Αλλάζουν όλα από το 2024 στη φορολόγηση των 800.000 αυτοαπασχολούμενων, καθώς θεσπίζεται ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα 10.920 ευρώ, το οποίο θα προσαυξάνεται ανάλογα με τη διάρκεια της δραστηριότητας, το κόστος μισθοδοσίας και το ύψος του τζίρου και μπορεί να φτάνει τις 50.000 ευρώ.
Στο ισοζύγιο των παρεμβάσεων μπαίνει και το τέλος επιτηδεύματος, το οποίο υπό προϋποθέσεις μειώνεται έως και 50%, ενώ με το νέο καθεστώς φορολόγησης οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα χάσουν μια σειρά από επιδόματα συνολικού ύψους 100.000.000 ευρώ, τα οποία θα επιστρέψουν στην κοινωνία με ανακατανομή των δικαιούχων.
Φοροδιαφυγή
Την ίδια στιγμή, με άλλες διατάξεις στο νομοσχέδιο για τη φοροδιαφυγή θεσπίζονται υψηλά χρηματικά μπόνους έως και 3.000 ευρώ για όσους καταγγέλλουν «μαϊμού» αποδείξεις στην ΑΑΔΕ, επεκτείνεται η χρήση των μηχανημάτων POS σε όλη την αγορά και καθίσταται υποχρεωτική η διασύνδεσή τους με τις ταμειακές μηχανές τους πρώτους μήνες του 2024.
Όλες οι αλλαγές θα ισχύσουν από τα φετινά εισοδήματα που θα δηλωθούν στην εφορία το 2024, με το «κλειδί» να είναι τα ηλεκτρονικά βιβλία, καθώς τα έσοδα που θα δηλώνονται στο myDATA δεν μπορεί να υπολείπονται αυτών που προκύπτουν από την ηλεκτρονική πληροφόρηση (myDATA, ταμειακές-POS). Επίσης, ως τιμολόγια εξόδων θα προσμετρώνται για φορολογικούς σκοπούς μόνο όσα έχουν διαβιβαστεί ηλεκτρονικά στο myDATA.
Σύμφωνα με τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστή Χατζηδάκη, με το νέο καθεστώς για 473.000 επαγγελματίες θα υπάρξει πρόσθετη επιβάρυνση 1.444 ευρώ κατά μέσον όρο, 124.000 δεν θα έχουν καμία μεταβολή στον φορολογικό «λογαριασμό», ενώ 138.000 θα έχουν ελάφρυνση 560 ευρώ λόγω της μείωσης έως 50% του τέλους επιτηδεύματος.
Συνολικά με το σημερινό σύστημα μόλις το 4% των ελεύθερων επαγγελματιών καταβάλλει το 50% των φόρων της συγκεκριμένης επαγγελματικής τάξης, ενώ με το νέο σύστημα το 50% των φόρων θα καταβάλλεται από το 12% των φορολογουμένων.
Και αυτό γιατί με τη νέα ρύθμιση οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι δεν θα μπορούν σε καμία περίπτωση να εμφανίσουν στη φορολογική δήλωση του επόμενου έτους καθαρό εισόδημα κάτω από 10.920 ευρώ, που αντιστοιχεί στον κατώτατο μισθό των 780 ευρώ στον ιδιωτικό τομέα επί 14 μήνες. Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση που ο ελεύθερος επαγγελματίας απασχολεί εργαζόμενο με αποδοχές 20.000 ευρώ, τότε θα πρέπει να δηλώσει 20.000 ευρώ και όχι 10.920 ευρώ.
Για παράδειγμα, επαγγελματίας με περισσότερα από 12 χρόνια λειτουργίας πληρώνει σήμερα για φορολογητέο εισόδημα 1.500 ευρώ το ποσό των 785 ευρώ (135 ευρώ φόρο και 650 ευρώ τέλος επιτηδεύματος), ενώ με το νέο καθεστώς το τεκμαρτό του εισόδημα θα προσδιοριστεί στα 14.196 ευρώ και ο φόρος με το τέλος επιτηδεύματος θα ανέλθουν συνολικά στα 1.038 ευρώ.
