«Παγίδες» για χιλιάδες αυτοαπασχολούμενους κρύβει το νέο αντικειμενικό σύστημα φορολόγησης που θα ισχύσει από το 2024, καθώς οι «γκρίζες ζώνες» που ενσωματώνει είναι πολλές και θεωρητικά θα ξεκαθαρίσουν με το νομοσχέδιο και τις υπουργικές αποφάσεις που θα εκδοθούν έως το τέλος του χρόνου. Για την ώρα τα ερωτήματα είναι πολλά, ενώ ακόμη μεγαλύτερη για τα περισσότερα φυσικά πρόσωπα είναι η επαγγελματική αβεβαιότητα.
«Μελανό σημείο» για τους περισσότερους είναι ο αιφνιδιασμός, καθώς το νέο καθεστώς φορολόγησης θα ισχύσει από τα φετινά εισοδήματα, δηλαδή η ρύθμιση θα έχει αναδρομική ισχύ, ενώ μόνο λίγοι δεν είναι οι επαγγελματίες που έρχονται αντιμέτωποι με το δίλημμα αν πρέπει να προχωρήσουν σε αυξήσεις αποδοχών για το προσωπικό που απασχολούν, από τη στιγμή που το μισθολογικό κόστος λειτουργεί ως έξτρα τεκμήριο, ανεβάζοντας το ποσό της ελάχιστης αμοιβής για τον εργοδότη επαγγελματία. Ουσιαστικά, η μικροεπιχείρηση μπαίνει σε μια διαδικασία επανεξέτασης του μισθολογικού κόστους, πιθανότατα με νέους, φθηνότερους υπαλλήλους.
Επίσης, μεγάλη απορία για τους περισσότερους είναι τι θα δηλώνουν στην εφορία σε μια χρονιά που θα υπάρχουν ζημιές, τι θα γίνει με τις εποχικές επιχειρήσεις, αλλά και με τους επαγγελματίες που κρατούν το μαγαζί στο ρελαντί, μόνο και μόνο για να βγουν στη σύνταξη ή για εκείνους που κινούνται οριακά, δηλαδή στην κόψη του ξυραφιού, με τα έσοδα και τα έξοδα. Τέλος, πολλοί είναι αυτοί που αναρωτιούνται για το αν είναι νομικά σωστό το κράτος να ορίζει από μόνο του προκάτ όριο στα καθαρά κέρδη σε μία ελεύθερη αγορά.
Υπάρχουν, λοιπόν, «παράθυρα» ευκαιρίας στις νέες ρυθμίσεις του υπουργείου Οικονομικών για τους επαγγελματίες; Ασφαλώς, απαντούν οι φοροτεχνικοί, που σήμερα αναλύουν στην «Α» όλο το φάσμα των αλλαγών. Υπάρχουν, όμως, και «μαύρες τρύπες» που οδηγούν σε μεγαλύτερο φόρο; Ασφαλώς, απαντούν και πάλι οι φοροτεχνικοί, καθώς πλέον τα 780 € μηνιαίο εισόδημα αποτελούν τη βάση υπολογισμού, αλλά σε μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις θα απαιτηθεί ιδιαίτερη προσπάθεια απόδειξης… Ας τα δούμε αναλυτικά:
1 Το τεκμήριο της ελάχιστης αμοιβής. Αυτό είναι μαχητό, εξηγεί το υπουργείο Οικονομικών. Οι φοροτεχνικοί τονίζουν ότι «μπορεί να αμφισβητηθεί από τον φορολογούμενο με πραγματικά στοιχεία. Δηλαδή ισχύουν οι αποδείξεις για νοσηλεία σε νοσοκομείο, θητεία στον Στρατό, φυλάκιση κ.ο.κ., που αποδεικνύουν ότι τα κέρδη ήταν μικρότερα. Η αμφισβήτηση -κατά τους φοροτεχνικούς- απαιτεί φορολογικά στοιχεία, αποδείξεις και ντοκουμέντα.
2 Μείωση της ελάχιστης αμοιβής. Αφορά ελεύθερους επαγγελματίες οι οποίοι ασκούν το επάγγελμά τους με ειδικές συνθήκες. Έτσι, λοιπόν, έχουμε μείωση της ελάχιστης αμοιβής στις εξής περιπτώσεις:
– Σε ελεύθερους επαγγελματίες με αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%, με μείωση 50%.
