποτελεσμάτων που έχουν φέρει οι έως τώρα παρεμβάσεις στη μάχη κατά της ακρίβειας:
– Στη Μόνιμη Μείωση Τιμής έχουν ενταχθεί 1.300 προϊόντα από 100 προμηθευτές με μειωμένη τιμή τουλάχιστον 5% για το επόμενο εξάμηνο.
– Το «Καλάθι του Νοικοκυριού» εξασφαλίζει την πρόσβαση σε συγκεκριμένα προϊόντα σε χαμηλή τιμή για όλους τους καταναλωτές.
– Οι έλεγχοι που διενεργούν τα στελέχη της ΔΙΜΕΑ έχουν αποδώσει καρπούς: Μέσα στο 2023 πραγματοποιήθηκαν 25.267 έλεγχοι και επιβλήθηκαν 1.865 πρόστιμα ύψους 13.416.000 ευρώ.