Στην πράξη το νέο σύστημα φορολόγησης θα δουλεύει με το εξής πλέγμα κριτηρίων: τα κέρδη από την επιχειρηματική δραστηριότητα των αυτοαπασχολούμενων μαζί με τυχόν εισοδήματα από μισθωτή εργασία δεν μπορεί να είναι μικρότερα από μια ελάχιστη αμοιβή, η οποία προσδιορίζεται με αντικειμενικό τρόπο σε σημείο που αντανακλά την ελάχιστη εισφερόμενη αξία της προσωπικής εργασίας του αυτοαπασχολούμενου στην επιχείρησή του. Η ελάχιστη αμοιβή δεν μπορεί να υπολείπεται του μεγαλύτερου μεταξύ:
– Του ελάχιστου (βασικού) μισθού προσαυξημένου κατά 10% για κάθε τρία χρόνια εργασίας ως αυτοαπασχολούμενος μετά τα τρία πρώτα έτη.
– Του ανώτερου ετήσιου μισθού (έως 30.000 ευρώ) που ο ελεύθερος επαγγελματίας καταβάλλει στο προσωπικό του.
Η ελάχιστη αμοιβή προσαυξάνεται με δύο τρόπους σωρευτικά:
– Με ένα ποσό ίσο με το 10% του ετήσιου κόστους μισθοδοσίας (μισθός, εργοδοτικές εισφορές, παροχές σε είδος) του προσωπικού που ο αυτοαπασχολούμενος απασχολεί στην επιχείρησή του, με ανώτατο όριο τις 15.000 ευρώ.
– Με έναν συντελεστή όταν ο ετήσιος τζίρος του αυτοαπασχολούμενου είναι σημαντικά μεγαλύτερος από τον μέσο όρο του ετήσιου τζίρου του ΚΑΔ:
α) 35% για όσους ο ετήσιος τζίρος είναι μεγαλύτερος του 100% του μέσου όρου του ετήσιου τζίρου του ΚΑΔ των μεγαλύτερων εσόδων.
β) 70% για όσους ο ετήσιος τζίρος είναι μεγαλύτερος του 150% του μέσου όρου του ετήσιου τζίρου του ΚΑΔ των μεγαλύτερων εσόδων.
γ) 100% για όσους ο ετήσιος τζίρος είναι μεγαλύτερος του 200% του μέσου όρου του ετήσιου τζίρου του ΚΑΔ των μεγαλύτερων εσόδων, με ανώτατο όριο τις 50.000 ευρώ.
Το νέο σύστημα θα εφαρμοστεί στις ατομικές επιχειρήσεις, εξαιρουμένων των αγροτών και των αυτοαπασχολούμενων με μπλοκάκια.
Μειώσεις – απαλλαγές
– Για τον υπολογισμό του ελάχιστου (βασικού) μισθού λαμβάνονται υπόψη τυχόν τριετίες που έχει συγκεντρώσει ο φορολογούμενος από την πρώτη έναρξη των εργασιών του ανεξαρτήτως του ΚΑΔ. Ο ελάχιστος (βασικός) μισθός αυξάνεται κατά 10% για κάθε τρία χρόνια εργασίας ως αυτοαπασχολούμενος μετά τα τρία πρώτα έτη, με ανώτατο όριο τις τρεις τριετίες.
– Κατά τον υπολογισμό της ελάχιστης αμοιβής λαμβάνονται υπόψη τυχόν εισοδήματα από μισθωτή εργασία του αυτοαπασχολούμενου.
– Ο χρόνος κατά τον οποίο ο ελεύθερος επαγγελματίας είχε παύση εργασιών δεν λογίζεται κατά τον υπολογισμό της ελάχιστης αμοιβής.