– Σε όσους ασκούν δραστηριότητα και έχουν την κύρια κατοικία τους σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους, με μείωση 50%.
– Σε όσους κατοικούν σε νησιά κάτω από 3.100 κατοίκους, με μείωση 50%.
3 Οι επιχειρήσεις του χειμώνα. Εδώ τίθεται το πολύ σημαντικό ερώτημα: Τι γίνεται με τις κλειστές επιχειρήσεις του χειμώνα, δηλαδή αν κάποιος ασκεί δραστηριότητα από Απρίλιο έως Οκτώβριο (θερινή σεζόν); Η απάντηση του φοροτεχνικού Βαγγέλη Αμπελιώτη είναι ότι αυτές οι επιχειρήσεις πρέπει να δηλώσουν παύση εργασιών ή να λειτουργούν ως εποχικές επιχειρήσεις για μικρότερο διάστημα.
4 Νέοι επιχειρηματίες-επαγγελματίες. Για τους νέους ελεύθερους επαγγελματίες με νεοσύστατη επιχειρηματική δραστηριότητα ισχύουν τα εξής:
– Την πρώτη τριετία απαλλάσσονται πλήρως από την ελάχιστη αμοιβή.
– Τον τέταρτο χρόνο θα ισχύει μείωση της ελάχιστης αμοιβής κατά 67%.
– Τον 5ο χρόνο κατά 33%. Συνεπώς, υπάρχει σημαντική μέριμνα για τους νέους.
5 Μείωση κατά 50% του τέλους επιτηδεύματος. Το τέλος επιτηδεύματος υποχωρεί αμέσως από την Πρωτοχρονιά του 2024 κατά 50% για όσους δηλώνουν πραγματικά εισοδήματα υψηλότερα από την ελάχιστη αμοιβή των 780 €. Όσοι δηλώνουν εισοδήματα χαμηλότερα από την ελάχιστη αμοιβή, θα έχουν μείωση του τέλους επιτηδεύματος κατά 25%. Σημειώνεται ότι η μεγαλύτερη μείωση του τέλους αποτελεί και έμπρακτη επιβράβευση για τους συνεπείς φορολογούμενους. Το τέλος επιτηδεύματος θα καταργηθεί πλήρως το 2027.
6 Θα λαμβάνεται υπόψη η ζημιά μέσω αποδείξεων. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η ζημιά για τον ελεύθερο επαγγελματία θα ισχύει, εφόσον αποδεικνύεται. Για παράδειγμα, αν ένας επαγγελματίας διαθέτει τα τιμολόγια που πιστοποιούν τη (δαπανηρή) ανανέωση του εξοπλισμού του, δεν θα έχει θέμα.
7 Φορολόγηση με μηνιαίο εισόδημα έως 780 €. Εδώ οι φοροτεχνικοί τονίζουν ότι ο φορολογικός συντελεστής είναι 9%, δηλαδή το ποσό του φόρου διαμορφώνεται σε 900 € συν το (μειωμένο) τέλος επιτηδεύματος. Συμφέρει λοιπόν τον επαγγελματία να κινηθεί με βάση τα νέα δεδομένα, γνωρίζοντας ότι φορολογικά έχει ήσυχο το κεφάλι του. Με δεδομένο μάλιστα ότι, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το 71% των ελεύθερων επαγγελματιών δηλώνει εισόδημα χαμηλότερο από τον κατώτατο μισθό, ενώ το 4% πληρώνει το 50% των φόρων στη συγκεκριμένη κατηγορία φορολογούμενων.
8 Το «πηγάδι» σε ΑΕ, ΙΚΕ, ΕΠΕ. Προκειμένου να μην υπάρξουν παρανοήσεις στο νέο φορολογικό νομοσχέδιο, το υπουργείο Οικονομικών βάζει τέλος στα κόλπα των ΕΠΕ, ΑΕ και ΙΚΕ. Καθορίζει ότι «το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα για τον προσδιορισμό του φόρου θα εφαρμοσθεί και στις προσωπικές επιχειρήσεις που έχουν συστήσει ή θα συστήσουν ελεύθεροι επαγγελματίες με μόνο εταίρο». Ουσιαστικά, κατά τους φοροτεχνικούς, μπαίνει φραγή «σε όσους επαγγελματίες θελήσουν να δημιουργήσουν ΕΠΕ, ΑΕ ή ΙΚΕ, ώστε να δηλώνουν φορολογητέα κέρδη χαμηλότερα του τεκμαρτού εισοδήματος που τους αντιστοιχεί». Στο υπουργείο Οικονομικών ξεκαθάρισαν ότι «για όσους δηλώσουν φορολογητέα κέρδη κάτω των 10.920 ευρώ, θα ενεργοποιηθεί η σχετική διάταξη και θα φορολογηθούν ως επαγγελματίες με τεκμαρτό εισόδημα και με τις κλίμακες που εφαρμόζονται για τη φορολόγηση μισθωτών-συνταξιούχων και επαγγελματιών και όχι με 22% που φορολογούνται οι επιχειρήσεις». Δηλαδή, επαγγελματίας που δημιουργεί ΙΚΕ με τον ίδιο εταίρο, αν δηλώσει το 2024 μηδενικά κέρδη, αυτομάτως θα φορολογηθεί με το κατώτατο όριο, με τεκμαρτό -αν έχει αρκετά χρόνια- και, αντί μηδενικού φόρου, θα πληρώσει 1.440 ευρώ. Γιατί θα γίνει αυτό; Το υπουργείο Οικονομικών απαντά ότι «οι μηδενικές δηλώσεις ή οι ζημιογόνες αποτελούν εξαιρετικά συνηθισμένο φαινόμενο»…
9 Οι προσφυγές. Τα όσα ανακοινώθηκαν προβλέπουν ως ελάχιστη βάση υπολογισμού του φόρου τα 10.920 ευρώ, που προσαυξάνονται ανάλογα με το κόστος μισθοδοσίας των εργαζομένων στην επιχείρηση τα έτη λειτουργίας, καθώς και με άλλους συντελεστές. Οι φοροτεχνικοί τονίζουν στην «Α» ότι «στην περίπτωση που ο επαγγελματίας δηλώσει λιγότερα κέρδη, θα φορολογηθεί με το ελάχιστο ποσό των 10.920 ευρώ». Και αν αυτό είναι πλασματικό; Οι φοροτεχνικοί τονίζουν ότι τότε «αρχίζει ο μαραθώνιος των προσφυγών, προκειμένου να βρει το δίκιο του… Μέσω ΑΑΔΕ, Διοικητικών Δικαστηρίων και λοιπών διατυπώσεων».
10Πόσο αυξάνεται ο φόρος. Προσοχή στην προσαύξηση του φόρου, ανάλογα με τα έτη απασχόλησης:
- Στην 3ετία δεν υπάρχει κανένα ελάχιστο όριο εισοδήματος.
- Στο τέταρτο έτος ισχύει ελάχιστο όριο 3.620 ευρώ.
- Το πέμπτο έτος ισχύει ελάχιστο όριο 7.280 ευρώ.
- Για 6-9 έτη, 12.012 ευρώ.
- Για 9-12 έτη, 13.104 ευρώ.
- Με άνω των 12 ετών, 14.196 ευρώ.