– Οι ελεύθεροι επαγγελματίες με νεοσύστατη επιχειρηματική δραστηριότητα θα έχουν τις ακόλουθες μειώσεις της ελάχιστης αμοιβής: 100% για τα τρία πρώτα χρόνια, 67% για τον τέταρτοο χρόνο και 33% για τον πέμπτο χρόνο.
– Όταν ο ελεύθερος επαγγελματίας ασκεί τη δραστηριότητά του και έχει την κύρια κατοικία του σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά κάτω από 3.100 κατοίκους, η ελάχιστη αμοιβή θα μειώνεται κατά 50%.
– Όταν ο ελεύθερος επαγγελματίας έχει αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%, θα μειώνεται κατά 50%.
– Η ελάχιστη αμοιβή αποτελεί μαχητό τεκμήριο που μπορεί να αμφισβητηθεί από τον φορολογούμενο με βάση πραγματικά περιστατικά ή στοιχεία (π.χ. στρατιωτική θητεία, νοσηλεία σε νοσοκομείο, κράτηση σε φυλακή κ.λπ.).
Ανταμοιβή ειλικρίνειας
Για όσους δηλώνουν πραγματικά εισοδήματα υψηλότερα από την ελάχιστη αμοιβή θα εφαρμοστεί άμεσα, από το 2024, μείωση του τέλους επιτηδεύματος κατά 50%. Ενώ όσοι δηλώνουν εισοδήματα χαμηλότερα από την ελάχιστη αμοιβή θα έχουν μείωση του τέλους επιτηδεύματος κατά 25%. Το τέλος επιτηδεύματος θα καταργηθεί σε ορίζοντα διετίας.
Το Δημόσιο εισπράττει σήμερα από τη φορολογία των ελεύθερων επαγγελματιών 1,709 δισ. ευρώ (1,331 δισ. από τον φόρο εισοδήματος και 378.000.000 από το τέλος επιτηδεύματος). Με την εφαρμογή του νέου συστήματος προβλέπεται ότι τα έσοδα θα αυξηθούν κατά 874.000.000 ευρώ και σε 606.000.000 ευρώ αν συνυπολογιστεί η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, τα οποία θα διατεθούν για μειώσεις φορολογικών συντελεστών.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
1 Νέος αυτοαπασχολούμενος με 3.000 € δηλωθέν εισόδημα.
Είχε 270 ευρώ φόρο και θα συνεχίσει να έχει τον ίδιο φόρο χωρίς αλλαγή.
2 Αυτοαπασχολούμενος με δηλωθέν εισόδημα 50.000 €.
Θα έχει σταδιακά μείωση από την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος 650 ευρώ.
3 Παλιός αυτοαπασχολούμενος με δηλωθέν εισόδημα 1.500 ευρώ.
Πλήρωνε 135 ευρώ φόρο και 650 ευρώ τέλος. Σύνολο 785 ευρώ. Με το νέο σύστημα θεωρούμε ποσό 14.196 € ως εισόδημα και θα έχει αύξηση επιβάρυνσης κατά 1.038 ευρώ.
4 Αυτοαπασχολούμενος με μηδέν δηλωθέν εισόδημα και μεγάλο τζίρο.
Σήμερα πληρώνει μόνο τέλος επιτηδεύματος 650 ευρώ. Με τις προσαυξήσεις του εργοδοτικού κόστους και του μεγάλου τζίρου πηγαίνει σε 25.833 ευρώ φορολογητέο εισόδημα και έχει αύξηση στη φορολογία κατά 4.083 ευρώ.
5 Αυτοαπασχολούμενος με δηλωθέν 7.000 ευρώ και 200.000 € τζίρο.
Είχε 630 ευρώ φόρο και 650 ευρώ τέλος. Σύνολο 1.280 ευρώ. Με το νέο σύστημα θεωρούμε 14.196 € ως εισόδημα και επειδή έχει μεγάλο τζίρο θα προσαυξηθεί κατά 70% σε 24.133 ευρώ φορολογητέο εισόδημα. Συνολικά θα έχει μια αύξηση στη φορολογική επιβάρυνση κατά 2.977 ευρώ.