ΠΙΝΑΚΕΣ-ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ-ΠΟΙΟΥΣ ΑΦΟΡΟΥΝ
735.320 συνολικά οι ελεύθεροι επαγγελματίες
138.000 με μείωση φόρου στα 560 €
124.000 με μηδενικό φόρο ή μικρή ελάφρυνση
473.000 πληρώνουν 1.444 € κατά μέσο όρο
ΝΕΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ
Απαλλαγή φόρου στην 3ετία
-67% για τον 4ο χρόνο
-33% για τον 5ο χρόνο
-50% σε χωριά κάτω των 500 κατοίκων
-50% σε νησιά κάτω των 3.100 κατοίκων
Μαχητό το τεκμήριο με δαπάνες για θητεία, νοσηλεία, τιμολόγια
ΜΕΙΩΣΗ ΤΕΛΟΥΣ ΕΠΙΤΗΔΕΥΜΑΤΟΣ
-50%, αν δηλωθεί εισόδημα άνω των 780 € τον μήνα (ετήσιο 10.920 €)
-25%, κάτω των 780 € τον μήνα
ΦΟΡΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ
ΕΤΗΣΙΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ 2022 2023
11.000 1.770 1.445
13.000 2.210 1.885
15.000 2.650 2325
18.000 3.310 2.985
20.000 3.750 3.425
Σημ.: Ποσά σε ευρώ
ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΕ 5+1 ΣΗΜΕΙΑ
Συμπεράσματα και προτάσεις επί του νέου πλαισίου ως προς τον τρόπο φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών:
Γράφει ο Βαγγέλης Αμπελιώτης
1 Ο τεκμαρτός προσδιορισμός με βάση τον βασικό μισθό του νεοπροσλαμβανόμενου είναι νόμιμη διαδικασία και έχει κριθεί στο ΣτΕ (ΣτΕ 3765/2000): Ο νόμος 2214/1994 επιβάλλει τεκμαρτό προσδιορισμό στο minimum εισόδημα των ελεύθερων επαγγελματιών. Το σημείο που κρίνω να τύχει περαιτέρω επεξεργασίας είναι η προσαύξηση κατά 35%, 70% και 100%, όταν τα δηλωθέντα ακαθάριστα έσοδα ξεπερνούν το 100%, 150% και 200% του τζίρου του μέσου όρου της δραστηριότητας ανά ΚΑΔ. Αντί αυτού να γίνεται αύξηση βάσει του αριθμού εργαζομένων. Δηλαδή:
– 10.920 ευρώ χωρίς εργαζόμενο.
– 10.920 + 20% με έναν εργαζόμενο και το μεγαλύτερο ποσό της αμοιβής του εργαζομένου και του αθροίσματος αυτού.
– 10.920 + 30% έως 3 εργαζόμενους.
– 10.920 + 50% έως 10 εργαζόμενους.
– 10.920 + 70% έως 20 εργαζόμενους.
– 10.920 + 100% άνω των 20 και μέχρι 50.000 ευρώ.
2 Για τα χωριά έως 500 και νησιά μη τουριστικά μέχρι 3.100 κατοίκους, κατά την άποψή μου, να υπάρξει ένα εφάπαξ ποσό, π.χ. 300-500 ευρώ ανά έτος. Να εξαιρούνται όσοι έχουν προσωπικό, οπότε θα πηγαίνουν με τη μείωση του 50%.
3 Να λαμβάνονται υπόψη και τα άλλα εισοδήματα του επαγγελματία: μισθοί, μερίσματα, ενοίκια, τόκοι, αποδόσεις επενδυτικών προϊόντων και κάθε άλλο εισόδημα από άλλη πηγή.
4 Οι νόμιμες ζημιές να είναι εκπιπτόμενες και να μειώνουν το ποσό του τεκμαρτού προσδιορισμού, καθώς και η ζημιά του 2023 να εκπίπτει το 2024.
5 Να γίνει επαγγελματικός λογαριασμός για όλες τις συναλλαγές εισπράξεων και πληρωμών μέσω αυτού, για να είναι εκπιπτόμενες οι δαπάνες και να ασκούνται μέτρα και σε αυτό τον λογαριασμό, όταν διαπιστώνεται ότι τηρούνται και άλλοι λογαριασμοί και γίνονται συναλλαγές χωρίς χρήση αυτού. Θα μειωθούν σημαντικά τα εικονικά τιμολόγια, διότι ο λήπτης δεν θα πληρώνει με μετρητά ή σε άλλο λογαριασμό εν μέρει, γνωρίζοντας ότι δεν έχει έκπτωση της δαπάνης. Ελπίζω να εγκριθεί από τους αρμόδιους.
6 Κίνητρα στον καταναλωτή με δαπάνες που κάνει σε αγορές και υπηρεσίες που έχουν χαρακτηρισθεί ως δραστηριότητες μεγάλης φοροδιαφυγής. Μείωση από φόρο κατά 24% και έως 500 ευρώ.
Ο κ. Αμπελιώτης είναι φοροτεχνικός
